Temat interpretacji
Skutki podatkowe zbycia nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, po upływie 5-letniego okresu, w którym nastąpiło nabycie.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
28 czerwca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 27 czerwca 2023 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani pismami z 27 czerwca 2023 r. (wpływ 28 czerwca 2023 r.), z 5 lipca 2023 r. (wpływ 5 lipca 2023 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 sierpnia 2023 r. (wpływ 13 sierpnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej.
Wnioskodawczyni nabyła własność nieruchomości składającej się z działek ew. nr 1, 2, 3, 4, 5 położonych w (…), objętej KW nr (…) na podstawie umowy sprzedaży z (…) 1993 r. Rep. (…), pełnomocnictwa z (…) 1991 r. Rep. (…), umowy zamiany z (…) 1992 r. Rep (…), umowy sprzedaży z (…) 1997 r. Rep (…). Na ww. działkach został wybudowany budynek mieszkalny, murowany, jednorodzinny, częściowo podpiwniczony o pow. użytkowej (…) m², budowa przedmiotowego budynku prowadzona była na podstawie decyzji nr (…) wydanej (…) 1993 r. z upoważnienia Prezydenta Miasta (…), a oddany zgodnie z zawiadomieniem Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (…) z (…) 2008 r. do użytkowania w 2008 r.
Przedmiotowy budynek nie był związany z działalnością gospodarczą, ani nie był wskazany jako adres dla takiej działalności.
(…) 2018 r. działająca w imieniu Wnioskodawczyni na podstawie udzielonego pełnomocnictwa, matka Wnioskodawczyni (…) zawarła umowę darowizny i umowę ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej opisanej nieruchomości, na rzecz brata Wnioskodawczyni, co zostało wpisane w dziale (…) księgi wieczystej.
Powyższa umowa darowizny została zawarta bez wiedzy Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni dowiedziawszy się o dokonanym rozporządzeniu jej majątkiem przez matkę, na rzecz brata, była przekonana, że akt darowizny został sporządzony z inicjatywy brata, który opiekował się matką. Wnioskodawczyni złożyła pozew przeciw bratu i matce, żądając unieważnienia aktu darowizny przedmiotowych nieruchomości.
Dążąc do jak najszybszego zakończenia sporu Wnioskodawczyni, w skutek mediacji, złożyła ostatecznie pozew w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości.
(…) 2020 r. przed Sądem Rejonowym w (…), z powództwa Wnioskodawczyni odbyła się rozprawa w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości nr (…).
Zgodnie z załącznikiem do protokołu rozprawy z (…) 2020 r. Wnioskodawczyni oraz matka i brat. uzgodnili treść księgi wieczystej nr (…) z rzeczywistym stanem prawnym w ten sposób, że własność nieruchomości składającej się z działek ew. nr 1, 2, 3, 4, 5 położonych w (…), objętej powyższą księgą, przysługuje Wnioskodawczyni – (…) córce (…) na podstawie: umowy sprzedaży z (…) 1993 r. Rep. (…), pełnomocnictwa z (…)1991 r. Rep. (…), umowy zamiany z (…) 1992 r. Rep (…), umowy sprzedaży z (…) 1997 r. Rep (…) Sąd Rejonowy w (…) (…) 2020 r. na rozprawie (…) z powództwa Wnioskodawczyni (…) przeciwko bratu, matce o uzgodnienie treści księgi wieczystej, zatwierdził ugodę następującej treści, sporządzonej w formie załącznika do protokołu rozprawy, cyt: (...).
Na podstawie odpisu protokołu z (…) 2020 r., o którym mowa w pkt 6 Sąd Rejonowy w (…), wpisał własność na rzecz Wnioskodawczyni, zgodnie z treścią Ugody zacytowanej powyżej.
(…) 2021 r. na podstawie aktu notarialnego Rep. (…) Wnioskodawczyni zawarła umowę sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, uzyskując przychód w kwocie (…) zł
Sprzedaż nie nastąpiła w ramach działalności gospodarczej.
Przyczyną stwierdzenia niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym było:
Złożenie przez Wnioskodawcę pozwu do Sądu Okręgowego (...) o: „uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia – wobec bezwzględnej nieważności, stanowiącej podstawę wpisów (…)”.
Jak wynika z treści wniesionego pozwu Wnioskodawczyni „(…)”.
(…) 2018 r. (bez wiedzy Wnioskodawczyni) została zawarta przez (...) (matkę Wnioskodawczyni) i (...) (brata przyrodniego Wnioskodawczyni) w formie aktu notarialnego, umowa darowizny i umowa ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej na mocy, której matka działając rzekomo w imieniu Wnioskodawczyni darowała bratu całą nieruchomość składającą się z działek ewid. nr 1, 2, 3, 4 w (…) wraz z budynkiem mieszkalnym objętą KW nr (…), a nadto całą nieruchomość stanowiąca działkę ewid. Nr 5 objętą KW nr (…), który ustanowił na rzecz matki nieodpłatną służebność osobistą polegającą na prawie dożywotniego mieszkania w darowanym budynku mieszkalnym.
Wnioskodawczyni z pozwanym bratem zawarli ugodę mediacyjną.
W wyniku zatwierdzenia przez Sąd Rejonowy w (…) ugody mediacyjnej zawartej przez strony w dniu (…) 2020 r. przed mediatorem wpisanym na listę stałych mediatorów dla obszaru właściwości Sądu Okręgowego w (…), Sąd Rejonowy w (…) w dniu (…) 2020 r. na rozprawie (…) z powództwa Wnioskodawczyni (…) przeciwko bratu, matce o uzgodnienie treści księgi wieczystej, zatwierdził ugodę następującej treści, sporządzonej w formie załącznika do protokołu rozprawy, cyt:
„(…)”.
Sąd Rejonowy w (…), na podstawie Odpisu Protokołu – Ugoda, sygn. (…) z (…) 2020 r. dokonał wpisu w księgach wieczystych, zgodnie z treścią Ugody zacytowaną powyżej – własność nieruchomości składającej się z działek ew. nr 1, 2, 3, 4, 5 położonych w (…), objętej powyższą księgą wieczystą, przysługuje Wnioskodawczyni córce (…) na podstawie: umowy sprzedaży z dnia (…) 1993 r. Rep. (…), pełnomocnictwa z dnia (…)1991 r. Rep. (…), umowy zamiany z dnia (…) 1992 r. Rep (…), umowy sprzedaży z dnia (…) 1997 r. Rep (…).
Jak wynika z treści zawartej ugody: „(…)”.
- Zgodnie z powyższym Wnioskodawczyni pozostawała nieprzerwanie właścicielem nieruchomości objętej KW nr (…).
Świadczy o tym zapis ugody, że własność nieruchomości składającej się z działek ew. nr 1, 2, 3, 4, 5 położonych w (…), objętej powyższą księgą wieczystą, przysługuje Wnioskodawczyni córce (…) na podstawie: umowy sprzedaży z dnia (…) 1993 r. Rep. (…), pełnomocnictwa z dnia (…) 1991 r. Rep. (…), umowy zamiany z dnia (…) 1992 r. Rep (…), umowy sprzedaży z dnia (…) 1997 r. Rep (…).
Zgodnie z treścią ugody: „(…)”.
Wniosek Wnioskodawczyni zawierał „uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia”, którego uzasadnieniem było nieważność czynności prawnej – umowy darowizny i umowy ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej na mocy której mataka działając rzekomo w imieniu Wnioskodawczyni darowała bratu całą nieruchomość składającą się z działek ewid. nr 1, 2, 3, 4 w (…) wraz z budynkiem mieszkalnym objętą KW nr (…), a nadto całą nieruchomość stanowiącą działkę ewid. Nr 5 objętą KW nr (…), który ustanowił na rzecz matki nieodpłatną służebność osobistą polegającą na prawie dożywotniego mieszkania w darowanym budynku mieszkalnym.
Nabyte działki były majątkiem prywatnym Wnioskodawczyni i stanowiły zabezpieczenie finansowe i miejsce powrotu do Polski z zagranicy. Stanowiły jeden zwarty obszar.
W przedmiotowej nieruchomości zamieszkiwała matka Wnioskodawczyni. Dla Wnioskodawczyni było to miejsce, do którego przyjeżdżała na wakacje, urlop i w czasie świąt.
W uzupełnieniu wniosku z 12 sierpnia 2023 r. udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zadanie w wezwaniu pytania:
1. Czy zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (art. 10 ust. 1 i 31 ust. 2 tej ustawy) oraz przepisami ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego został ustalony rzeczywisty stan prawny dot. własności nieruchomości i zmieniony wpis w księgach wieczystych na podstawie dokumentów wymaganych prawem?
Odp. Tak.
2. Czy Sąd wieczystoksięgowy dokonał wpisu potwierdzającego, że pozostawała Pani (nieprzerwanie) właścicielem nieruchomości objętej KW nr (…) w świetle obowiązujących przepisów prawa dla poszczególnych działek od 1992 r., 1993 r. i 1997 r.?
Odp. Tak.
3. Czy w wyniku prowadzonego postępowania sądowego doszło do ponownego przeniesienia prawa własności przedmiotowej nieruchomości na Panią?
Odp. Nie.
4. W jaki sposób doszło do zakończenia wspomnianej w złożonym wniosku umowy o ustanowieniu nieodpłatnej służebności osobistej?
Odp. Nieodpłatna służebność osobista została w dziale (…) księgi wieczystej wykreślona przez sąd wieczystoksięgowy.
5. Czy umowa darowizny dokonana przez Pani matkę była prawnie skuteczna, czy doprowadziła do przeniesienia własności nieruchomości, o której mowa we wniosku na Pani brata?
Odp. Nie.
6. Czy na skutek postępowania sądowego – w związku ze złożeniem przez Panią żądania unieważnienia aktu darowizny przedmiotowych nieruchomości – umowa darowizny została unieważniona, a jeśli tak, czy w związku z unieważnieniem umowy darowizny została zawarta nowa umowa przenosząca własność ww. nieruchomości ponownie na Panią?
Odp. Nie była zawierana nowa umowa przenosząca własność na Wnioskodawczynię.
7.W jakim celu zostały nabyte przez Panią działki, o których mowa we wniosku?
Odp. Na cele prywatne jako lokata kapitału.
8. W jaki sposób nieruchomość składająca się z działek wymienionych w opisie wniosku była wykorzystywana przez Panią od momentu wejścia w jej posiadanie do chwili sprzedaży?
Odp. Działki stanowiły otoczenie budynku mieszkalnego jako ogród.
9. Czy sprzedaż przez Panią nieruchomości wskazanej we wniosku nastąpiła w warunkach wykonania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Odp. Nie.
10. Czy kiedykolwiek w celu sprzedaży nieruchomości podpisała Pani z przyszłym Nabywcą umowę przedwstępną? Jeżeli tak, należy wskazać wszystkie warunki ww. umowy/umów?
Odp. Nie.
11. Czy w ramach jakiejkolwiek umowy przedwstępnej z przyszłym Nabywcą zostało/zostanie udzielone pełnomocnictwo lub jakiekolwiek inne umocowanie prawne do działania w Pani imieniu w związku z uzyskaniem przez nabywcę nieruchomości zgód i uzgodnień związanych z tym nabyciem? Jeśli tak, należy wskazać zakres pełnomocnictwa (np. występowanie przed organami administracji publicznej, podejmowania działań faktycznych i prawnych, niezbędnych do uzyskania decyzji i pozwoleń, składania wniosków, odbioru decyzji i postanowień itp.)?
Odp. -
12. Czy posiada Pani jeszcze inne nieruchomości przeznaczone w przyszłości do sprzedaży (oprócz wymienionej we wniosku), a jeśli tak – to ile i jakie (zabudowane, niezabudowane, grunty rolne itp.)?
Odp. Nie.
13.Czy dokonywała Pani wcześniej sprzedaży innych nieruchomości, a jeśli tak – to należy podać odrębnie dla każdej sprzedanej nieruchomości:
a)kiedy i w jaki sposób weszła Pani w posiadanie tych nieruchomości;
b)w jakim celu nieruchomości te zostały przez Panią nabyte;
c)w jaki sposób nieruchomości były wykorzystywane przez Panią od momentu wejścia w ich posiadanie do chwili sprzedaży;
d)kiedy dokonała Pani ich sprzedaży i co było przyczyną ich sprzedaży;
e)ile nieruchomości zostało sprzedanych i jakich (niezabudowanych czy zabudowanych, a jeśli zabudowanych – to czy były to nieruchomości mieszkalne czy użytkowe)?
Odp. Nie.
Pytanie
Czy przychody uzyskiwane ze sprzedaży nieruchomości położonej w (…) składającej się z działek nr 1, 2, 3, 4, 5 w (…) zabudowanej budynkiem mieszkalnym murowanym, jednorodzinnym, częściowo podpiwniczonym o pow. (…) m², szczegółowo opisane w punkcie odnoszącym się do stanu faktycznego objęte wpisem w księdze wieczystej nr (…), nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem nieruchomość została zbyta po upływie 5-letniego okresu w którym nastąpiło nabycie?
Pani stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawczyni, uzyskany przychód ze sprzedaży nieruchomości objętej KW nr (…), szczegółowo opisanej w części G dotyczącym stanu faktycznego nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.), albowiem nieruchomość została zbyta po upływie 5 lat od daty nabycia nieruchomości o czym świadczy treść załącznika do protokołu rozprawy z (…) 2020 r., w którym Wnioskodawczyni oraz K. i J. uzgodnili treść księgi wieczystej nr (…) z rzeczywistym stanem prawnym w ten sposób, że własność nieruchomości składającej się z działek ew. nr 1, 2, 3, 4, 5 położonych w (…), objętej powyższą księgą, przysługuje Wnioskodawczyni – (…) córce (…) na podstawie: umowy sprzedaży z (…) 1993 r. Rep. (…), pełnomocnictwa z (…) 1991 r. Rep. (…), umowy zamiany z (…) 1992 r. Rep. (…), umowy sprzedaży z (…) 1997 r. Rep. (…).
Jak wynika z powyższego, dokonane w 2018 r. wpisy w księdze wieczystej własności przedmiotowej nieruchomości na rzecz brata, w wyniku złożonego pozwu przez Wnioskodawczynię oraz wskutek zawartej ugody sądowej zostały wykreślone i w wyniku uzgodnienia treści ksiąg wieczystych została przywrócona prawidłowa podstawa nabycia przez Wnioskodawczynię własności przedmiotowej nieruchomości, która miała miejsce w latach 1992 do 1997 r., tj. ponad 20 lat przed datą sprzedaży (…) 2021 r.
Zdaniem Wnioskodawczyni, była ona właścicielem nieruchomości nieprzerwanie od roku w którym je nabywała, tj. 1992 r. do 1997 r. o nieprzerwalności własności nieruchomości świadczy treść Ugody Mediacyjnej zawartej przez strony (…) 2020 r. przed mediatorem wpisanym na listę stałych mediatorów dla obszaru właściwości Sądu Okręgowego w (…) – zatwierdzonej przez Sąd, zgodnie z którą: (…).
Powyższa treść znalazła odzwierciedlenie w treści Ugody Sądowej – opisanej w części dotyczącej opisu stanu faktycznego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:
Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c- przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego nastąpi po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie stanowi ono źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego w ogóle nie podlega opodatkowaniu.
W myśl powyższego, dla określenia skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części bądź udziału w nieruchomości oraz ww. praw majątkowych decydujące znaczenie ma ustalenie daty ich nabycia.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji nieruchomości, zatem należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
Stosownie do art. 46 § 1 wskazanej ustawy:
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Art. 47 § 1 cytowanej ustawy stanowi, że:
Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
Według art. 47 § 2 powołanej ustawy:
Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
Z art. 47 § 3 ww. ustawy wynika, że
Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
Na mocy art. 48 Kodeksu cywilnego:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
Grunty stanowiące odrębny przedmiot własności są więc z natury swej nieruchomościami, budynki natomiast trwale z gruntem związane są częścią składową nieruchomości zgodnie z zasadą superficies solo cedit, w świetle której własność nieruchomości gruntowej rozciąga się na budynki, które stały się częścią składową nieruchomości. Budynek trwale związany z gruntem, jako część składowa gruntu, nie może być przedmiotem odrębnej własności. Odrębnym przedmiotem własności budynek będzie wówczas, gdy wzniesiono go na gruncie będącym w użytkowaniu wieczystym i w takim przypadku istotne znaczenie będzie miała data jego wybudowania.
Z powyższego wynika, że w przypadku wybudowania budynku na własnym gruncie, grunt ten wraz z budynkiem stanowi jedną rzecz (nieruchomość). Oznacza to, że skoro budynek nie stanowi odrębnej nieruchomości, to nie może być samodzielnym przedmiotem zbycia bez gruntu, na którym został wzniesiony. Sprzedaż nieruchomości obejmuje zarówno zbycie gruntu, jak i znajdującego się na nim budynku trwale z nim związanego. Dlatego za datę nabycia nieruchomości w takim wypadku uznać należy datę nabycia gruntu niezależnie od tego, kiedy na gruncie tym wzniesiono budynek.
Z treści wniosku oraz jego uzupełnień wynika, że nabyła Pani własność nieruchomości składającej się z działek ew. nr 1, 2, 3, 4, 5 położonych w (…), objętej KW nr (…) na podstawie umowy sprzedaży z (…) 1993 r. Rep. (…), pełnomocnictwa z (…) 1991 r. Rep. (…), umowy zamiany z (…) 1992 r. Rep (…), umowy sprzedaży (…) 1997 r. Rep (…). Na ww. działkach został wybudowany budynek mieszkalny, murowany, jednorodzinny, częściowo podpiwniczony o pow. użytkowej (…) m², budowa przedmiotowego budynku prowadzona była na podstawie decyzji nr (…) wydanej z upoważnienia Prezydenta Miasta (…) (…) 1993 r. (…), a oddany zgodnie z zawiadomieniem Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla (…) z (…) 2008 r do użytkowania w 2008 r.
(…) 2005 r., w formie notarialnej udzieliła Pani swojej matce pełnomocnictwa do dysponowania Pani nieruchomościami. Pełnomocnictwo dotyczyło jakiejkolwiek nieruchomości stanowiącej Pani własność. W oparciu o udzielone pełnomocnictwa wszystkie czynności prawne jakie mogła dokonywać Pani matka miały być przed ich dokonaniem uzgadniane z Panią oraz miały być zgodne z Pani rzeczywistą i wyraźną wolą.
(…) 2018 r. działająca w Pani imieniu na podstawie udzielonego pełnomocnictwa, Pani matka zawarła w formie aktu notarialnego umowę darowizny i umowę ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej nieruchomości, na mocy, której Pani matka działając rzekomo w Pani imieniu darowała Pani bratu całą nieruchomość składającą się z działek ew. nr 1, 2, 3, 4 w (…) wraz z budynkiem mieszkalnym objętą KW nr (…), a nadto całą nieruchomość stanowiącą działkę ew. Nr 5 objętą KW nr (…), który ustanowił na rzecz matki nieodpłatną służebność osobistą polegającą na prawie dożywotniego mieszkania w darowanym budynku mieszkalnym.
Powyższa umowa darowizny została zawarta bez Pani wiedzy. Złożyła Pani pozew przeciw bratu i matce, żądając unieważnienia aktu darowizny przedmiotowych nieruchomości.
Dążąc do jak najszybszego zakończenia sporu, w skutek mediacji, złożyła Pani ostatecznie pozew w sprawie o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia – wobec bezwzględnej nieważności stanowiącej podstawę wpisów w dziale (…) księgi wieczystej nr (…) oraz podstawę zamknięcia księgi wieczystej nr (…), umowy darowizny i umowy ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej z (…) 2018 r. Repertorium Nr (…) zawartej przed Notariuszem (…) przez (...) (matkę stron) i pozwanego (...) (Pani przyrodniego brata).
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o księgach wieczystych i hipotece (art. 10 ust. 1 i 31 ust. 2 tej ustawy) oraz przepisami ustawy Kodeks postępowania cywilnego został ustalony rzeczywisty stan prawny dot. własności nieruchomości i zmieniony wpis w księgach wieczystych na podstawie dokumentów wymaganych prawem.
(…) 2020 r. przed Sądem Rejonowym w (…), z Pani powództwa odbyła się rozprawa w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości nr (…).
Na podstawie odpisu protokołu z (…) 2020 r., Sąd Rejonowy w (…), wpisał własność na Pani rzecz, zgodnie z treścią Ugody. Sąd wieczystoksięgowy dokonał wpisu potwierdzającego, że pozostawała Pani (nieprzerwanie) właścicielem nieruchomości objętej KW nr (…) w świetle obowiązujących przepisów prawa dla poszczególnych działek od 1992 r., 1993 r. i 1997 r. W związku ze złożeniem przez Panią żądania unieważnienia aktu darowizny przedmiotowych nieruchomości, nie była zawierana nowa umowa przenosząca własność na Panią.
W wyniku prowadzonego postępowania sądowego nie doszło do ponownego przeniesienia prawa własności przedmiotowej nieruchomości na Panią. Nieodpłatna służebność osobista została w dziale (…) księgi wieczystej wykreślona przez sąd wieczystoksięgowy. Umowa darowizny dokonana przez Pani matkę nie była prawnie skuteczna, nie doprowadziła do przeniesienia własności nieruchomości, o której mowa we wniosku na Pani brata.
(…) 2021 r. na podstawie aktu notarialnego Rep. (…) zawarła Pani umowę sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, uzyskując przychód w kwocie (…) zł.
W związku z tym, w przedmiotowej sprawie istotne staje się rozstrzygnięcie kwestii, czy ustalenie rzeczywistego stanu prawnego dotyczącego własności nieruchomości i zmiana wpisu w księgach wieczystych na Pani rzecz, stanowi nabycie nieruchomości w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przy rozstrzygnięciu tego problemu należy mieć na uwadze nie tylko przepisy prawa podatkowego, ale przede wszystkim przepisy prawa cywilnego dotyczące nabycia, czy też utraty prawa własności.
Niezależnie od powyższego, na stan prawny nieruchomości istotny wpływ mogą wywierać, wydawane zarówno na gruncie prawa cywilnego jak i administracyjnego – orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne, stanowiące dokumenty o szczególnym znaczeniu. Waga tych orzeczeń wynika z pozycji jaką zajmują sądy i organy administracji publicznej.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycia”; należy zatem odwołać się do przepisów ustawy Kodeks cywilny, a w szczególności do art. 155 § 1, który stanowi, że:
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Zgodnie natomiast z przepisem art. 158 ww. ustawy:
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.
Natomiast art. 73 § 2 wspomnianej ustawy wskazuje, że:
Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
Z treści ww. przepisów jednoznacznie wynika, że przeniesienie własności nieruchomości następuje z chwilą zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
Jednocześnie wskazać należy, że księga wieczysta powinna dawać pełny i wierny obraz stanu prawnego nieruchomości.
Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 146 ze zm.):
Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości.
Zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy:
Księgi wieczyste zakłada i prowadzi się dla nieruchomości.
Zgodnie natomiast z art. 2 ww. ustawy:
Księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę.
Z kolei art. 3 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że:
Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
W myśl z art. 5 ww. ustawy:
W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych).
Zgodnie natomiast z art. 10 ust. 1 ww. ustawy:
W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.
Stosownie zaś do art. 10 ust. 2 ww. ustawy:
Roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. Do udzielenia zabezpieczenia nie jest potrzebne wykazanie, że powód ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Wskazać zatem należy, że księgi wieczyste służą do ewidencji praw rzeczowych oraz innych praw na nieruchomości. Wpis do księgi wieczystej nie stanowi przesłanki przeniesienia własności nieruchomości. Zmiana właściciela nie jest więc ujawniana w księdze wieczystej w momencie jej dokonania, ma bowiem charakter deklaratoryjny, to znaczy, że nie tworzy ani nie zmienia istniejącego stosunku prawnego lecz potwierdza istniejące prawa, w tym przypadku – prawo własności.
Z uzupełnienia wniosku wynika, że w wyniku prowadzonego postępowania sądowego dotyczącego uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nie doszło do ponownego przeniesienia prawa własności przedmiotowej nieruchomości na Panią. Nieodpłatna służebność osobista została w dziale (…) księgi wieczystej wykreślona przez sąd wieczystoksięgowy. Umowa darowizny dokonana przez Pani matkę nie była prawnie skuteczna i nie doprowadziła do przeniesienia własności nieruchomości na Pani brata. W związku ze złożeniem przez Panią żądania unieważnienia aktu darowizny przedmiotowych nieruchomości nie została zawarta nowa umowa przenosząca własność na Panią. Ustalony został rzeczywisty stan prawny dotyczący własności nieruchomości i zmieniony wpis w księgach wieczystych potwierdzający, że pozostawała Pani (nieprzerwanie) właścicielem nieruchomości objętej KW nr (…) w świetle obowiązujących przepisów prawa dla poszczególnych działek od 1992 r., 1993 r. i 1997 r.
W związku z powyższym, iż Sąd wieczystoksięgowy dokonał wpisu potwierdzającego, że pozostawała Pani (nieprzerwanie) właścicielem nieruchomości objętej KW nr (…) w świetle obowiązujących przepisów prawa dla poszczególnych działek od 1992 r., 1993 r. i 1997 r., należy zgodzić się z Pani stanowiskiem, że przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem nieruchomość ta została zbyta po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.
W konsekwencji, odpłatne zbycie przez Panią (…) 2021 r. nieruchomości składającej się z działek nr 1, 2, 3, 4, 5 zabudowanej budynkiem mieszkalnym nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z odpłatnego zbycia ww. nieruchomości.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).