1. Czy po przeprowadzeniu procedury umorzenia udziałów bez wynagrodzenia w X po stronie X nie powstanie przychód podatkowy? 2. Czy po przeprowadzeniu procedury umorzenia udziałów bez wynagrodzenia w X po stronie Y nie powstanie przychód podatkowy?

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 września 2023 r. za pośrednictwem platformy ePUAP wpłynął Państwa wniosek wspólny z tego samego dnia, o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy po przeprowadzeniu procedury umorzenia udziałów bez wynagrodzenia powstanie, dla każdej z zainteresowanych Spółek, przychód podatkowy

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem:

Zainteresowany będący stroną postępowania:

1.X Sp. z o.o.

Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

2.Y Sp. z o.o.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowani działają w grupie zajmującej się m.in. świadczeniem usług w zakresie produkcji kontraktowej i (...) w sektorach kosmetycznym i chemii gospodarczej.

Y ma formę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą i zarządem na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, a także jest polskim rezydentem podatkowym oraz podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

Y jest jedynym udziałowcem w spółce X. Y posiada wyłącznie funkcje holdingu (nie prowadzi działalności operacyjnej). Udziały w Y są posiadane przez dwóch polskich rezydentów podatkowych (osoby fizyczne), tj.  („Nowi wspólnicy”).

X ma formę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą i zarządem na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, a także jest polskim rezydentem podatkowym oraz podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. X jest spółką operacyjną.

Opis planowanej transakcji i jej motywy:

Zainteresowani rozważają zmianę struktury kapitałowej w ten sposób, aby kontrola nad X była sprawowana bezpośrednio przez osoby fizyczne. W tym celu planowane jest podwyższenie kapitału zakładowego X poprzez wniesienie wkładu gotówkowego przez obecnych udziałowców Y (osoby fizyczne - Nowych wspólników). W następnej kolejności objęcie bezpośredniej kontroli nastąpi przy wykorzystaniu instytucji umorzenia udziałów Y w X bez wynagrodzenia.

W związku z powyższym planowane jest dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia wszystkich udziałów posiadanych przez Y w X. Ma to się odbyć w ten sposób, że X nabędzie posiadane w niej udziały przez Y, a następnie dokona ich umorzenia. Umorzenie dokonane zostanie nieodpłatnie, tj. zgodnie z art. 199 § 3 Kodeksu spółek handlowych (t.j.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm., dalej „KSH”) za zgodą Y bez wypłaty wynagrodzenia na rzecz wspólnika. W wyniku transakcji umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie wystąpią de facto żadnego rodzaju przesunięcia majątkowe.

Planowana reorganizacja ma na celu przede wszystkim usprawnienie procesu kontroli X tak, aby decyzje były podejmowane bezpośrednio przez Nowych wspólników oraz zmniejszenie kosztów funkcjonowania struktury poprzez wyeliminowanie spółki holdingowej. Prosta struktura właścicielska ułatwi również przyszłe przepływy pieniężne między X a Nowymi wspólnikami. Po przeprowadzeniu wyżej wymienionych czynności X rozważa zmianę formy opodatkowania na ryczałt od dochodów spółek t.j. rozwiązania uregulowanego w rozdziale 6b Ustawy o CIT.

Pytanie

1.Czy po przeprowadzeniu procedury umorzenia udziałów bez wynagrodzenia w X po stronie X nie powstanie przychód podatkowy?

2.Czy po przeprowadzeniu procedury umorzenia udziałów bez wynagrodzenia w X po stronie Y nie powstanie przychód podatkowy?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Zainteresowanych, po przeprowadzeniu procedury umorzenia udziałów w X bez wynagrodzenia, po stronie X nie powstanie przychód podatkowy.

2.Zdaniem Zainteresowanych, po przeprowadzeniu procedury umorzenia udziałów w X bez wynagrodzenia, po stronie Y nie powstanie przychód podatkowy.

UZASADNIENIE:

Ad. 1 i Ad. 2

Zdaniem Zainteresowanych, dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia udziałów posiadanych przez Y w X nie będzie rodziło zarówno po stronie X, jak i po stronie Y skutków podatkowych.

W szczególności przedmiotowe umorzenie udziałów nie spowoduje powstania po stronie X ani po stronie Y przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Na wstępie należy zauważyć, że Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym, wynikających z posiadania udziałów. Tryb umarzania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością został uregulowany w art. 199 Kodeksu spółek handlowych (dalej „KSH”). Umorzenie może być przeprowadzone:

-           za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziałów przez spółkę - tzw. umorzenie dobrowolne;

-           bez zgody wspólnika - tzw. umorzenie przymusowe;

-           w razie ziszczenia się określonego zdarzenia - tzw. umorzenie automatyczne.

Zgodnie z art. 199 § 1 KSH udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

W myśl § 2 ww. przepisu, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić bez wypłaty wynagrodzenia na rzecz wspólnika, którego udziały są umarzane. Przesądza o tym wprost art. 199 § 3 KSH. W takim przypadku dochodzi do nieodpłatnego nabycia udziałów przez spółkę od jej udziałowca w celu ich umorzenia. Umorzenie takie następuje za zgodą wspólnika, który jednocześnie wyraża zgodę na dokonanie umorzenia posiadanych przez niego udziałów bez wypłaty na jego rzecz wynagrodzenia.

W przedstawionym w niniejszym wniosku zdarzeniu przyszłym, wystąpienie Y z X nastąpiłoby w formie dobrowolnego umorzenia wszystkich udziałów posiadanych przez Y w kapitale zakładowym X.

Umorzenie udziałów zostałoby przeprowadzone zgodnie z przepisami KSH. Podstawą umorzenia udziałów w X będzie uchwała zgromadzenia wspólników X podjęta w oparciu o uprzednią zgodę Y, w której wyrazi on zgodę na umorzenie należących do niego udziałów bez wynagrodzenia.

W zakresie konsekwencji podatkowych planowanej transakcji, warto zaznaczyć, że przepisy ustawy o CIT nie zawierają definicji legalnej przychodu podatkowego.

W art. 12 ust. 1 ustawy o CIT zawarto przykładowe wyliczenie przysporzeń, których uzyskanie powoduje powstanie przychodu podatkowego. Katalog ten nie jest jednak zamknięty, na co wskazuje użycie przez ustawodawcę we wskazanym artykule sformułowania „przychodami są (...) w szczególności”. Ponadto w art. 12 ust. 4 ustawy o CIT wskazano enumeratywnie zdarzenia, które nie stanowią przychodu.

Analizując art. 12 ustawy o CIT można stwierdzić, że co do zasady, przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną - przychód powstaje zatem w momencie jego faktycznego uzyskania przez podatnika. Tym samym na gruncie ustawy o CIT przychód powinien cechować się definitywnością i określonością. Zgodnie z takim podejściem, za przychód podatkowy może być uznany tylko definitywny, trwały i ostateczny (bezzwrotny) przyrost majątkowy. I tak, przykładowo, stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 tej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy o CIT, dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Łączna wykładnia ww. przepisów prowadzi do wniosku, że opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób prawnych wystąpi w stosunku do tych kategorii, które zgodnie z cytowaną ustawą o CIT, stanowią odpowiednio dochód albo przychód. Zatem, jeśli określonej kategorii nie można, zgodnie z ustawą podatkową, uznać ani za przychód, ani też za dochód podatkowy, to kategoria ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Przychody ze zbycia udziałów dokonanego celem ich dobrowolnego umorzenia u wspólnika będącego podatnikiem podatku CIT są co do zasady kwalifikowane do przychodów z zysków kapitałowych, co wynika z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT.

Zgodnie bowiem z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym przychody ze zbycia udziału, w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia.

Ad. 1

Nabycie własnych udziałów w celu ich umorzenia, nawet jeżeli następuje bez wynagrodzenia (albo częściowo odpłatnie), nie prowadzi do uzyskania realnego przysporzenia, w wyniku którego następuje powiększenie majątku spółki, której udziały są umarzane. Należy podkreślić, że pomimo, iż w całej procedurze umorzenia udziałów można wyróżnić czynność nabycia udziałów przez spółkę w celu ich umorzenia oraz czynność umorzenia udziałów, to tych czynności nie można sztucznie traktować jako dwóch odrębnych czynności. Są one bowiem częściami jednej procedury prowadzącej do umorzenia udziałów. Należy zwrócić uwagę, iż spółka nabywająca udziały w celu umorzenia nie ma swobody w dysponowaniu nimi. Wprost przeciwnie, udziały te są nabywane wyłącznie w celu ich unicestwienia, a co za tym idzie, nie mogą przynieść spółce żadnych korzyści, a sama spółka nabywając udziały w celu umorzenia realizuje wyłącznie swoje zobowiązanie wynikające z podjętej uchwały zgromadzenia wspólników, do nabycia udziałów, jak i następnie ich unicestwienia. Spółka nie ma zatem swobody ani w nabyciu udziałów, ani w dysponowaniu nimi po ich nabyciu. Wyklucza to przyjęcie, iż otrzymała w związku z nabyciem swoich udziałów w celu umorzenia bez wynagrodzenia lub za wynagrodzeniem niższym niż rynkowe jakiekolwiek przysporzenie. Powyższy pogląd został przyjęty w orzecznictwie sądów administracyjnych (wyrok WSA w Poznaniu z 28 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Po 874/13; wyrok NSA z 25 kwietnia 2012 r., sygn. akt II FSK 1950/10; oraz wyrok WSA w Krakowie z 11 października 2012 r., sygn. akt I SA/Kr 1152/12.

W niniejszym zdarzeniu przyszłym, jakkolwiek X dokona nieodpłatnego nabycia udziałów należących do Y w celu ich umorzenia, to jednocześnie X nie uzyska jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego, a w konsekwencji nie znajdzie w sprawie zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. W szczególności, nabycie udziałów przez X w celu ich umorzenia nie będzie skutkować zwiększeniem majątku X ani otrzymaniem przez nią jakichkolwiek realnych wartości ekonomicznych, lecz jedynie spowoduje zmianę struktury kapitałów własnych X.

W wyniku wyrażenia zgody przez Y na nieodpłatne umorzenie należących do niej udziałów w X, po stronie X nie powstanie zobowiązanie do zapłaty jakiegokolwiek wynagrodzenia na rzecz Y, nie może zatem również dojść do umorzenia zobowiązania.

Odnosząc wyższej cytowane przepisy do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego uznać należy, że umorzenie udziałów w X bez wynagrodzenia nie może zostać zaliczone do żadnej z kategorii przychodów wymienionych w art. 12 ustawy o CIT i nie skutkuje przyrostem majątku X.

Zatem, w związku z planowanym dobrowolnym umorzeniem udziałów należących do Y w X bez wynagrodzenia po stronie X nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Brak przysporzenia po stronie X wynikającego z umorzenia jej udziałów bez wypłaty wynagrodzenia na rzecz jej wspólnika skutkuje brakiem przychodu po stronie X.

Powyższe stanowisko znajduje również potwierdzenie w wydawanych interpretacjach indywidualnych, przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 17 listopada 2020 r., wydanej przez Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn.: 0114-KDIP2-2.4010.259.2020.1.AG, czy interpretacji indywidualnej z dnia 7 lutego 2023 r. sygn. 0111-KDIB1-1.4010.822.2022.1.SH.

Ad. 2

W omawianym przypadku Y (zbywająca posiadane udziały bez wynagrodzenia, w celu ich umorzenia) nie uzyska również żadnego przychodu, bowiem umorzenie ma nastąpić bez wynagrodzenia. W wyniku zbycia przez Y udziałów w X w celu ich dobrowolnego umorzenia bez wynagrodzenia po stronie Y nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu CIT.

Zdaniem Zainteresowanych, brak przychodu podatkowego po stronie Y z tytułu zbycia udziałów celem ich umorzenia bez wynagrodzenia, ma bezpośrednie odzwierciedlenie w braku możliwości rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości odpowiadającej wydatkom poniesionym na ich nabycie (art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT).

Zgodnie z tym przepisem, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Przepis ten pośrednio zatem potwierdza, że zbycie udziałów celem ich umorzenia - bez wynagrodzenia będzie więc dla Y neutralne podatkowo.

Podsumowując powyższe, zdaniem Zainteresowanych dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia udziałów posiadanych przez Y w X nie będzie rodziło po jego stronie jakichkolwiek skutków podatkowych. W szczególności przedmiotowe umorzenie udziałów nie spowoduje powstania po stronie Y przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Zgodnie więc z przepisami ustawy o CIT warunkiem koniecznym dla osiągnięcia przychodu

jest uzyskanie definitywnego przysporzenia majątkowego. Natomiast umorzenie przez Y udziałów bez wynagrodzenia nie powoduje powstania przychodu w Y. W sensie ekonomicznym nie następuje po stronie Y żadne przysporzenie majątkowe.

W związku z powyższymi regulacjami, dobrowolne umorzenie udziałów posiadanych przez Y w X bez wynagrodzenia nie będzie rodziło dla Y skutków podatkowych na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, w szczególności nie będzie skutkowało powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Przedstawione stanowisko zostało potwierdzone między innymi w interpretacji indywidualnej:

- Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 grudnia 2016 r.,

sygn. 2461-IBPB-1-3.4510.802.2016.2.APO,

- Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 stycznia 2021 r.

sygn. 0111-KDIB1-1.4010.502.2020.1.BS

- Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 marca 2023 r. sygn. 0111-KDIB1-1.4010.53.2023.1.AND.

W ostatniej z powyższych interpretacji organ stwierdził: „[...] w wyniku dobrowolnego umorzenia bez wynagrodzenia należących do Państwa udziałów w [...] po Państwa stronie nie dojdzie do powstania żadnego przysporzenia majątkowego. Nieodpłatny charakter takiej operacji skutkuje tym, że Państwo nie otrzymają w związku ze zbyciem udziałów w celu umorzenia żadnych realnych, określonych wartości w sensie ekonomicznym. Brak jest zatem przesłanek do uznania, że w wyniku zbycia udziałów bez wynagrodzenia w celu umorzenia, po Państwa stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych”.

W związku z powyższym Zainteresowani wnoszą o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Zainteresowanych i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Zainteresowanych w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy

z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

X Sp. z.o.o (Zainteresowany będący stroną postępowania) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.