W zakresie ustalenia możliwości przypisania poniesionych kosztów do przychodów uzyskanych ze źródła przychodów jakim są zyski kapitałowe, zaliczenia p... - Interpretacja - 0114-KDIP2-2.4010.302.2023.1.SP

Shutterstock
Interpretacja indywidualna z dnia 4 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.302.2023.1.SP

Temat interpretacji

W zakresie ustalenia możliwości przypisania poniesionych kosztów do przychodów uzyskanych ze źródła przychodów jakim są zyski kapitałowe, zaliczenia poniesionych kosztów do kosztów pośrednich oraz braku konieczności zastosowania wynikającej z art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT proporcji podziału kosztów.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe, a w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy:

  • na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, zważając na cel istnienia ASI oraz fakt, że zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi ASI może prowadzić wyłącznie działalność polegającą na zbieraniu aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania oraz związany z tym fakt, iż Spółka otrzymać może co do zasady wyłącznie przychody z zysków kapitałowych, Spółka może uznać, że wszystkie koszty poniesione przez ASI (pod warunkiem spełnienia określonych w ustawie o CIT warunków) są kosztami w całości dotyczącymi przychodów z zysków kapitałowych – jest prawidłowe,
  • na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, ASI może uznać, że poniesione przez Spółkę w danym okresie rozliczeniowym koszty pomimo braku przychodów, mogą zostać rozliczone jako koszty pośrednie związane z przychodem z zysków kapitałowych i ASI może ująć je w kosztach podatkowych w dacie ich poniesienia w części dotyczącej:
  • kosztów pracowniczych i związanych z nimi narzutów - jest nieprawidłowe,
  • pozostałych bieżących kosztów - jest prawidłowe,
  • zakładając, że ASI w danym roku podatkowym dokonałaby sprzedaży aktywów (udziałów/akcji) tj. osiągnęłaby przychód z zysków kapitałowych oraz osiągnęłaby przychód ze źródeł innych tj. odsetki przychodowe naliczone przez bank od środków zgromadzonych na rachunku bankowym (lokata) i odsetki z tytułu udzielonych pożyczek, a także jednocześnie poniosłaby koszty pośrednie, to czy w takim przypadku, kiedy ASI ze względu na specyfikę swojej działalności może wprost przypisać koszty do przychodów z zysków kapitałowych, Spółka nie musi stosować wynikającej z art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT proporcji podziału kosztów - jest prawidłowe,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 czerwca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustalenia możliwości przypisania poniesionych kosztów do przychodów uzyskanych ze źródła przychodów jakim są zyski kapitałowe, zaliczenia poniesionych kosztów do kosztów pośrednich oraz braku konieczności zastosowania wynikającej z art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT proporcji podziału kosztów.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest spółką komandytowo-akcyjną (będącą alternatywną spółką inwestycyjną - ASI) z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - tu też podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na podstawie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej „ustawa o CIT”). Wnioskodawca posiada status czynnego, zarejestrowanego podatnika podatku od towarów i usług (dalej: VAT) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT).

Aspekty prawne dot. Wnioskodawcy

Zgodnie z legalną definicją ASI zawartą w art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: ustawa o funduszach), alternatywna spółka inwestycyjna jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną (art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach - dalej UF). Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż spółka ASI jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego.

Zgodnie z regulacjami ustawy o funduszach, ASI może prowadzić działalność w formie bądź spółki kapitałowej (w tym spółki europejskiej), bądź też w formie spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka kapitałowa.

Przedmiot działalności Wnioskodawcy. Podmioty Zarządzające

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nawiązał współpracę z innym podmiotem - spółką z ograniczoną odpowiedzialnością świadczącą usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Wyłącznym przedmiotem działalności Spółki jest dokonywanie inwestycji finansowych (zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną), o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Spółka posiada w statucie tylko kod PKD: 64.30.Z – działalność trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych.

Działalność Wnioskodawcy jest związana z działalnością inwestycyjną - w zakresie, w jakim działalność ta prowadzona jest przez tzw. alternatywne spółki inwestycyjne stanowiące rodzaj alternatywnych funduszy inwestycyjnych (dalej: ASI).

ASI zarządzana jest przez tzw. zarządzającego ASI, zdefiniowanego w przepisach ustawy o funduszach (dalej: ZASI). Zgodnie z art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach, ZASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Zgodnie z ustawą o funduszach, status ZASI posiadać może wyłącznie spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI, bądź też spółka kapitałowa (w analizowanym przypadku mowa o sp. z o.o.) będąca KOMPLEMENTARIUSZEM alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako ZEWNĘTRZNIE ZARZĄDZAJĄCY ASI (wpisany na listę ZASI KNF).

Usługi inwestycyjne, oraz usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym, a także ryzykiem stanowią natomiast trzon działań ZASI dokonywanych następnie (z pełnym wykorzystaniem usług inwestycyjnych oraz usług zarządzania świadczonych przez Zainteresowanego) na rzecz ASI. Zgodnie z postanowieniami zawartej przez Wnioskodawcę ze spółką ZASI umów (dalej Umowa), ZASI świadczy usługi w zakresie inwestycyjnym oraz usługi zarządzania ZASI:

W zakresie działalności inwestycyjnej są to usługi:

a) Wykonywania celów określonych w Polityce Inwestycyjnej Pośrednika Finansowego, a także określonej przez siebie polityki finansowej i operacyjnej Pośrednika Finansowego, w tym w szczególności:

I)Analizowanie możliwości inwestycyjnych, analizowanie możliwości Wyjścia z Inwestycji, w tym przygotowanie strategii Wyjścia z Inwestycji;

II)dokonywanie wszelkich czynności związanych z Inwestycjami i innymi inwestycjami lub aktywami, o których mowa w niniejszej Umowie, a także poszukiwanie nowych potencjalnych Spółek Portfelowych, które mogą być celem inwestycyjnym Pośrednika Finansowego i spełniają warunki inwestycyjne oraz wykonywanie prac przygotowawczych związanych z poszerzeniem portfela Pośrednika Finansowego o takie potencjalne Spółki Portfelowe, w tym między innymi przygotowywanie listu intencyjnego oraz przeprowadzanie badania due diligence Przedsiębiorstwa Kwalifikowalnego (w tym zatrudnianie odpowiednich doradców w celu wykonywania odpowiednich prac przygotowawczych) lub innych badań właściwych dla danej Inwestycji, np. due technologicznego, due środowiskowego;

III)uzyskiwanie uchwały organów Spółki lub Inwestorów w sytuacjach wymaganych RUI, w przedmiocie zatwierdzenia Inwestycji jak również negocjowanie, podpisywanie, zmiana lub rozwiązanie jakiejkolwiek umowy związanej z Inwestycjami oraz działalnością Pośrednika Finansowego, a także przekazywanie i otrzymywanie zawiadomień, wniosków, wytycznych i instrukcji, zgód, odmowy zgody i żądań oraz podejmowanie innych czynności związanych z Inwestycjami lub działalnością Pośrednika Finansowego, jak określono w niniejszej Umowie;

IV)aktywna współpraca ze Spółkami Portfelowymi oraz bieżące monitorowanie i analizowanie wyników Inwestycji; udzielanie porad i wytycznych Spółkom Portfelowym, jeżeli okoliczności wymagają zmian w zakresie takich Inwestycji, w tym zmian w działaniach Spółek Portfelowych;

V)dostarczanie Inwestorom wyceny Inwestycji oraz wszelkich innych informacji, których Inwestor może zasadnie wymagać w odniesieniu do Inwestycji;

VI)monitorowanie i kontrolowanie działalności Spółek Portfelowych, w tym w szczególności sposobu wykorzystania przez Spółki Portfelowe środków z Inwestycji Pośrednika Finansowego oraz działań inwestycyjnych Spółek Portfelowych oraz zapewnianie rozwoju Spółek Portfelowych;

 VII)  zawieranie umów mających na celu nabycie, zbycie, finansowanie i refinansowanie Inwestycji, innych inwestycji lub aktywów wskazanych w niniejszej Umowie przez albo    w imieniu Pośrednika Finansowego;

VIII)    przestrzeganie wszystkich ograniczeń i wypełnienia wszystkich obowiązków określonych w Zasadach Inwestycyjnych Spółki;

a)  realizacja założeń dotyczących liczby i wartości planowanych Inwestycji określonych w Harmonogramie Inwestycyjnym

b)  dążenia do uzyskania zysków z Inwestycji, z zastrzeżeniem ograniczeń wskazanych w niniejszej Umowie.

W zakresie działalności dot. specjalistycznego zarządzania są to usługi, takie jak:

a)prowadzenie dokumentacji działalności oraz rachunkowości Pośrednika Finansowego oraz w imieniu Pośrednika Finansowego w sposób zapewniający rzetelne, kompletne i wiarygodne informacje w odpowiednim czasie, oraz zezwalanie którejkolwiek ze Stron oraz jej przedstawicielom na dostęp na każde żądanie do nich na rozsądnych zasadach i w rozsądnych terminach, z zastrzeżeniem konieczności powiadomienia z odpowiednim wyprzedzeniem o zamiarze ich kontroli;

b)zapewnienie prowadzenia na rzecz Pośrednika Finansowego rachunków zastrzeżonych, rachunków bankowych, rachunków inwestycyjnych oraz rachunków bieżących, które Podmiot Zarządzający może uznać za wskazane w związku z inwestycjami i inną działalnością Pośrednika Finansowego, a w związku z tym również:

I)deponowanie na tych rachunkach Dochodu ze Zbycia Inwestycji Netto, które będą wygenerowane z Inwestycji;

II)określanie limitu kwot utrzymywanych na tych rachunkach, jako rezerwa środków pieniężnych, którą Podmiot Zarządzający uzna za niezbędną i właściwą, z perspektywy zapewnienia kapitału obrotowego (włącznie z kwotami przewidzianymi na potrzeby dokonywania wydatków Pośrednika Finansowego, spłaty zobowiązań i wypłaty Opłaty za Zarządzanie);

III) wypłata z takich rachunków środków, które będą konieczne do spłaty zobowiązań Pośrednika Finansowego i pokrycia wydatków Pośrednika Finansowego oraz

IV)prowadzenie ewidencji przepływów na tych rachunkach.

c)dokonywanie wypłat Akcjonariuszom zgodnie z niniejszą Umową;

d)wypłacanie Opłaty za Zarządzanie lub innych kwot należnych Podmiotowi Zarządzającemu na podstawie Umowy;

e)zatrudnianie członków Kluczowego Personelu członków Zespołu Operacyjnego, doradców, konsultantów lub innych specjalistów, których zatrudnienie może być uzasadnione działalnością prowadzoną przez Pośrednika Finansowego;

f)wszczynanie postępowań administracyjnych, sądowych lub arbitrażowych oraz zapewnienie w nich reprezentacji lub obrony, niezależnie od tego czy prowadzone są we własnym imieniu czy w imieniu Pośrednika Finansowego, związanych z aktywami lub działalnością Pośrednika Finansowego;

g)likwidacja wszystkich aktywów Pośrednika Finansowego w związku z rozwiązaniem Pośrednika Finansowego, na podstawie postanowień niniejszej Umowy i właściwych przepisów prawa, a także podjęcie działań wymaganych w związku z takimi czynnościami;

h)pokrywanie wydatków Pośrednika Finansowego, w tym wydatków operacyjnych Pośrednika Finansowego lub zaspokajanie innych zobowiązań Pośrednika Finansowego;

i)podejmowanie działań, podpisywanie umów i wykorzystywanie innych instrumentów, które Podmiot Zarządzający uzna za wskazane i właściwe w związku z prowadzeniem spraw Pośrednika Finansowego lub dokonywaniem transakcji, przewidzianych w niniejszej Umowie;

j)terminowe i staranne wypełnianie obowiązków raportowych i informacyjnych wynikających z Umowy, a także jakichkolwiek innych zawiadomień wynikających z jej innych postanowień;

k)podejmowanie działań informacyjno-promocyjnych w zakresie realizacji Programu (...) ze środków POIR pozyskanych od Funduszu, w szczególności informowanie o uzyskaniu dofinansowania z środków POIR wpłaconych przez Inwestora Publicznego;

l)udostępnianie Inwestorowi Publicznemu, PFR, PFR TFI, BGK, ministrowi właściwemu do spraw rozwoju, innym upoważnionym instytucjom w zakresie wdrażania POIR danych niezbędnych do budowania baz danych, wykonywania oraz zamawiania przez ministerstwo ds. rozwoju analiz w zakresie wdrażania instrumentu finansowego Programu (...), realizacji polityk w tym polityk horyzontalnych UE, oceny skutków, a także oddziaływań makroekonomicznych w kontekście wdrażania instrumentów finansowych oraz monitorowania i sprawozdawania postępów w realizacji programu POIR;

m) prowadzenie spraw Spółki;

n)przygotowanie i wdrażanie strategii rozwoju Spółki, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych;

o)reprezentowanie Spółki (składanie w Jej imieniu oraz przyjmowanie oświadczeń);

p)zarządzanie majątkiem Spółki;

q)bieżąca analiza działalności Spółki;

r)terminowe i należyte wypełnianie obowiązków wobec Akcjonariuszy oraz Walnego Zgromadzenia;

s)terminowe i należyte wykonywanie uchwał Walnego Zgromadzenia;

t)zwoływanie Walnego Zgromadzenia, zarówno Zwyczajnego, jak i Nadzwyczajnego;

u)udzielania Akcjonariuszom informacji zarówno na Walnym Zgromadzeniu, jak i poza nim;

v)sporządzania sprawozdania z działalności Spółki za rok obrotowy, oraz przedstawienia powyższego sprawozdania do oceny Walnemu Zgromadzeniu;

w) sporządzania sprawozdania finansowego za rok obrotowy;

x)przygotowania oraz wdrożenia aktów wewnętrznych Spółki, tj. regulaminów, zarządzeń, instrukcji - w sytuacji gdy wdrożenie takich aktów będzie wymagane przepisami prawa bezwzględnie obowiązującymi lub Ramową Umową Inwestycyjną;

y)wprowadzenia harmonijnej koordynacji zadań i działalności poszczególnych obszarów funkcjonalnych Spółki (kadrowej, inwestycyjnej, marketingowej, finansowo-księgowej, itd.).

Usługi świadczone przez ZASI dotyczą w całości procesu inwestycyjnego i zarządczego dla Wnioskodawcy (ASI). Równocześnie przedstawione powyżej czynności mieszczą się w zakresie treściowym Załącznika 1 do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010, która stanowi jeden z najistotniejszych aktów prawnych stanowiących podstawę działalności ZASI oraz ASI jako rodzaju alternatywnego funduszu inwestycyjnego. Wszystkie świadczone przez ZASI usługi posiadają bezpośredni związek z prowadzeniem działalności inwestycyjnej ASI i stanowią element konieczny prawidłowego przebiegu procesu zarządu oraz podejmowania decyzji przez ASI.

Sposób wykonywania działalności Wnioskodawcy będącym ASI oraz sposób jej funkcjonowania wynika bezpośrednio ze wskazanych powyżej bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, ze statutu ASI, jej polityki inwestycyjnej oraz strategii inwestycyjnej. Polityka inwestycyjna ASI określa sposób lokowania jej aktywów. Zarówno polityka inwestycyjna oraz strategie inwestycyjne są określane w dokumentach założycielskich ASI oraz w regulaminach, przyjętych przez zarządzającego ASI dotyczących działalności prowadzonej przez ASI.

ASI w ramach prowadzonej działalności inwestycyjnej posiada lokaty (np. udziały/akcje, pożyczki) w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością/spółkach akcyjnych. W ramach wychodzenia z poszczególnych inwestycji ASI sprzedaje posiadane lokaty. Nie jest jednak pewne, czy lokaty w danej spółce kapitałowej zostaną przez ASI ostatecznie zbyte, ani kiedy do takiego zbycia dojdzie, ani też to, czy ASI zrealizuje zysk z danej inwestycji, niemniej jednak zawsze możliwym będzie przypisanie kosztów dokładnie do danej inwestycji. Jednocześnie powyższa działalność jest jedyną działalnością prowadzoną przez ASI.

Wnioskodawca w ramach swojej działalności gospodarczej ponosi różne wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej zarówno te o charakterze bezpośrednim, jak i pośrednim. Pod pojęciem tych wydatków, związanych z bieżącym funkcjonowaniem Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej, Wnioskodawca rozumie następujące przykładowe koszty: koszty pracowników i obciążeń płacowych pracodawcy, koszty podróży służbowych, wynagrodzenie kadry zarządzającej, wydatki na usługi księgowe, usługi prawne, usługi notarialne, usługi doradcze i consultingowe, usługi doradztwa inwestycyjnego, koszty audytów, koszty funkcjonowania biura, w tym usługi najmu pomieszczeń biurowych i obsługi administracyjno-biurowej, usługi telekomunikacyjne i informatyczne, koszty usług obcych, w tym usługi zarządzania, koszty innego nie wymienionego powyżej doradztwa zewnętrznego niezbędnego do realizacji procesu inwestycyjnego, koszty obsługi rachunków bankowych, czy podatki i opłaty. Wskazane wydatki są przykładowe, będą się wiązały z bieżącym funkcjonowaniem spółki Wnioskodawcy (koszty bieżącej działalności). Zaznacza się przy tym, że istotą problemu nie jest tu dokładne przedstawienie zakresu wydatków kwalifikujących się do uznania jako koszt uzyskania przychodów (Wnioskodawca ma wiedzę co do zasad związanych z uznawaniem wydatku za koszt uzyskania przychodów przewidzianych w ustawie o CIT) a to, czy takie koszty można zakwalifikować do źródła przychodów zyski kapitałowe.

Ponadto Wnioskodawca osiąga dodatkowe przychody w postaci odsetek z tytułu udzielonych spółkom portfelowym (spółkom, w których posiada udziały) pożyczek. Spółka może również lokować zgromadzone środki na lokatach bankowych, osiągając z tego tytułu przychody odsetkowe.

Pytania

1.Czy na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, zważając na cel istnienia ASI oraz fakt, że zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi ASI może prowadzić wyłącznie działalność polegającą na zbieraniu aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania oraz związany z tym fakt, iż Wnioskodawca otrzymać może co do zasady wyłącznie przychody z zysków kapitałowych, Spółka może uznać, że wszystkie koszty poniesione przez ASI (pod warunkiem spełnienia określonych w ustawie o CIT warunków) są kosztami w całości dotyczącymi przychodów z zysków kapitałowych?

2.Czy na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, ASI może uznać, że poniesione przez Spółkę w danym okresie rozliczeniowym bieżące koszty, mimo braku przychodów, mogą zostać rozliczone jako koszty pośrednie związane z przychodem z zysków kapitałowych i ASI może ująć je w kosztach podatkowych w dacie ich poniesienia?

3.Zakładając, że Wnioskodawca (ASI) w danym roku podatkowym dokonałby sprzedaży aktywów (udziałów/akcji) tj. osiągnąłby przychód z zysków kapitałowych oraz przychód ze źródeł innych tj. odsetki przychodowe naliczone przez bank od środków zgromadzonych na rachunku bankowym (lokata) i odsetki z tytułu udzielonych pożyczek, a także jednocześnie poniósłby koszty pośrednie, to czy w takim przypadku, kiedy ASI ze względu na specyfikę swojej działalności może wprost przypisać koszty do przychodów z zysków kapitałowych, Spółka nie musi stosować wynikającej z art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT proporcji podziału kosztów?

Państwa stanowisko w sprawie

Stanowisko w zakresie pytania nr 1

Wnioskodawca zaliczy wszystkie wydatki w całości do kosztów uzyskania przychodów z zysków kapitałowych.

Zgodnie z art. 8a ust. 1 UF alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2. Stosownie do art. 8a ust. 2 pkt 2 ww. ustawy, alternatywna spółka inwestycyjna może prowadzić działalność w formie spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka kapitałowa, w tym spółka europejska. W myśl art. 8a ust. 3 u.o.f. wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki Inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu Inwestorów w celu Ich lokowania w interesie tych Inwestorów zgodnie z określoną polityką Inwestycyjną. ASI w ramach prowadzonej działalności inwestycyjnej posiada udziały/akcje w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością (przy czym może również posiadać udziały np. w spółkach akcyjnych). Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z Innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

W myśl natomiast art. 7 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się:

1.przychody z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4b, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym:

a)dywidendy, nadwyżki bilansowe w spółdzielniach oraz otrzymane przez uczestników funduszy Inwestycyjnych lub instytucji wspólnego inwestowania dochody tego funduszu lub tej instytucji, w przypadku gdy statut przewiduje wypłacanie tych dochodów bez odkupywania jednostek uczestnictwa albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych;

b)przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości;

c)przychody z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w lit. b;

d)przychody ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w lit. b;

e)wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3;

f)równowartość zysku osoby prawnej oraz spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przeznaczonego na podwyższenie jej kapitału zakładowego, równowartość nadwyżki bilansowej spółdzielni przeznaczonej na podwyższenie funduszu udziałowego oraz równowartość kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) takiej osoby prawnej lub spółki;

g)dopłaty otrzymane w przypadku połączenia lub podziału spółek przez wspólników spółki przejmowanej, spółek łączonych lub dzielonych;

h)przychody wspólnika spółki dzielonej, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - majątek przejmowany na skutek podziału lub majątek pozostający w spółce, nie stanowią zorganizowanej części przedsiębiorstwa;

i)zapłata, o której mowa w art. 12 ust. 4d;

j)wartość niepodzielonych zysków w spółce oraz wartość zysku przekazanego na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce przekształcanej - w przypadku przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną, z tym że przychód określa się na dzień przekształcenia;

k)odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3;

l)odsetki od pożyczki udzielonej osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, jeżeli wypłata odsetek od takiej pożyczki lub ich wysokość uzależnione są od osiągnięcia zysku przez tę osobę prawną lub spółkę lub od wysokości tego zysku (pożyczka partycypacyjna);

m)przychody uzyskane w następstwie przekształceń,

  • przychody osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przejmującej w następstwie łączenia lub podziału majątek lub część majątku innej osoby prawnej lub spółki,
  • przychody wspólnika spółki łączonej lub dzielonej,
  • przychody spółki dzielonej;

2.przychody z tytułu wniesienia do osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, wkładu niepieniężnego:

3.inne, niż określone w pkt 1 12, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym:

a.przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia,

b.przychody uzyskane w wyniku wymiany udziałów;

4.przychody ze zbycia ogółu praw I obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną;

5.przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych

6.przychody:

a.z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika

b.z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych

c.z tytułu uczestnictwa w funduszach Inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego Inwestowania

d.z najmu, dzierżawy lub Innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c

e.ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c

f.z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.

Przepis art. 7b ust. 1 zawiera zamknięty katalog przychodów, które należy zakwalifikować do przychodów z zysków kapitałowych. Wskazane zostały w nim konkretne transakcje gospodarcze kreujące przychód podatkowy z zysków kapitałowych co oznacza, że wszelkie inne przychody niewymienione w tym przepisie nie będą zaliczane do tej kategorii przychodów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
  • został właściwie udokumentowany,
  • nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Ustawa o CIT nie zawiera definicji kosztu „bezpośredniego” oraz kosztu „pośredniego”. Zgodnie z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów.

Natomiast do kosztów pośrednich zalicza się wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, a więc takie, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną, ubezpieczenia. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów.

Z uwagi na obowiązującą od 1 stycznia 2018 r. nowelizację ustawy o CIT, wprowadzającą podział przychodów osób prawnych na dwie kategorie, tj. przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, ustawodawca dostosował regulację dotyczącą alokacji kosztów pośrednich przez dodanie nowego art. 15 ust. 2b ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, przepisy ust. 2 i 2a stosuje się także do przypisywania do każdego z tych źródeł kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami. Przepis art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, ma więc zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy podatnik osiąga zarówno przychody z zysków kapitałowych, jak i z pozostałych źródeł. W sytuacji, gdy Wnioskodawca, biorąc pod uwagę specyfikę jego działalności osiąga jedynie przychody z zysków kapitałowych, wskazane powyżej szczegółowe regulacje nie znajdą zastosowania, bowiem Wnioskodawca jako ASI przypisuje wszystkie ww. wydatki do źródła przychodów jakim są zyski kapitałowe, a co za tym idzie całość kosztów Wnioskodawcy powinna zostać rozliczona w ramach tego jednego źródła przychodów.

Odnosząc się zatem do możliwości zaliczenia wydatków związanych z bieżącym funkcjonowaniem Wnioskodawcy w całości do przychodów z zysków kapitałowych, wyjaśnić należy, że jak wskazano powyżej, aby dane wydatki mogły zostać zaliczone do źródła przychodów z zysków kapitałowych należy odpowiednio przyporządkować te koszty podatkowe do danego źródła przychodów (należy powiązać wydatek z odpowiednim źródłem przychodów), co jest w przypadku działalności Wnioskodawcy możliwe, ponieważ ASI prowadzi działalność ustawowo uregulowaną oraz osiąga przychody jedynie z zysków kapitałowych.

Reasumując, Wnioskodawca zaliczać powinien wszystkie wydatki w całości do kosztów uzyskania przychodów z zysków kapitałowych.

Stanowisko w zakresie pytania nr 2

Na podstawie art. 15 ustawy o CIT, ASI może uznać, iż koszty ponoszone na działalność Spółki mimo braku przychodów, mogą zostać rozliczone jako koszty związane z przychodem z zysków kapitałowych Spółki i ASI może ująć je w kosztach podatkowych w dacie ich poniesienia.

Wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Należy podkreślić, że poniesienie wydatku wcale nie musi faktycznie zakończyć się uzyskaniem przychodu ze źródła przychodu, aby wydatek ten uznać za koszt uzyskania przychodu ze źródła przychodu. Przez słowo „cel” użyty w powyższym przepisie należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy, w tym przypadku przychodu. Poszczególne wydatki mogą realizować ten cel w sposób bardziej lub mniej intensywny. Ustawodawca nie posługuje się natomiast słowem „skutek”. Czym innym jest cel działania, a czym innym skutek, będący następstwem podjętych działań. Dążenie podatnika ma przymiot celowości, jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy można zasadnie uznać, że poniesiony koszt jest ukierunkowany na osiągnięcie przychodu. Wystarczy więc sama możliwość uzyskania w przyszłości przychodu z tytułu poniesionego wydatku. Ustawa podatkowa nie daje wskazówek co do tego, jak intensywnie wydatek musi być wpisany w funkcję celu, aby można było uznać, że jest kosztem uzyskania przychodu.

Ocena celowości wydatku Wnioskodawcy, tj. jego zdolności do wytworzenia przychodu, jest pewną prognozą. Trzeba bowiem mieć na uwadze fakt, że decyzje ekonomiczne w Spółce są podejmowane w warunkach niepewności i ryzyka. Nie sposób zatem wymagać od Wnioskodawcy pełnej skuteczności działania. W żadnych warunkach Spółka nie ma gwarancji skutecznego działania, tj. pewności uzyskania przychodu, bowiem zbyt wiele jest niewiadomych, które o tym łącznie decydują. Można mówić jedynie o pewnym prawdopodobieństwie, możliwości osiągnięcia przychodu. Innymi słowy, za koszty uzyskania przychodów należy uznać wszystkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione oraz definitywnie poniesione wydatki, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. W sytuacji zatem, gdy Wnioskodawca podejmuje racjonalne decyzje gospodarcze można oczekiwać, że poniesiony wydatek przyniesie przychód. Jednak brak skutku (przychodu) nie dyskwalifikuje wydatku jako kosztu uzyskania przychodu. Nie każdy koszt celowy jest kosztem efektywnym, przynoszącym oczekiwane następstwo. Zadaniem Wnioskodawcy aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodu ze źródła przychodu, niezbędne jest wykazanie, że w momencie dokonywania wydatku istniały obiektywne przesłanki pozwalające na stwierdzenie, że wydatek ten może przynieść podatnikowi przychody ze źródła przychodów, a zatem, że jest to wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów ze źródła przychodów (chyba że jest to wydatek poniesiony w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, o czym mowa poniżej). Dla uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu ze źródła przychodu nie jest natomiast konieczne, aby faktycznie ten przychód ze źródła przychodu wystąpił. Wystarczy, aby ponosząc dany wydatek, można było, z racjonalnego punktu widzenia, obiektywnie, zakładać, że jego poniesienie skutkować może uzyskaniem przychodów ze źródła przychodów. Należy wskazać, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd, że brak skutku w postaci przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów nie dyskwalifikuje danego wydatku jako poniesionego w takim celu, gdyż warunkiem zakwalifikowania danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest zamierzony cel poniesienia tego wydatku, a nie rezultat.

Wskazane w pytaniu wydatki zaliczyć należy do kosztów pośrednich to jest takich, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach oraz takich, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, niemniej ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. usługi księgowe, opłaty bankowe, usługi notarialne, prawne, doradcze. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. W związku z tym nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów. Wskazać jednak należy, iż zgodnie z regulacjami ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi ASI prowadzić może jedynie działalność ustawowo uregulowaną, a co za tym idzie osiągać jedynie przychody z zysków kapitałowych, a zatem opisane w niniejszym pytaniu koszty przypisane być mogą jedynie do przychodów z zysków kapitałowych.

Reasumując, wynikająca z art. 15 ustawy o CIT definicja kosztów uzyskania przychodu jest na tyle szeroka, że zasadniczo każdy wydatek Wnioskodawcy poniesiony z zamiarem osiągnięcia przychodu powinien być uznany za koszt jego uzyskania, a momentem decydującym o zaliczeniu wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest moment dokonania wydatku przez Wnioskodawcę. Dodatkowo Wnioskodawca powinien zaliczyć wszystkie wydatki związane z bieżącym funkcjonowaniem spółki Wnioskodawcy w całości do przychodów z zysków kapitałowych. Samo nieuzyskanie przychodów z innych źródeł nie oznacza bowiem, że Wnioskodawca ma automatycznie stosować metodologię ustalania proporcji kosztów pośrednich alokowanych do poszczególnych źródeł przychodów wskazaną w art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT.

Stanowisko w zakresie pytania nr 3

W przypadku uzyskania przez Wnioskodawcę przychodu z zysków kapitałowych oraz przychodu z innych źródeł oraz istnienia po stronie Spółki możliwości przypisania takich kosztów pośrednich do przychodu z zysków kapitałowych, Spółka nie musi zastosować zasady proporcjonalnej alokacji kosztów pośrednich wynikającej z art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, przepisy ust. 2 i 2a stosuje się także do przypisywania do każdego z tych źródeł kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami.

Bezpośrednie odesłanie do treści art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT oznacza, że wynikającą z tych przepisów metodologię ustalania proporcji kosztów pośrednich alokowanych do poszczególnych źródeł przychodów należy stosować również do alokacji kosztów pośrednich do przychodów kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł.

W myśl art. 15 ust. 2 ww. ustawy, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów. Przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio. Przepisy regulują zatem sytuację, w której zachodzi niemożność alokowania kosztów pośrednich na poszczególne źródła przychodów. Jeśli jednak taka możliwość występuje, wówczas podatnik nie ma obowiązku stosowania ww. przepisów tylko i wyłącznie na podstawie samego faktu występowanie kosztów pośrednich - koszty pośrednie bowiem nie muszą być z definicji kosztami pośrednimi dotyczącymi wszystkich źródeł przychodów. Dopiero w momencie, gdy niemożliwe jest całościowe lub choćby częściowe podzielenie takich kosztów pomiędzy źródła przychodów, omawiany przepis znajdzie zastosowanie.

Warunkiem niezbędnym do ustalenia wysokości kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

  • faktyczne poniesienie wydatków zaliczanych do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów zarówno z zysków kapitałowych jak i przychodów z innych źródeł przychodów,
  • brak możliwości przyporządkowania wydatków zaliczanych do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów z zysków kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł przychodów.

Proces przypisania kosztów pośrednich (których nie można przypisać do żadnego źródła przychodów) powinien zatem przebiegać dwuetapowo

W pierwszej kolejności Wnioskodawca powinien ustalić na podstawie art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT, jakie koszty pośrednie może rozpoznać jako koszt uzyskania przychodów dla celów podatkowych, a jakie koszty należy wyłączyć z kalkulacji wyniku podatkowego. Następnie kwota pośrednich kosztów uzyskania przychodów (będąca efektem pierwszej alokacji na podstawie art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT) powinna zostać ponownie alokowana - tym razem na podstawie art. 15 ust. 2b - poprzez jej rozdzielenie między źródła:

  • zyski kapitałowe oraz
  • inne niż zyski kapitałowe

Alokacja kosztów pośrednich do tych źródeł dotyczyć może jedynie kwoty kosztów pośrednich, która została alokowana na pierwszym etapie do kosztów podatkowych. Pozostałe koszty, tj. koszty alokowane do przychodów zwolnionych oraz niepodlegających opodatkowaniu, nie są uwzględniane w wyniku podatkowym podatnika - nie ma więc potrzeby ich alokacji do przychodów z zysków kapitałowych lub przychodów z innych źródeł. Zaznaczyć należy, że ustawodawca nie określił innego sposobu przyporządkowania kosztów w sytuacji uzyskiwania przychodów z zysków kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł przychodów, niemniej jednak tylko brak możliwości takiego przyporządkowania obliguje podatnika do zastosowania metody przypisania wysokości kosztów określonej w ww. przepisach. Wprowadzony przez ustawodawcę tzw. klucz przychodowy ma charakter uniwersalny i obligatoryjny w sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła.

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka ze względu na fakt bycia ASI oraz rodzaj prowadzonej działalności, która jest ustawowo uregulowana, ma możliwości przypisania wydatków pośrednich do przychodów z zysków kapitałowych, co za tym idzie nie powstanie po jej stronie obowiązek zastosowania metodologii ustalania proporcji kosztów, o której mowa w art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, nawet w przypadku uzyskania przychodów z innych źródeł. Dodać należy, iż przychody z innych źródeł w przypadku ASI będą przychodami nie związanymi z podstawową działalnością Wnioskodawcy. Jak wskazał Wnioskodawca przychody z innych źródeł w przypadku ASI to przychody z tytułu odsetek z lokat bankowych i odsetek z udzielonych pożyczek.

Wobec powyższego, zdaniem Spółki, w sytuacji gdy Wnioskodawca ma możliwość przypisania wydatków pośrednich do poszczególnych źródeł przychodów, w tym wypadku do źródła przychodów z zysków kapitałowych, to Wnioskodawca nie jest zobligowany do stosowania metodologii ustalania proporcji kosztów pośrednich alokowanych do poszczególnych źródeł przychodów na podstawie art. 15 ust. 2b w związku z art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe, a w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT” lub „updop”):

Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy o CIT:

Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W ramach nowelizacji ustawy CIT, Prawodawca ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2175) rozdzielił od dnia 1 stycznia 2018 r. przychody podatników na dwa źródła:

1.z zysków kapitałowych oraz

2.z innych źródeł.

Wydzielając odrębne źródło przychodów – z zysków kapitałowych na gruncie ustawy CIT, Ustawodawca zamieścił w ustawie katalog, w którym określił listę przychodów zaliczanych do tego źródła. Katalog ten został zawarty w art. 7b ustawy CIT.

Zgodnie z art. 7b ust. 1 ustawy CIT:

Za przychody z zysków kapitałowych uważa się:

1.przychody z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4b, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym:

a)dywidendy, nadwyżki bilansowe w spółdzielniach oraz otrzymane przez uczestników funduszy inwestycyjnych lub instytucji wspólnego inwestowania dochody tego funduszu lub tej instytucji, w przypadku gdy statut przewiduje wypłacanie tych dochodów bez odkupywania jednostek uczestnictwa albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych,

b)przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości,

c)przychody z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w lit. b,

d)przychody ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w lit. b,

e)wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3,

f)równowartość zysku osoby prawnej oraz spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przeznaczonego na podwyższenie jej kapitału zakładowego, równowartość nadwyżki bilansowej spółdzielni przeznaczonej na podwyższenie funduszu udziałowego oraz równowartość kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) takiej osoby prawnej lub spółki,

g)dopłaty otrzymane w przypadku połączenia lub podziału podmiotów przez osoby posiadające prawo do uczestnictwa w zysku podmiotu przejmowanego, łączonego lub dzielonego lub

h)przychody wspólnika spółki dzielonej, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - majątek przejmowany na skutek podziału lub majątek pozostający w spółce, nie stanowią zorganizowanej części przedsiębiorstwa,

i)zapłata, o której mowa w art. 12 ust. 4d,

j)wartość niepodzielonych zysków w spółce oraz wartość zysku przekazanego na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce przekształcanej - w przypadku przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną, z tym że przychód określa się na dzień przekształcenia,

k)odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3,

l)odsetki od pożyczki udzielonej osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, jeżeli wypłata odsetek od takiej pożyczki lub ich wysokość uzależnione są od osiągnięcia zysku przez tę osobę prawną lub spółkę lub od wysokości tego zysku (pożyczka partycypacyjna),

m)przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziałów podmiotów, w tym:

  • przychody osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przejmującej w następstwie łączenia lub podziału majątek lub część majątku innej osoby prawnej lub spółki,
  • przychody wspólnika spółki łączonej lub dzielonej,
  • przychody spółki dzielonej;

n)przychody ze zmniejszenia kapitału akcyjnego w prostej spółce akcyjnej;

1a) przychody uzyskanie w następstwie przekształceń, łączenia lub podziału podmiotów;

1b) przychody uzyskane w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną, wystąpienia wspólnika z takiej spółki lub zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce, jeżeli Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia otrzymanych składników majątku;

2) przychody z tytułu wniesienia do osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, wkładu niepieniężnego

3) inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym:

a)przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia,

b)przychody uzyskane w wyniku wymiany udziałów;

4) przychody ze zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną;

5) przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych;

6) przychody:

a)z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika,

b)z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,

c)z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,

d)z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c,

e)ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c,

f)z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań waluta wirtualną.

Przepis art. 7b ust. 1 ustawy o CIT zawiera zamknięty katalog przychodów, które należy zakwalifikować do przychodów z zysków kapitałowych. Wskazane zostały w nim konkretne transakcje gospodarcze kreujące przychód podatkowy z zysków kapitałowych co oznacza, że wszelkie inne przychody niewymienione w tym przepisie nie będą zaliczane do tej kategorii przychodów.

Natomiast w myśl art. 7b ust. 2 updop:

W przypadku ubezpieczycieli, banków, podmiotów, o których mowa w art. 15c ust. 16 pkt 3, 4, 15 i 16, instytucji finansowych w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe oraz podmiotów, o których mowa w art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, przychody wymienione w ust. 1, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a i f, zalicza się do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Zatem odmienna kwalifikacja przychodów w określonych w art. 7b ust. 1 zarezerwowana jest wyłącznie dla podmiotów wymienionych w art. 7b ust. 2 ustawy CIT.

Tym samym, powyższy przepis oznacza, iż zawarta w nim grupa podmiotów osiągając przychody wymienione w art. 7b ust. 1 Ustawy CIT winna kwalifikować je jako przychody z innych źródeł (za wyjątkiem przychodów wskazanych w pkt 1 lit. a i f tego przepisu).

Wśród podmiotów objętych dyspozycją przepisu art. 7b ust. 2 Ustawy CIT są m.in. instytucje finansowe, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.; dalej: Prawo bankowe).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo bankowe:

Użyte w ustawie określenie instytucja finansowa oznacza instytucję finansową, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia nr 575/2013.

Powyższy przepis Prawa bankowego odsyła w tym zakresie do art. 4 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 176/1, dalej: Rozporządzenie nr 575/2013).

Na podstawie art. 4 ust. 1 ww. Rozporządzenia nr 575/2013:

Na użytek niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

  • „instytucja” oznacza instytucję kredytową lub firmę inwestycyjną (pkt 3);
  • „przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania” oznacza przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) określone w art. 1 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), w tym - o ile nie określono inaczej - podmioty państwa trzeciego prowadzące podobną działalność i podlegające nadzorowi na mocy prawa Unii lub prawa państwa trzeciego, które stosuje wymogi nadzorcze i regulacyjne co najmniej równoważne z takimi wymogami stosowanymi w Unii; alternatywny fundusz inwestycyjny (AFI) określony w art. 4 ust. 1 lit. a) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, lub AFI spoza UE zgodnie z definicją w art. 4 ust. 1 lit. aa) tej dyrektywy (pkt 7);
  • „spółka zarządzania aktywami” oznacza spółkę zarządzania aktywami określoną w art. 2 pkt 5 dyrektywy 2002/87/WE i zarządzającego alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (ZAFI) zdefiniowanego w art. 4 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2011/61/UE, w tym - o ile nie określono inaczej - podmioty państwa trzeciego prowadzące podobną działalność i podlegające prawu państwa trzeciego, które stosuje wymogi nadzorcze i regulacyjne co najmniej równoważne z takimi wymogami stosowanymi w Unii (pkt 19);
  • „instytucja finansowa” oznacza przedsiębiorstwo inne niż instytucja, którego podstawową działalnością jest nabywanie pakietów akcji lub wykonywanie co najmniej jednego spośród rodzajów działalności wymienionych w pkt 2-12 i pkt 15 załącznika I do dyrektywy 2013/36/UE, pojęcie to obejmuje finansowe spółki holdingowe, finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej, instytucje płatnicze w rozumieniu dyrektywy 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku i spółki zarządzania aktywami, nie obejmuje jednak ubezpieczeniowych spółek holdingowych i ubezpieczeniowych spółek holdingowych prowadzących działalność mieszaną (pkt 26).

Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 174/1), na użytek niniejszego rozporządzenia, zgodnie z art. 4 ust. 1, stosuje się następujące definicje:

  •  lit. a) „AFI” oznacza przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, w tym subfundusze takich przedsiębiorstw, które:

(i)  pozyskują kapitał od wielu inwestorów z myślą o inwestowaniu go zgodnie z określoną polityką inwestycyjną z korzyścią dla tych inwestorów; oraz

(ii)  nie potrzebują zezwolenia na mocy art. 5 dyrektywy 2009/65/WE;

  • lit. b) „ZAFI” oznacza osoby prawne, których stała działalność polega na zarządzaniu jednym lub większą liczbą AFI.

Na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1523, ze zm.; dalej: uof):

Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 3 ust. 3 ww. ustawy:

Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 uof:

Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1) fundusz inwestycyjny otwarty;

2) alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Z kolei stosownie do treści art. 8a ust. 1 uof

Alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

Na podstawie art. 8a ust. 3 uof:

Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Stąd alternatywna spółka inwestycyjna (ASI) jest przedsiębiorstwem zbiorowego inwestowania w rozumieniu ww. art. 4 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 (jako alternatywny fundusz inwestycyjny – AFI).

Natomiast w definicji instytucji finansowej (określonej w pkt 26 ww. rozporządzenia) nie mieszczą się przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania (zdefiniowane w pkt 7 tego rozporządzenia), lecz jedynie spółki zarządzania aktywami w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 19 tego rozporządzenia (czyli m.in. ZAFI, tj. spółka zarządzająca AFI).

Zgodnie natomiast z art. 8b uof:

1. Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

2. Zarządzającym ASI może być wyłącznie:

1) w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 - spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;

2) w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 - spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

3. Nie uznaje się za zarządzającego ASI osoby prawnej zarządzającej alternatywną spółką inwestycyjną, której jedynymi inwestorami są ta osoba prawna lub podmioty należące do tej samej, co ta osoba prawna, grupy kapitałowej w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 44 ustawy o rachunkowości, pod warunkiem że żaden z tych inwestorów sam nie jest alternatywną spółką inwestycyjną ani unijnym AFI.

4. Zarządzający z UE, który prowadzi działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może przejąć zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną od zewnętrznie zarządzającego ASI. Przejęcie zarządzania następuje w drodze zmiany umowy albo statutu alternatywnej spółki inwestycyjnej, w której zarządzający ASI jest komplementariuszem.

Należy dodatkowo wskazać na treść art. 70e uof, zgodnie z którym:

1. Przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.

2. Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

3. Zewnętrznie zarządzający ASI może zarządzać więcej niż jedną alternatywną spółką inwestycyjną prowadzącą działalność w formie określonej w art. 8a ust. 2 pkt 2 lub więcej niż jednym unijnym AFI. Wewnętrznie zarządzający ASI może zarządzać wyłącznie daną spółką będącą alternatywną spółką inwestycyjną.

Zgodnie z sekcją „Pytań i odpowiedzi” (...):

„Działalność Zarządzającego ASI polega zatem na zarządzaniu ASI, jak również jest związana z realizacją obowiązków wynikających z przepisów prawa, stanowiących implementację Dyrektywy ZAFI. Z tych też względów przy określeniu dopuszczalnego zakresu działalności ASI, należy dokonać analizy art. 70e Ustawy. Artykuł ten określa, iż wyłącznym przedmiotem działalności Zarządzającego ASI jest zarządzanie ASI. Pojęcie zarządzania ASI nie zostało wyjaśnione na gruncie Ustawy, natomiast pomocniczo można zastosować wytyczne dotyczące zakresu dopuszczalnej działalności zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej również jako „ZAFI”), które zostały określone w Załączniku I do Dyrektywy ZAFI. W załączniku określono minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI, a mianowicie zarządzanie portfelami inwestycyjnymi oraz zarządzanie ryzykiem. Dodatkowo w załączniku określono inne dopuszczalne funkcje jakie ZAFI może wykonywać w związku z zarządzaniem AFI. Funkcje te mogą obejmować w szczególności czynności administrowania (w zakresie obsługi klientów, prowadzenia rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów), wprowadzania do obrotu oraz działalności związanej z aktywami AFI (np. usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, określone porady dla przedsiębiorstw). W oparciu o treść załącznika należy uznać, iż dopuszczalne będzie świadczenie „dodatkowej” działalności jedynie w sytuacji gdy będzie ona związana z podstawową działalnością jaką jest zarządzanie ASI. Z tych też względów przykładowo świadczenie porad w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, jak również porad związanych z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw będzie dopuszczalne gdy będzie dotyczyć zarządzanych ASI, w tym dotyczyć będzie dokonywanych przez ASI inwestycji. Natomiast świadczenie porad nie związanych z zarządzaniem ASI (dokonywanymi przez ASI inwestycjami) nie będzie mieścić się w ramach ww. dopuszczalnych dodatkowych funkcji.”

W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie z przywołanymi przepisami, tylko ZAFI są instytucjami finansowymi wskazanymi w dyspozycji przepisu art. 7b ust. 2 Ustawy o CIT. Dlatego ZAFI, w myśl art. 7b ust. 2 Ustawy CIT, winny zaliczać swoje przychody wymienione w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a i f ww. art. 7b ustawy CIT.

Zgodnie z powyższym, art. 7b ust. 2 updop nie znajdzie w Państwa sytuacji zastosowania.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT,

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. (…)

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
  • poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
  • został właściwie udokumentowany,
  • nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

Ustawa o CIT nie zawiera definicji kosztu „bezpośredniego” oraz kosztu „pośredniego”. Zgodnie z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru. Natomiast do kosztów pośrednich zalicza się wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, a więc takie, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną, ubezpieczenia. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów.

Od 1 stycznia 2018 r. do ustawy o CIT wprowadzono podział przychodów osób prawnych na dwie kategorie, tj. przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów. Ustawodawca dostosował regulację dotyczącą alokacji kosztów pośrednich przez dodanie nowego art. 15 ust. 2b ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 2b ustawy o CIT:

W przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, przepisy ust. 2 i 2a stosuje się także do przypisywania do każdego z tych źródeł kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami.

Przepis art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, ma więc zastosowanie w sytuacji, gdy podatnik osiąga zarówno przychody z zysków kapitałowych, jak i z pozostałych źródeł. W tym przypadku ustawodawca nie ustanowił jednak odrębnych zasad podziału kosztów pośrednich pomiędzy oba źródła, ale posłużył się bezpośrednim odesłaniem do stosowania zasad z art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT.

Bezpośrednie odesłanie do treści art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT oznacza, że wynikającą z tych przepisów metodologię ustalania proporcji kosztów pośrednich alokowanych do poszczególnych źródeł przychodów należy stosować również do alokacji kosztów pośrednich do przychodów kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł.

Na podstawie art. 15 ust. 2 upodp:

Jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów. Przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio.

Warunkiem niezbędnym do ustalenia wysokości kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

  • faktyczne poniesienie wydatków zaliczanych do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów zarówno z zysków kapitałowych jak i przychodów z innych źródeł przychodów,
  • brak możliwości przyporządkowania wydatków zaliczanych do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów z zysków kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł przychodów.

Proces alokacji kosztów pośrednich (których nie można przypisać do żadnego źródła przychodów) powinien przebiegać dwuetapowo. W pierwszej kolejności podatnik powinien ustalić na podstawie art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT, jakie koszty pośrednie może rozpoznać jako koszt uzyskania przychodów dla celów podatkowych, a jakie koszty należy wyłączyć z kalkulacji wyniku podatkowego. Następnie kwota podatkowych, pośrednich kosztów uzyskania przychodów (będąca efektem pierwszej alokacji na podstawie art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT) powinna zostać ponownie alokowana − tym razem na podstawie art. 15 ust. 2b − poprzez jej rozdzielenie między źródła: zyski kapitałowe oraz inne niż zyski kapitałowe. Alokacja kosztów pośrednich do tych źródeł dotyczyć może jedynie kwoty kosztów pośrednich, która została alokowana na pierwszym etapie do kosztów podatkowych. Pozostałe koszty, tj. koszty alokowane do przychodów zwolnionych oraz niepodlegających opodatkowaniu, nie są uwzględniane w wyniku podatkowym podatnika − nie ma więc potrzeby ich alokacji do przychodów z zysków kapitałowych lub przychodów z innych źródeł. To przyporządkowanie winno nastąpić na podstawie właściwie sporządzonych dokumentów i prowadzonych ksiąg podatkowych. Zaznaczyć należy, że ustawodawca nie określił innego sposobu przyporządkowania kosztów w sytuacji uzyskiwania przychodów z zysków kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł przychodów. Brak możliwości takiego przyporządkowania obliguje podatnika do zastosowania metody przypisania wysokości kosztów określonej w ww. przepisach. Wprowadzony przez ustawodawcę tzw. klucz przychodowy ma charakter uniwersalny i obligatoryjny w sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła.

Jak wskazano w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, wyłącznym przedmiotem działalności Spółki jest dokonywanie inwestycji finansowych (zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną), o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 lit. b ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Spółka posiada w statucie tylko jeden kod PKD: 64.30.Z – działalność trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych. Spółka jest zarządzana przez tzw. zarządzającego ASI. Usługi inwestycyjne, oraz usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym, a także ryzykiem stanowią natomiast trzon działań ZASI dokonywanych następnie ) na rzecz ASI. Zgodnie z postanowieniami zawartej przez Wnioskodawcę ze spółką ZASI umów, ZASI świadczy usługi w zakresie inwestycyjnym oraz usługi zarządzania ZASI. Wszystkie świadczone przez ZASI usługi posiadają bezpośredni związek z prowadzeniem działalności inwestycyjnej ASI i stanowią element konieczny prawidłowego przebiegu procesu zarządu oraz podejmowania decyzji przez ASI. ASI w ramach prowadzonej działalności inwestycyjnej posiada lokaty (np. udziały/akcje, pożyczki) w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością/spółkach akcyjnych. W ramach wychodzenia z poszczególnych inwestycji ASI sprzedaje posiadane lokaty. Nie jest jednak pewne, czy lokaty w danej spółce kapitałowej zostaną przez ASI ostatecznie zbyte, ani kiedy do takiego zbycia dojdzie, ani też to, czy ASI zrealizuje zysk z danej inwestycji, niemniej jednak zawsze możliwym będzie przypisanie kosztów dokładnie do danej inwestycji. Jednocześnie powyższa działalność jest jedyną działalnością prowadzoną przez ASI. Spółka w ramach swojej działalności gospodarczej będzie ponosić różne wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej zarówno te o charakterze bezpośrednim, jak i pośrednim. Pod pojęciem tych wydatków, związanych z bieżącym funkcjonowaniem Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej, Wnioskodawca rozumie następujące przykładowe koszty: koszty pracowników i obciążeń płacowych pracodawcy, koszty podróży służbowych, wynagrodzenie kadry zarządzającej, wydatki na usługi księgowe, usługi prawne, usługi notarialne, usługi doradcze i consultingowe, usługi doradztwa inwestycyjnego, koszty audytów, koszty funkcjonowania biura, w tym usługi najmu pomieszczeń biurowych i obsługi administracyjno-biurowej, usługi telekomunikacyjne i informatyczne, koszty usług obcych, w tym usługi zarządzania, koszty innego nie wymienionego powyżej doradztwa zewnętrznego niezbędnego do realizacji procesu inwestycyjnego, koszty obsługi rachunków bankowych, czy podatki i opłaty. Wskazane wydatki są przykładowe, będą się wiązały z bieżącym funkcjonowaniem spółki Wnioskodawcy (koszty bieżącej działalności). Dodatkowo ASI wskazuje, osiąga dodatkowe przychody w postaci odsetek z tytułu udzielonych spółkom portfelowym (spółkom, w których posiada udziały) pożyczek. Spółka może również lokować zgromadzone środki na lokatach bankowych, osiągając z tego tytułu przychody odsetkowe.

Z przytoczonych przepisów prawa podatkowego oraz z przedstawionego powyżej uzasadnienia wynika, że w sytuacji opisanej we wniosku, tj. gdy osiągają Państwo wyłącznie przychody z zysków kapitałowych, uznać należy, że wszystkie koszty poniesione przez ASI są kosztami w całości dotyczącymi przychodów z zysków kapitałowych.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 – jest prawidłowe.

Przechodząc do analizy pytania nr 2 z Państwa wniosku, należy wskazać, że wskazali Państwo na przykładowe, bieżące koszty związane z bieżącym funkcjonowaniem ASI. Są to: koszty pracowników i obciążeń płacowych pracodawcy, koszty podróży służbowych, wynagrodzenie kadry zarządzającej, wydatki na usługi księgowe, usługi prawne, usługi notarialne, usługi doradcze i consultingowe, usługi doradztwa inwestycyjnego, koszty audytów, koszty funkcjonowania biura, w tym usługi najmu pomieszczeń biurowych i obsługi administracyjno-biurowej, usługi telekomunikacyjne i informatyczne, koszty usług obcych, w tym usługi zarządzania, koszty innego nie wymienionego powyżej doradztwa zewnętrznego niezbędnego do realizacji procesu inwestycyjnego, koszty obsługi rachunków bankowych, czy podatki i opłaty. Wskazane wydatki są przykładowe, będą się wiązały z bieżącym funkcjonowaniem spółki Wnioskodawcy (koszty bieżącej działalności).

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o CIT zawierają szczegółowe umocowania odnośnie potrącalności wynagrodzeń pracowników.

I tak, zgodnie z art. 15 ust. 4g ustawy o CIT:

Należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy, z zastrzeżeniem ust. 4ga, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne, pod warunkiem że zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony. W przypadku uchybienia temu terminowi do należności tych stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 57.

Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 4h ustawy o CIT:

Składki z tytułu należności, o których mowa w ust. 4g, określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, składki na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 1 pkt 40, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który należności te są należne, pod warunkiem że składki zostaną opłacone w terminie wynikającym z odrębnych przepisów. W przypadku uchybienia temu terminowi do składek tych stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 57a i ust. 7d.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 57 updop:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 i 6, art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz w art. 18 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, świadczeń pieniężnych z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (Dz.U. poz. 1052 oraz z 2017 r. poz. 60), świadczeń pieniężnych z tytułu odbywania stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1082, z późn. zm.), a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 4g.

Z treści art. 16 ust. 1 pkt 57a ustawy o CIT wynika natomiast, że:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów nieopłaconych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek, z zastrzeżeniem pkt 40 oraz art. 15 ust. 4h, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek.

Z wyżej cytowanych unormowań prawnych wynika więc, że wszystkie koszty pracownicze i związane z nimi narzuty o których mowa w pytaniu nr 2 mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne, jednak pod warunkiem, że zostały opłacone w terminie wynikającym z odrębnych przepisów. Ww. przepisy w zakresie potrącalności tych kosztów stanowią odrębne unormowanie i nie podlegają pod zasadę ogólną dotyczącą momentu rozpoznania pośrednich kosztów uzyskania przychodów.

Natomiast pozostałe bieżące koszty o których mowa w pytaniu nr 2 poniesione przez Spółkę w danym okresie rozliczeniowym, pomimo braku przychodów, mogą zostać rozliczone jako koszty pośrednie związane z przychodem z zysków kapitałowych i ASI może ująć je w kosztach podatkowych w dacie ich poniesienia, stosownie do art. 15 ust. 4e updop.

Zatem stanowisko dotyczące pytania oznaczonego we wniosku nr 2 w zakresie ustalenia, czy na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, ASI może uznać, że poniesione przez Spółkę w danym okresie rozliczeniowym bieżące koszty, mimo braku przychodów, mogą zostać rozliczone jako koszty pośrednie związane z przychodem z zysków kapitałowych i ASI może ująć je w kosztach podatkowych w dacie ich poniesienia w części dotyczącej:

  • kosztów pracowniczych i związanych z nimi narzutów – jest nieprawidłowe.
  • pozostałych bieżących kosztów – jest prawidłowe.

Zgodnie z informacjami zawartymi we wniosku, ASI ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, która jest ustawowo uregulowana, co do zasady osiąga przychody wyłącznie ze źródła jakim są zyski kapitałowe. Nawet w sytuacji gdy ASI osiągnie przychód z innych źródeł, to ma możliwość przypisania wydatków pośrednich do przychodów z zysków kapitałowych. Przychód z innych źródeł nie jest związany z Państwa podstawową działalnością gospodarczą. W takiej sytuacji, gdy ASI ma możliwość przypisania wydatków pośrednich do poszczególnych źródeł przychodów, w tym wypadku do źródła przychodów z zysków kapitałowych, to nie jest zobligowana do stosowania metodologii ustalania proporcji kosztów pośrednich alokowanych do poszczególnych źródeł przychodów na podstawie art. 15 ust. 2b w związku z art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT.

Zgodnie z powyższym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).