Dotyczy ustalenia, czy dla Spółki kwoty wypłaconego przez (…) zadośćuczynienia i odszkodowania bezpośrednio do poszkodowanego pracownika stanowią przychód do opodatkowania i czy stanowią koszt uzyskania przychodu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy dla Spółki kwoty wypłaconego przez (…) zadośćuczynienia i odszkodowania bezpośrednio do poszkodowanego pracownika stanowią przychód do opodatkowania i czy stanowią koszt uzyskania przychodu.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W (…). na terenie miejsca pracy Spółki w (…) doszło do wypadku przy pracy. Poszkodowany pracownik w wyniku wypadku doznał urazu prawej ręki, która została amputowana. Spółka była ubezpieczona - polisa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ogólnej OC z sumą gwarancyjną (…) zł, zgodnie z którą przysługiwało odszkodowanie dla osoby lub firmy, której Spółka albo pracownicy Spółki wyrządzili szkodę.

W sierpniu 2020 roku Spółka otrzymała od pełnomocnika poszkodowanego pracownika wezwanie do zapłaty tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W sierpniu 2020 roku Spółka dokonała zgłoszenia z ubezpieczenia OC do ubezpieczyciela (…) w sprawie poszkodowanego pracownika w celu uzyskania odszkodowania. (…) wezwało Spółkę do przekazania dokumentacji związanej z wypadkiem przy pracy. Spółka przekazała: kopię Protokołu kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia (…) 2019 r. wraz załącznikami oraz oświadczenie ubezpieczającego.

Dopiero w lutym 2023 roku, w związku z przedłużeniem polisy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ogólnej OC na kolejny 2023 rok, Spółka uzyskała od agenta ubezpieczeniowego informację, że w 2020 roku zostało wypłacone z polisy OC odszkodowanie. Od (…) nie otrzymaliśmy w tej sprawie żadnej informacji. Wobec tego Spółka pismem z dnia (…) 2023 r. wystąpiła do (…) z prośbą o pilne przekazanie informacji i dokumentów w tej sprawie. Prośbę tę Spółka ponowiła we wniosku o wydanie kserokopii dokumentów z dnia (…) 2023 r. W dniu (…) 2023 r. Spółka otrzymała od (…) akta przedmiotowej szkody, które zawierały składane przez Spółkę do (…) w/w dokumenty oraz Dokumenty o szkodzie adresowane do poszkodowanego pracownika. W ujawnionym przez (…) dokumencie z dnia (…) 2020 r. (…) poinformowała poszkodowanego pracownika o wypłacie kwoty (…) zł z ubezpieczenia OC Ogólne - dobrowolne jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. W dokumencie z dnia (…) 2020 r. (…) poinformowała poszkodowanego pracownika o wypłacie kwoty (…) zł z ubezpieczenia OC Ogólne - dobrowolne jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w kwocie (…) zł oraz odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów leczenia, zwrotu kosztów sprzętu ortopedycznego i środków pomocniczych oraz z tytułu zwrotu kosztów przejazdów w kwocie (…) zł.

Dokumenty te informują równocześnie o stopniu przyczynienia się poszkodowanego pracownika do powstania szkody w wysokości 30%.

Pieniądze z polisy OC zostały wypłacone przez (…) na konto wskazane w dyspozycji wypłaty czyli bezpośrednio na konto poszkodowanego pracownika.

Pytanie

Czy dla Spółki kwoty wypłaconego przez (…) zadośćuczynienia i odszkodowania bezpośrednio do poszkodowanego pracownika stanowią przychód do opodatkowania i czy stanowią koszt uzyskania przychodu?

Państwa stanowisko w sprawie

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o CIT przychód powstaje z momentem jego faktycznego uzyskania przez podatnika, czyli wpływu bezpośrednio do majątku podatnika względnie na jego rachunek, skutkującego powstaniem po stronie podatnika możliwością dysponowania tymi środkami. Również art. 12 ust. 3 ustawy o CIT mówi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą ... uważa się należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Spółka uważa, że w przedstawionym stanie faktycznym do takiego przysporzenia nie doszło. W bilansie Spółki nie powstało trwałe przysporzenie zwiększające aktywa Spółki, gdyż Spółka byłaby zobowiązana do wypłaty tych środków poszkodowanemu pracownikowi w tej samej wysokości, odpowiadającej kwocie otrzymanych od (…) odszkodowań.

Zgodnie z definicją kosztu uzyskania przychodu art. 15 ust. 1 ustawy CIT „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1”.

Natomiast wypłata odszkodowania i zadośćuczynienia do poszkodowanego pracownika nie stanowi dla Spółki kosztu uzyskania przychodu, gdyż wydatek ten nie spełnia warunku, że został poniesiony przez Spółkę tj. w ostatecznym rozrachunku musiałby on zostać pokryty z zasobów majątkowych Spółki a w omawianej sytuacji wydatek został poniesiony przez ubezpieczyciela (…).

Ubezpieczyciel (…) wypłacając odszkodowanie bezpośrednio do poszkodowanego pracownika dokonał spłaty zobowiązań Spółki, które Spółka musiałby zapłacić poszkodowanemu pracownikowi, a zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a gdzie „Do przychodów nie zalicza się: 6a) zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów”.

Zdaniem Spółki wypłacone przez ubezpieczyciela (...) zadośćuczynienie oraz odszkodowanie w łącznej kwocie (...) zł bezpośrednio do poszkodowanego pracownika nie stanowi dla Spółki przychodu do opodatkowania zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a oraz nie stanowi kosztu uzyskania przychodu zgodnie z art. 15 ust. 1.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa CIT”):

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT:

Jednocześnie jak wynika z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT:

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT:

Na podstawie art. 12 ust. 1 omawianej ustawy można stwierdzić, że – co do zasady – przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną.

Należy przy tym podkreślić, że z uwagi na otwarty charakter regulacji zawartej w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ocena, czy dokonanie określonej czynności bądź zaistnienie określonego zdarzenia powoduje powstanie przychodu, nie powinna ograniczać się do stwierdzenia, że analizowana czynność /zdarzenie nie zostało wymienione w żadnym z punktów tego przepisu jako skutkujące przychodem, ale wymaga również zbadania, czy jej dokonanie/zaistnienie wiąże się z uzyskaniem przysporzeń majątkowych przez podatnika.

Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.

Ustawodawca nie zastrzega, że przychodem są tylko wymienione w art. 12 ustawy pożytki, które są wprost wynikiem realizacji celu działalności gospodarczej osoby prawnej.

Wszelkie wpłaty pieniężne, o ile spełniają inne wymagania podane w rozdziale 2 ustawy, mogą być uznane za przychód osoby prawnej zwłaszcza, że listę pożytków – stanowiącą katalog zamknięty, którego zakres nie podlega rozszerzeniu czy też zawężeniu – które nie mogą być zaliczone do przychodów, zawarto w ust. 4 cytowanego przepisu (brak w nim jednakże przychodu pochodzącego z odszkodowania).

W konsekwencji, do przychodów podatkowych, podatnik powinien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika, a więc takie którymi może on rozporządzać jak właściciel.

Ponadto, opierając się na orzecznictwie, jak i wypowiedziach przedstawicieli doktryny prawa podatkowego stwierdzić należy, iż do powstania przychodu podatkowego konieczne jest, aby kumulatywnie wystąpiły poniższe przesłanki:

1)dane przysporzenie ostatecznie, trwale i definitywnie powiększa majątek podatnika;

2)podatnik może danym przysporzeniem swobodnie dysponować, oraz

3)przysporzenie nie znajduje się na liście wyłączeń przewidzianych w ustawie o CIT.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego m.in. wynika, iż w dniu (…) 2019 r. na terenie miejsca pracy Spółki w (…) doszło do wypadku przy pracy. Poszkodowany pracownik w wyniku wypadku doznał urazu prawej ręki, która została amputowana. Spółka była ubezpieczona - polisa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ogólnej OC z sumą gwarancyjną (…) zł, zgodnie z którą przysługiwało odszkodowanie dla osoby lub firmy, której Spółka albo pracownicy Spółki wyrządzili szkodę.

W sierpniu 2020 roku Spółka otrzymała od pełnomocnika poszkodowanego pracownika wezwanie do zapłaty tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W sierpniu 2020 roku Spółka dokonała zgłoszenia z ubezpieczenia OC do ubezpieczyciela (…) w sprawie poszkodowanego pracownika w celu uzyskania odszkodowania. (…) wezwało Spółkę do przekazania dokumentacji związanej z wypadkiem przy pracy. Spółka przekazała: kopię Protokołu kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z dnia (…) 2019 r. wraz załącznikami oraz oświadczenie ubezpieczającego. W ujawnionym przez (…) dokumencie z dnia (…) 2020 r. (…) poinformowała poszkodowanego pracownika o wypłacie kwoty (…) zł z ubezpieczenia OC Ogólne - dobrowolne jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. W dokumencie z dnia (…) 2020 r. (…) poinformowała poszkodowanego pracownika o wypłacie kwoty (…) zł z ubezpieczenia OC Ogólne - dobrowolne jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w kwocie (…) zł oraz odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów leczenia, zwrotu kosztów sprzętu ortopedycznego i środków pomocniczych oraz z tytułu zwrotu kosztów przejazdów w kwocie (…) zł.

Dokumenty te informują równocześnie o stopniu przyczynienia się poszkodowanego pracownika do powstania szkody w wysokości 30%.

Pieniądze z polisy OC zostały wypłacone przez (…) na konto wskazane w dyspozycji wypłaty czyli bezpośrednio na konto poszkodowanego pracownika.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy dla Spółki kwoty wypłaconego przez (…) zadośćuczynienia i odszkodowania bezpośrednio do poszkodowanego pracownika stanowią przychód do opodatkowania i czy stanowią koszt uzyskania przychodu.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości Wnioskodawcy stwierdzić należy, że wskazana we wniosku kwota zadośćuczynienia i odszkodowania, która została wypłacona przez (…) na rzecz poszkodowanego pracownika z tytułu odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej działalności gospodarczej Wnioskodawcy stanowi przychód po stronie Wnioskodawcy. Odszkodowanie to wynika bowiem z polisy ubezpieczenia zawartej przez Wnioskodawcę z ubezpieczycielem, zgodnie z którą odszkodowanie przysługuje dla osoby lub firmy, której Spółka albo pracownicy Spółki wyrządzili szkodę. To zatem Wnioskodawca ubezpieczył się od skutków ewentualnych zaniedbań i to jemu należna jest kwota wypłacona z tytułu ubezpieczenia, stanowiąc jego przysporzenie majątkowe, a więc przychód podatkowy. Fakt, że odszkodowanie zostało wypłacone bezpośrednio poszkodowanemu pracownikowi, który poniósł szkodę pozostaje bez znaczenia dla kwalifikacji odszkodowania, jako przychodu Wnioskodawcy. Takie rozliczenie, stanowi bowiem jedynie techniczną stronę realizacji zobowiązań Wnioskodawcy, będących następstwem powstałej szkody. Odszkodowanie wynika bowiem, jak już zresztą wskazano z umowy ubezpieczenia zawartej przez Wnioskodawcę.

Wskazać przy tym należy, że wypłacone zadośćuczynienie i odszkodowanie, zaliczane do przychodów, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o CIT jest powiązane (koresponduje) z kosztami ubezpieczenia Wnioskodawcy na wypadek konieczności zapłacenia tego odszkodowania, niepodlegającymi wyłączeniu z kosztów podatkowych, a nie z zapłaceniem tego odszkodowania. Z tej też przyczyny w niniejszej sprawie nie może mieć zastosowania cytowany już art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT.

W związku z powyższym wskazać należy, iż kwota wypłaconego przez (…) zadośćuczynienia i odszkodowania bezpośrednio do poszkodowanego pracownika będzie stanowiła przychód po stronie Wnioskodawcy i wobec tego kwota ta będzie podlegała opodatkowaniu po stronie Wnioskodawcy.

Odnosząc się natomiast do kosztów uzyskania przychodów wskazać należy, iż zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT:

Treść przywołanego przepisu wskazuje, że definicja kosztów uzyskania przychodów – dla celów podatku dochodowego – składa się z dwóch podstawowych elementów, które łącznie tworzą swego rodzaju normatywną klauzulę generalną.

Pierwszy z tych elementów określić można mianem przesłanki pozytywnej, zakładającej spełnienie łączne dwóch warunków, tj.:

-poniesienie wydatku,

-poniesienie wydatku musi nastąpić w celu osiągnięcia przychodu, względnie zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodów.

Tak więc podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów poniesione wydatki po wyłączeniu tych, których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona w ustawie (dotyczy to zarówno kosztów bezpośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, jak i kosztów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami, pod warunkiem, że ich poniesienie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu, lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów).

Jednak nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki rzutować na podstawę opodatkowania. Skoro bowiem ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z określonym celem, to musi być ten cel widoczny. Ponoszone koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać realność celu.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

1. przeznaczenie wydatku (celowość, zasadność wydatku dla funkcjonowania podmiotu). Ze względu na szeroki zakres celowości, powinno poddawać się szczegółowej analizie czynniki wpływające na celowość w postaci racjonalności i efektywności,
2. potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu, względnie zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Ponadto obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie związku przyczynowo-skutkowego z osiąganymi przychodami lub zabezpieczeniem ich źródła, zgodnie z dyspozycją powołanego art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Drugi z elementów zawartych w omawianym przepisie stanowi przesłankę negatywną, zgodnie z którą, ponoszony wydatek nie może być ujęty w zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów.

W analizowanej sprawie nie można stwierdzić, że przedmiotowe wydatki poniesione zostały w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, tj. że wydatki te, obiektywnie rzecz ujmując, były celowe i że w rezultacie ich poniesienia Wnioskodawca mógł oczekiwać zwiększenia swoich przychodów, względnie zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Wobec tego nie został spełniony podstawowy warunek, by wydatek został uznany za koszt uzyskania przychodów, tj. pomiędzy wydatkiem, a przychodem nie ma związku przyczynowego.

Odnosząc niniejszy stan faktyczny do przepisów prawa podatkowego należy zauważyć, że celem wypłaconego przez (…) zadośćuczynienia i odszkodowania poszkodowanemu pracownikowi było zwolnienie pracodawcy (Wnioskodawcy) z zobowiązania. W konsekwencji oznacza to, że wydatki nie zostały poniesione w celu uzyskania przychodu, ani zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Wydatki te zatem nie stanowią na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztu uzyskania przychodu.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie ustalenia, czy dla Spółki kwoty wypłaconego przez (…) zadośćuczynienia i odszkodowania bezpośrednio do poszkodowanego pracownika stanowią przychód do opodatkowania należało uznać za nieprawidłowe.

Natomiast Państwa stanowisko w zakresie braku możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ww. zadośćuczynienia i odszkodowania jest prawidłowe, jednak z innych względów (tj. przedstawionych powyżej) niż wskazane przez Państwa we własnym stanowisku w sprawie w tym zakresie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z  dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30  sierpnia 2002 r. Prawo o  postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29  sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383).