Czy połączenie przez przejęcie Spółki Przejmowanej będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego? - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 15.11.2019, sygn. 0111-KDIB2-3.4010.275.2019.2.HK, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Czy połączenie przez przejęcie Spółki Przejmowanej będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego?

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 5 sierpnia 2019 r. (data wpływu 12 sierpnia 2019 r.), uzupełnionym pismem z 4 października 2019 r. (data wpływu 9 października 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy połączenie przez przejęcie Spółki Przejmowanej będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 sierpnia 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy połączenie przez przejęcie Spółki Przejmowanej będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie z 1 października 2019 r. znak: 0111-KDIB2-3.4010.275.2019.1.HK, wezwano o jego uzupełnienie.

Wniosek uzupełniono pismem z 4 października 2019 r. (data wpływu 9 października 2019 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej: Wnioskodawca lub Spółka Przejmująca).

Jedynym wspólnikiem Spółki Przejmującej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością podlegająca w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej: Spółka Przejmowana).

Wnioskodawca oraz Spółka Przejmowana należą do grupy kapitałowej (dalej: Grupa Kapitałowa), w której podmiotem dominującym jest spółka akcyjna podlegająca w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej: Spółka Dominująca) będąca jednocześnie jedynym udziałowcem Spółki Przejmowanej.

Przedmiotem działalności Spółki Przejmującej i Spółki Przejmowanej jest przede wszystkim zapewnienie obsługi kolejowej Głównego Ciągu Technologicznego Spółki Dominującej Grupy Kapitałowej (tj. transportu materiałów/wyrobów pomiędzy Oddziałami), przy czym, szczegółowy zakres funkcji tych spółek wynika przede wszystkim z posiadanych i wymaganych prawem krajowym i unijnym: ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2117, ze zm.) oraz decyzja Komisji Europejskiej z dnia 6 lipca 2016 r. nr 971 i 972 w sprawie nadania należącym do Wnioskodawcy linii kolejowych statusu niestrategicznych dla rynku kolejowego, certyfikatów/świadectw/zezwoleń oraz decyzji uprawniających do realizacji określonych usług, a także z potrzeb odbiorców (poszczególne Oddziały produkcyjne Spółki Dominującej Grupy Kapitałowej oraz inne spółki z Grupy Kapitałowej), na rzecz których te usługi są realizowane.

Spółka Przejmowana realizuje swoje funkcje jako właściciel i użytkownik bocznic kolejowych. Zarządzanie infrastrukturą kolejową bocznic dokonywane jest na podstawie wymaganego prawem Świadectwa Bezpieczeństwa, wydanego dla Spółki Przejmowanej przez Prezesa Urzędu Kolejowego stosownie do wymogów art. 17d ust. 3 ustawy o transporcie kolejowym.

Natomiast, Spółka Przejmująca zarządza infrastrukturą kolejową jako autoryzowany zarządca linii kolejowych na podstawie wymaganej prawem Autoryzacji Bezpieczeństwa, wydanej dla tej spółki przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego w oparciu o regulacje art. 17d ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym. Do jej obowiązków należy ponadto utrzymanie, konserwacja, remonty kapitalne i budowa infrastruktury kolejowej, a także realizacja usług załadunku i rozładunku wagonów.

Zapewnienie kompleksowej obsługi Głównego Ciągu Technologicznego Spółki Dominującej Grupy Kapitałowej, wymaga współpracy Spółki Przejmującej i Spółki Przejmowanej zgodnie z zakresem ich kompetencji i uprawnień, i tak:

Spółka Przejmująca zarządza liniami kolejowymi, z których część posiada status infrastruktury niestrategicznej dla krajowego rynku kolejowego. W odniesieniu do pozostałej części linii kolejowych Wnioskodawca oczekuje na nadanie tym liniom tożsamego statusu. Uruchomienie tej procedury nastąpiło w maju 2017 r. w drodze wniosku skierowanego do Komisji Europejskiej za pośrednictwem Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa. Posiadanie linii kolejowych o statusie niestrategicznym dla krajowego rynku kolejowego, ma istotne znaczenie, albowiem umożliwia krajowemu przedsiębiorcy prowadzenie działalności w branży kolejowej na normalnych zasadach gospodarczych, zwalniając przy tym budżet państwa z obowiązku dofinansowywania infrastruktury kolejowej, która dla zarządców infrastruktury strategicznej jest trwale deficytowa.
- Autoryzacja Bezpieczeństwa, którą posiada spółka, daje możliwość rozciągnięcia uprawnień do zarządzania liniami kolejowymi na bocznice kolejowe, bez potrzeby pozyskania dodatkowych (i wymagających istotnych nakładów finansowych) uprawnień w tym zakresie. Spółka Przejmująca posiada kadry (stan zatrudnienia około 220 pracowników, z tego znaczna część posiada uprawnienia kolejowe) i zaplecze techniczne niezbędne do realizacji tych zadań związanych z:
- zarządzaniem infrastrukturą kolejową,
- utrzymaniem i remontami infrastruktury kolejowej,
- świadczeniem usług outsourcingowych w zakresie usług kadrowych, księgowych i administracyjnych na rzecz Spółki Przejmowanej.
Spółka Przejmowana od chwili swojego powstania dysponuje kadrą wyspecjalizowaną do obsługi diagnostyki drogowej, infrastruktury kolejowej. Zgodnie z założeniami w ramach Grupy Kapitałowej, Spółka Przejmowana miała być spółką posiadającą szkieletową załogę w postaci Działu Diagnostyki, a pozostałe sfery działania Spółki Przejmowanej wykonywane miały być w oparciu o outsourcing świadczony przez Wnioskodawcę. Model ten funkcjonuje od 2015 r.
Spółka Przejmowana jako zarządca infrastruktury kolejowej w zakresie bocznic kolejowych zleca Spółce Przejmującej:
- wykonywanie prac remontowych i utrzymaniowych bocznic,
- prowadzenie ruchu kolejowego, na bocznicach, oraz
- diagnostykę bocznicowych urządzeń sterowania ruchem kolejowym i elektrycznego ogrzewania rozjazdów.

Świadectwa bezpieczeństwa bocznic, które posiada Spółka Przejmowana nie pozwalają na zarządzanie liniami kolejowymi, które leży w kompetencji Spółki Przejmującej. Tego rodzaju uprawnienia wymagają przeprowadzenia skomplikowanej i czasochłonnej procedury, m.in. opracowania własnego systemu bezpieczeństwa na kolei, poddania go ocenie Urzędu Transportu Kolejowego oraz uzyskania Autoryzacji Bezpieczeństwa (którą już posiada Spółka Przejmująca). Procedury z tym związane trwają około 18-20 miesięcy i wymagają istotnych nakładów finansowych. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Urzędu Transportu Kolejowego, popartym orzecznictwem sądowym, polskie przepisy nie pozwalają na przeniesienie Autoryzacji Bezpieczeństwa na inny podmiot gospodarczy. Podobnie jest z liniami kolejowymi o niestrategicznym znaczeniu, które na mocy decyzji Komisji Europejskiej związane są z konkretnym zarządcą danej infrastruktury (w stosunku do której wydano decyzję). W przypadku, gdyby Spółka Przejmowana wystąpiła do Komisji UE o wydanie na jej rzecz przedmiotowych decyzji, procedura wydania decyzji wymagać będzie kilkuletniego oczekiwania.

W konsekwencji powyższych regulacji prawnych, realizowanie przez Spółkę Przejmowaną wszystkich tych funkcji w branży kolejowej, jakie posiada Spółka Przejmująca, wymagałoby uzyskania stosownych uprawnień przez tą spółkę w drodze wskazanych powyżej procedur.

W odniesieniu do obszaru działalności gospodarczej realizowanej przez Spółkę Przejmującą i Spółkę Przejmowaną, Spółka Dominująca Grupy Kapitałowej podjęła decyzję o realizacji działań restrukturyzacyjnych, ukierunkowanych na scalenie w jednym podmiocie wszystkich funkcji związanych z infrastrukturą kolejową.

Restrukturyzacja polegać będzie na połączeniu spółek: Spółki Przejmującej i Spółki Przejmowanej. Zamierzone połączenie będzie tzw. połączeniem odwrotnym, co oznacza, że Wnioskodawca jako spółka córka przejmie Spółkę Przejmowaną spółkę matkę.

Połączenie odwrotne stanowi typ połączenia nieuregulowany jeszcze na moment składania niniejszego wniosku w przepisach ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 505 ze zm., dalej: KSH), co wywołuje wątpliwości w zakresie dopuszczalności oraz sposobu jego przeprowadzenia. W przypadku połączeń odwrotnych z udziałem spółek z o.o. jako spółek przejmujących (a zatem takich połączeń, jak planowane w analizowanej sytuacji), kwestia dopuszczalności przeprowadzania wiąże się z kwestią nabycia udziałów własnych, do którego dojdzie na skutek przejęcia przez Spółkę Przejmującą całego majątku Spółki Przejmowanej. Mimo to, zdecydowana większość przedstawicieli nauki prawa opowiada się za możliwością dokonywania połączeń odwrotnych w takim wariancie. Stanowisko nauki prawa potwierdza również praktyka.

Ze względu na brak wprost regulacji w przepisach KSH, w praktyce na gruncie obecnie obowiązujących jeszcze przepisów połączenia odwrotne są realizowane w dwóch trybach:

Z podwyższeniem kapitału zakładowego procedura zakładająca:
- nabycie przez spółkę przejmującą udziałów własnych w ramach przejęcia majątku spółki przejmowanej, które następnie powinny zostać umorzone w wyniku przeprowadzenia następczo dodatkowej czasochłonnej i generującej dodatkowe koszty procedury (nie istnieje bowiem w ramach obowiązujących przepisów regulacja, wskutek której dochodziłoby do automatycznego unicestwienia bytu prawnego udziałów własnych nabywanych przez Spółkę Przejmującą w wyniku połączenia),
- podwyższenie kapitału zakładowego wskutek którego wyemitowane zostają udziały przeznaczone do wydania wspólnikom spółki przejmowanej.
Bez podwyższenia kapitału zakładowego procedura, w ramach której nie dochodzi do podwyższenia kapitału zakładowego i umorzenia istniejących pierwotnie udziałów, lecz do wydania wspólnikom spółki przejmowanej udziałów własnych nabytych w toku połączenia.

W ramach analizowanego procesu połączenia Spółki Przejmującej i Spółki Przejmowanej Wnioskodawca zakłada przeprowadzenie połączenia w drugim ze wskazanych trybów, a więc bez podwyższenia kapitału zakładowego.

Wnioskodawca zamierza dokonać połączenia ze Spółką Przejmowaną w trybie określonym w art. 492 § 1 pkt 1 KSH poprzez przejęcie przez Wnioskodawcę (Spółkę Przejmującą) Spółki Przejmowanej przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie).

Połączenie nastąpi przez przeniesienie całego majątku Spółki Przejmowanej na Wnioskodawcę. Planowane połączenie nastąpi bez podwyższenia kapitału zakładowego udziały własne Spółki Przejmującej (dotychczasowe udziały Spółki Przejmującej będące do momentu połączenia własnością Spółki Przejmowanej, nabyte w toku połączenia przez Spółkę Przejmującą) zostaną przydzielone jedynemu udziałowcowi Spółki Przejmowanej Spółce Dominującej, tj. Spółka Dominująca obejmie udziały w Spółce Przejmującej.

W wyniku połączenia:

dojdzie do ustania bytu prawnego Spółki Przejmowanej, której majątek zostanie przeniesiony na Spółkę Przejmującą,
wspólnik Spółki Przejmowanej, tj. Spółka Dominująca, obejmie udziały w kapitale zakładowym Spółki Przejmującej, należące uprzednio do Spółki Przejmowanej.

Za zastosowaniem opisanego powyżej trybu postępowania przemawia również okoliczność, iż za przyjęciem takiego sposobu przeprowadzania połączeń odwrotnych opowiada się ustawodawca w planowanej nowelizacji KSH. W ostatnim czasie procedowana była bowiem ustawa nowelizująca KSH m.in. w zakresie połączeń odwrotnych (ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych i niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3236, dalej: Ustawa nowelizująca KSH).

Ustawa nowelizująca KSH nada następujące brzmienie art. 515 § 1 KSH:

Art. 515. § 1. Spółka przejmująca może wydać wspólnikom spółki przejmowanej udziały albo akcje ustanowione w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego, akcje bez wartości nominalnej albo udziały albo akcje własne nabyte zgodnie z art. 200, art. 30047 i art. 362 oraz objęte w przypadkach, o których mowa w art. 30048 i art. 366. Spółka przejmująca może wydać wspólnikom spółki przejmowanej udziały albo akcje własne, które nabyła w wyniku połączenia z tą spółką.

Planowana zmiana art. 515 KSH zakłada wyrażenie wprost możliwości wydania przez spółkę przejmującą wspólnikom spółki przejmowanej udziałów własnych nabytych w drodze połączenia z tą spółką. Zmiana ta usankcjonuje tryb połączenia bez podwyższania kapitału zakładowego. Co więcej, w uzasadnieniu projektowanej ustawy wprost wskazuje się, że celem nowelizacji art. 515 KSH jest ułatwianie przeprowadzania połączeń odwrotnych:

Projektowana zmiana art. 515 § 1 KSH polega na wyraźnym dopuszczeniu możliwości wydawania wspólnikom spółki przejmowanej udziałów lub akcji własnych, które spółka przejmująca nabyła w wyniku połączenia. Regulacja ta ma na celu ułatwienie przeprowadzania tzw. połączeń odwrotnych, w których spółką przejmującą jest spółka zależna, a spółką przejmowaną spółka dominująca. Umożliwi to spółce przejmującej wydanie wspólnikom spółki przejmowanej własnych udziałów lub akcji nabytych w drodze sukcesji uniwersalnej, bez konieczności uprzedniego podwyższania kapitału zakładowego (w celu dokonania tzw. emisji połączeniowej) oraz umorzenia udziałów (akcji) własnych nabytych w wyniku połączenia.

Ww. zmiana, w obecnym kształcie, weszła w życie i obowiązuje od 2 sierpnia 2019 r.

Tym samym, Wnioskodawca mając na względzie brak pewności co do terminu finalizacji połączenia, który to zależny jest od szeregu czynników, będzie realizował proces połączenia odwrotnego w trybie w praktyce i w doktrynie prawa dopuszczalnym, o mniejszym stopniu skomplikowania (bez realizacji procedury umorzenia udziałów), który to tryb będzie miał wprost umocowanie w przepisach KSH obowiązujących od 1 marca 2020 r. i który tym samym będzie należało uznawać wówczas za jedyny dopuszczalny przepisami KSH.

Na moment składania niniejszego wniosku nie jest znany termin, w którym dojdzie do połączenia spółek. Wstępnie przyjęty harmonogram procesu zakłada realizację połączenia jeszcze w 2019 r., a więc w ramach prawnych nieprzewidujących wprost z przepisów KSH możliwości przeprowadzenia procesu połączenia bez podwyższenia kapitału zakładowego. Tym niemniej, Wnioskodawca podkreślił, iż niewykluczone, że proces będzie już realizowany po wejściu w życie przepisów Ustawy nowelizującej KSH, a więc w ramach prawnych umożliwiających wprost realizację połączenia odwrotnego bez podwyższenia kapitału zakładowego na podstawie znowelizowanego art. 515 § 1 KSH.

Na marginesie Wnioskodawca podkreślił, iż wstępnie rozważane było przeprowadzenie połączenia Spółki Przejmującej i Spółki Przejmowanej w innym trybie niż wskazywany powyżej. Analizy prawne spowodowały konieczność modyfikacji założeń i zmianę trybu realizacji połączenia, tym niemniej jeszcze przed zmianą Spółka Przejmująca uzyskała interpretację indywidualną potwierdzającą neutralność z perspektywy podatku dochodowego od osób prawnych wskazanego trybu połączenia (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 stycznia 2019 r., sygn. 0111-KDIB1- 3.4010.585.2018.1.MBD).

Połączenie Spółki Przejmowanej i Spółki Przejmującej ma na celu skupienie w jednym podmiocie gospodarczym wszystkich funkcji, które realizują obecnie dwa podmioty, tj. Spółka Przejmowana i Spółka Przejmująca, co skutkować będzie uproszczeniem struktury grupy, obniżeniem kosztów zarządzania i kosztów administrowania działalnością w obszarze obsługi kolejowej poprzez scalenie tożsamych/uzupełniających funkcji wykonywanych dotychczas przez obydwie spółki oraz kumulację w jednym podmiocie funkcji zarówno operacyjnych jak i funkcji zarządczych. Realizacja tego obszaru działalności przez jeden podmiot jest racjonalna z punktu widzenia zarządzania i gospodarowania liniami kolejowymi, ponieważ skupienie funkcji zarządczych nad działalnością kolejową zwiększy efektywność usług, usprawni współpracę z odbiorcami usług, ograniczy ilość umów regulujących usługi przewoźnika i operatora bocznic, uprości szereg procedur, w tym również podejmowanie biznesowych decyzji, a także pozwoli na skupienie uprawnień związanych z Autoryzacją Bezpieczeństwa w jednym podmiocie.

Zgodnie z przepisami KSH spółka przejmująca wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej.

Wnioskodawca wskazał, że zasady sukcesji praw i obowiązków doznają jednak ograniczeń, gdy prawa te związane są bezpośrednio z określonym podmiotem gospodarczym. W szczególności, dotyczy to posiadanych/wymaganych prawem Autoryzacji Bezpieczeństwa zarządcy infrastruktury kolejowej oraz posiadania Decyzji Komisji UE linii kolejowych o statusie niestrategicznym dla rynku kolejowego w branży kolejowej, które znajdują się w posiadaniu Spółki Przejmującej, a których spółka ta nie może przenieść na inny podmiot, w tym również w drodze sukcesji uniwersalnej. Racjonalnym i uzasadnionym gospodarczo sposobem planowanej restrukturyzacji jest przejęcie Spółki Przejmowanej przez Wnioskodawcę, co pozwoli na kontynuację działalności dotychczasowych Spółki Przejmowanej i Spółki Przejmującej w niezmienionym zakresie, po połączeniu tych spółek (eliminując jednocześnie zakaz wykonywania niektórych funkcji, z uwagi na brak posiadania odpowiednich zezwoleń wymaganych przepisami prawa).

W celu zobrazowania wskazywanych w dalszej części wniosków z analizy przepisów, Wnioskodawca wskazał również, iż w ramach niniejszego wniosku przyjmuje się następujące założenia:

1. Wartości:

Wartość rynkowa Spółki Przejmowanej przed połączeniem: X,
Wartość rynkowa Spółki Przejmującej:
- Przed połączeniem: Y (w związku z tym, że jednym z aktywów Spółki Przejmowanej jest 100% udziałów Spółki Przejmującej, a pozostałe aktywa Spółki Przejmowanej są wyższe niż zobowiązania, wartość Spółki Przejmowanej, tj. X jest wyższa aniżeli wartość Spółki Przejmującej, tj. Y).
- Po połączeniu: X.

2. Wartość X zostanie wskazana w kluczowym dokumencie formalnym związanym z realizacją połączenia, tj. w planie połączenia.

3. Głównym lub jednym z głównych celów połączenia spółek nie jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania, w rozumieniu art. 12 ust. 13 Ustawy CIT.

W uzupełnieniu wniosku z 4 października 2019 r. (data wpływu 9 października 2019 r.) Wnioskodawca przesłał stosowe dokumenty dotyczące reprezentowania Wnioskodawcy w sprawie złożonego wniosku ORD-IN, tj. oryginał pełnomocnictwa oraz informację odpowiadającą odpisowi aktualnemu z rejestru Przedsiębiorców (KRS).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy połączenie przez przejęcie Spółki Przejmowanej będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego?

Zdaniem Wnioskodawcy, połączenie przez przejęcie Spółki Przejmowanej nie będzie skutkowało powstaniem przychodu podatkowego po stronie Wnioskodawcy.

Zgodnie z przepisami KSH, spółka przejmująca wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej.

Prawa i obowiązki następców prawnych reguluje także ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm., dalej: Ordynacja podatkowa). W świetle art. 93 § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej, z zastrzeżeniem sytuacji przewidzianej w art. 93e tej ustawy, osoba prawna łącząca się przez przejęcie innych osób prawnych wstępuje we wszystkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się spółek.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza dokonać połączenia ze Spółką Przejmowaną. Będzie to tzw. połączenie odwrotne przejęcie spółki matki przez spółkę zależną. Połączenie nastąpi przez przeniesienie całego majątku Spółki Przejmowanej na Wnioskodawcę. W wyniku połączenia dojdzie do ustania bytu prawnego Spółki Przejmowanej.

W odniesieniu do skutków podatkowych łączenia spółek kapitałowych Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 865, ze zm., dalej: Ustawa CIT), podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.

Jak wskazuje art. 7 ust. 1 Ustawy CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. Jednocześnie, jak stanowi art. 7 ust. 2 Ustawy CIT, dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11, art. 24a i art. 24b, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do treści art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. m tiret pierwsze Ustawy CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody z udziału w zyskach osób prawnych, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziałów podmiotów, w tym:

przychody osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przejmującej w następstwie łączenia lub podziału majątek lub część majątku innej osoby prawnej lub spółki,
przychody wspólnika spółki łączonej lub dzielonej,
przychody spółki dzielonej.

Przepis art. 12 ust. 1 pkt 8c Ustawy CIT stanowi, że przychodem, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest ustalona na dzień łączenia lub podziału wartość majątku spółki przejmowanej lub dzielonej otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną.

Niemniej jednak w myśl art. 12 ust. 4 pkt 3e Ustawy CIT, do przychodów nie zalicza się wartości majątku spółki przejmowanej otrzymanego przez spółkę przejmującą odpowiadającej wartości emisyjnej udziałów przydzielonych udziałowcom spółek łączonych.

Zgodnie z art. 4a pkt 16a ilekroć w Ustawie CIT jest mowa o wartości emisyjnej udziałów, oznacza to cenę, po jakiej obejmowane są udziały, określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku w innym dokumencie o podobnym charakterze, nie niższą od wartości rynkowej tych udziałów.

Z kolei stosownie do treści art. 12 ust. 4 pkt 3f Ustawy CIT, do przychodów nie zalicza się wartości majątku spółki przejmowanej, odpowiadającej procentowemu udziałowi spółki przejmującej w kapitale zakładowym spółki przejmowanej, określonemu na ostatni dzień poprzedzający dzień łączenia, otrzymanego przez spółkę przejmującą posiadającą w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej udział w wysokości nie mniejszej niż 10%.

W myśl art. 12 ust. 13 Ustawy CIT, przepisów ust. 4 pkt 3e, 3f, 12 i pkt 25 lit. b oraz ust. 4d nie stosuje się w przypadkach, gdy głównym lub jednym z głównych celów połączenia spółek, podziału spółek, wymiany udziałów lub wniesienia wkładu niepieniężnego jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Zgodnie z art. 12 ust. 14 Ustawy o CIT, jeżeli połączenie spółek nie zostało przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, dla celów ust. 13 domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów tych czynności jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Zgodnie natomiast z art. 12 ust. 15 Ustawy o CIT, przepisy art. 12 ust. 4 pkt 3e i 3f mają zastosowanie wyłącznie do spółek będących podatnikami, o których mowa w:

art. 3 ust. 1, przejmujących majątek innych spółek mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo
art. 3 ust. 1, przejmujących majątek spółek podlegających w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, albo
art. 3 ust. 2, podlegających w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, przejmujących majątek spółek będących podatnikami, o których mowa w art. 3 ust. 1.

Powyżej powołane przepisy, tj. zarówno art. 12 ust. 1 pkt 8c, jak i art. 12 ust. 4 pkt 3e oraz art. 12 ust. 4 pkt 3f Ustawy CIT, wprowadzone zostały na mocy ustawy z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. poz. 2175), zmieniającej Ustawę CIT od 1 stycznia 2018 r. (dalej: Ustawa nowelizująca CIT).

Regulacje zawarte w art. 12 ust. 1 pkt 8c oraz art. 12 ust. 4 pkt 3e i 3f Ustawy CIT, czytane łącznie, są odpowiednikiem uchylonego na mocy Ustawy nowelizującej CIT przepisu art. 10 ust. 2 Ustawy CIT, zgodnie z którym przy połączeniu lub podziale spółek:

dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej nie stanowi dochodu, o którym mowa w ust. 1, nadwyżka wartości otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną majątku spółki przejmowanej lub dzielonej ponad nominalną wartość udziałów (akcji) przyznanych udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej lub dzielonej,
dla spółki przejmującej, która posiada w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej udział w wysokości mniejszej niż 10%, dochód stanowi nadwyżka wartości przejętego majątku odpowiadająca procentowemu udziałowi w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 15 ust. 1k lub art. 16 ust. 1 pkt 8; dochód ten określa się na dzień wykreślenia spółki przejmowanej lub dzielonej z rejestru albo na dzień wydzielenia.

Zgodnie z uzasadnieniem do Ustawy nowelizującej CIT zarówno przepisy art. 12 ust. 4 pkt 3e i 3f Ustawy CIT mają charakter dostosowawczy i stanowią odpowiednik regulacji zawartej uprzednio w art. 10 ust. 2:

Przepis art. 12 ust. 1 pkt 8c jest odpowiednikiem przepisu art. 10 ust. 2 pkt 1, a dokładniej normy wynikającej a contrario z tego przepisu w związku z obecnym art. 10 ust. 4. Przepis ten należy rozpatrywać w powiązaniu z dodawanym art. 12 ust. 4 pkt 3f.

zmiana dotycząca ust. 3 ma charakter dostosowawczy do regulacji wprowadzającej podział na źródła przychodów, stanowi ona, iż co do zasady również przychody z tego źródła powstawać będą na zasadzie memoriałowej (przychody należne). Wyjątek w tym zakresie dotyczyć ma przychodów o typowo kasowym charakterze, tj. przychodów z udziału w zyskach osoby prawnej (określonych w art. 7b pkt 1 i 2),
dodawane w ust. 4 art. 12 punkty 3e i 3f stanowią odpowiednik regulacji zawartej obecnie w art. 10 ust. 2. Zmiany dokonane w art. 12 ust. 1 pkt 12 mają charakter dostosowawczy (zmiana odesłań),
w ust. 4 w pkt 15 lit. a i b dodanie we właściwej odmianie sformułowania odpisy na straty kredytowe ma charakter porządkowy i dotyczy takiego samego jak rezerwy rozpoznawania w przychodach podatkowych odpisów na straty kredytowe. Ponadto zmiana treści lit. a ma porządkowy charakter, dostosowujący do obowiązujących obecnie w ustawie zasad powstawania dochodu z tytułu wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki,
dodawane w art. 12 ust. 13-16 stanowią przeniesienie regulacji zawartej dotychczas w art. 10; zmiana wynika z konieczności dostosowania systematyki ustany do rozwiązania polegającej na wydzieleniu źródła przychodów w postaci zysków kapitałowych. Przepisami tymi objęto ponadto również sytuację określoną w art. 12 ust. 4 pkt 12 oraz wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

W związku z tym należy przyjąć, iż co do istoty zasady rozliczenia podatkowego połączeń obowiązujące od 1 stycznia 2018 r. nie uległy zmianie i nadal zasadą pozostaje neutralność podatkowa procesu łączenia spółek.

Powyższa niezmienna zasada wynika wprost ze standardów unijnych, ściślej z dyrektywy Rady 2009/133/WE z 19 października 2009 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku łączenia, podziałów, podziałów przez wydzielenie, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich oraz przeniesienia statutowej siedziby SE lub SCE z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego (Dz.Urz. UE L 310, s. 34 ze zm., dalej: Dyrektywa 2009/133). Definicja łączenia spółek została wskazana w art. 2 lit. a Dyrektywy 2009/133. Zgodnie z tym przepisem:

a) łączenie oznacza czynność, w wyniku której:

i. jedna lub kilka spółek, na skutek i w momencie ich rozwiązania bez przechodzenia w stan likwidacji, przekazują ogół swoich aktywów i pasywów na inną istniejącą już spółkę, w zamian za wyemitowanie na rzecz akcjonariuszy papierów wartościowych reprezentujących kapitał tej innej spółki oraz, jeżeli ma to zastosowanie, wypłatę gotówkową nieprzekraczającą 10% wartości nominalnej (...);

ii. dwie lub więcej spółek, na skutek i w momencie ich rozwiązania bez przechodzenia w stan likwidacji, przekazują ogół swoich aktywów i pasywów na utworzoną przez siebie spółkę, w zamian za wyemitowanie na rzecz akcjonariuszy papierów wartościowych reprezentujących kapitał tej nowej spółki oraz, jeżeli ma to zastosowanie, wypłatę gotówkową nieprzekraczającą 10% wartości nominalnej (...);

iii. spółka, na skutek i w momencie jej rozwiązania bez przechodzenia w stan likwidacji, przekazuje ogół swoich aktywów i pasywów na spółkę posiadającą wszystkie papiery wartościowe reprezentujące jej kapitał.

Biorąc pod uwagę definicję łączenia nie ulega wątpliwości, iż połączenie odwrotne jest objęte zakresem zastosowania Dyrektywy 2009/133, a tym samym również do tego rodzaju połączenia mają zastosowanie ogólne zasady nieopodatkowania połączeń wynikające z Dyrektywy. Te podstawowe zasady dotyczące połączeń płynące z Dyrektywy 2009/133 to wskazana zasada neutralności dla spółki przejmującej i zasada neutralności dla wspólników spółki przejmowanej.

Zgodnie z pierwszą zasadą połączenie nie powinno wiązać się z powiększeniem podstawy opodatkowania dla spółek biorących udział w połączeniu (art. 4 ust. 1 Dyrektywy 2009/133). Powyższa zasada odnosi się w przypadku połączeń do spółki przejmującej/nowo zawiązanej, gdyż to ta spółka może odnieść korzyść polegającą na przejęciu majątku spółki przejmowanej.

Dodatkowo, gdy spółka przejmująca ma udział w kapitale spółki przejmowanej, zyski przysługujące spółce przejmującej przy wycofaniu jej udziałów nie powinny podlegać opodatkowaniu (art. 7 ust. 1 dyrektywy 2009/133).

Drugą zasadą, którą można wywieść z Dyrektywy 2009/133, dotyczącą opodatkowania połączeń jest zasada neutralności połączeń dla wspólników spółki przejmowanej, a więc dla podmiotów, które w ramach połączenia otrzymują udziały (akcje) spółki przejmującej/nowo zawiązanej (art. 8 ust. 1 Dyrektywy 2009/133).

Przechodząc na grunt Ustawy CIT i połączenia Spółki Przejmującej oraz Spółki Przejmowanej będącego przedmiotem wniosku, w związku z połączeniem i przejęciem Spółki Przejmowanej, przychodem podatkowym po stronie Spółki Przejmującej będzie ustalona na dzień łączenia wartość majątku Spółki Przejmowanej otrzymanego przez Spółkę Przejmującą (art. 12 ust. 1 pkt 8c Ustawy CIT), a więc w praktyce wartość rynkowa majątku Spółki Przejmowanej.

W ocenie Wnioskodawcy, ustalenie wartości (rynkowej) majątku Spółki Przejmowanej stanowi jednak dopiero pierwszy krok w celu ustalenia wartości ewentualnego przychodu, który należy przypisać Spółce Przejmującej. Kolejnym krokiem jest określenie wartości, o którą można pomniejszyć wartość przychodu ustaloną w pierwszym kroku.

Regulacje dotyczące tej materii zawierają wskazane już wcześniej przepisy: art. 12 ust. 4 pkt 3e oraz art. 12 ust. 4 pkt 3f Ustawy CIT.

Do wskazanego w opisie zdarzenia przyszłego może mieć zastosowanie wyłącznie art. 12 ust. 4 pkt 3e Ustawy CIT, albowiem Wnioskodawca nie posiada udziałów w kapitale zakładowym Spółki Przejmowanej (to Spółka Przejmowana posiada 100% udziałów w kapitale zakładowym Wnioskodawcy).

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3e Ustawy CIT, do przychodów nie zalicza się: wartości majątku spółki przejmowanej lub dzielonej otrzymanego przez spółkę przejmującą odpowiadającej wartości emisyjnej udziałów (akcji) przydzielonych udziałowcom (akcjonariuszom) spółek łączonych lub spółki dzielonej.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, w przypadku połączenia spółek, przychodem po stronie Spółki Przejmującej może być ewentualna nadwyżka wartości majątku Spółki Przejmowanej nad wartością emisyjną udziałów przydzielonych Spółce Dominującej.

W konsekwencji, o ile wartość majątku Spółki Przejmowanej otrzymana przez Spółkę Przejmującą będzie równa lub niższa niż wartość emisyjna udziałów przydzielonych udziałowcowi Spółki Przejmowanej, to po stronie Spółki Przejmującej nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Dla pełnego zrozumienia powyższego przepisu, konieczne jest zatem odniesienie się do definicji legalnej wartości emisyjnej, a następnie wykładni tego przepisu.

Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 4a pkt 16a Ustawy CIT, wartość emisyjna oznacza cenę, po jakiej obejmowane są udziały (akcje), określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku w innym dokumencie o podobnym charakterze, nie niższą od wartości rynkowej tych udziałów (akcji).

Słowo cena nie posiada definicji legalnej w Ustawie CIT. Przyjmuje się, na gruncie języka potocznego, iż ceną danego dobra jest wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, której kupujący musi wyzbyć się ze swojego majątku, jeżeli chce dokonać zakupu tego dobra. Tym samym należałoby uznać, że wartość emisyjna udziałów (akcji) przydzielonych udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej to wartość (cena), która jest płacona spółce przejmującej za udziały objęte w tej spółce, a więc w praktyce wartość rynkowa spółki przejmowanej.

Wnioskodawca podkreślił, że przez objęcie udziałów/akcji w myśl powyższego przepisu należy rozumieć nie tylko objęcie nowo wykreowanych udziałów/akcji w związku z emisją udziałów (akcji) i podwyższeniem kapitału zakładowego, ale również o objęciu udziałów (akcji) można mówić w przypadku wydania przez spółkę przejmującą udziałów (akcji) własnych nabytych w związku z połączeniem, co wynika wprost z przepisów KSH. Należy chociażby zwrócić uwagę np. na treść art. 515 § 2 KSH, zgodnie z którym: dla umożliwienia objęcia udziałów lub akcji wspólnikom spółki przejmowanej spółka przejmująca może nabyć własne udziały albo akcje o łącznej wartości nominalnej nieprzekraczającej 10% kapitału zakładowego. Przepisy KSH przewidują możliwość nabycia przez spółkę przejmującą własnych udziałów (akcji) w celu wydania ich wspólnikom (akcjonariuszom) spółki przejmującej. W tym przypadku nie dochodzi zatem do wykreowania nowych udziałów (akcji) w trakcie procesu połączenia. Pomimo to sam ustawodawca określa taką sytuację objęciem udziałów (akcji). Użycie takiej terminologii może wiązać się z podobieństwem do pierwotnego objęcia udziałów (akcji), jakie towarzyszy emisji nowych jednostek w obu przypadkach udziały (akcje) są nabywane od samej spółki, która je wydaje w związku z pokryciem swojego kapitału.

W związku z tym, skoro sam ustawodawca używa pojęcia objęcia dla określenia procesu przydziału udziałów (akcji) wspólnikom spółki przejmowanej w ramach połączenia, to w takiej sytuacji można ustalić wartość emisyjną wydawanych udziałów (akcji), o której mowa w art. 4a pkt 16 Ustawy CIT, do której odwołuje się art. 12 ust. 4 pkt 3e Ustawy CIT jako kategorii zmniejszającej rozpoznawany na połączeniu przychód po stronie spółki przejmującej. Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, wyłączenie określone w art. 12 ust. 4 pkt 3e Ustawy CIT będzie miało zastosowanie nawet wówczas, gdy połączenie odwrotne odbędzie się bez podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej i poprzez przekazanie udziałów, jak w przypadku analizowanego połączenia Wnioskodawcy ze Spółką Przejmowaną.

Powyższa wykładnia umożliwiająca zastosowanie wyłączenia z przychodu z art. 12 ust. 4 pkt 3e Ustawy CIT do połączeń, w ramach których dochodzi do przydzielenia udziałów/akcji wspólnikom spółki przejmowanej również bez podwyższania kapitału zakładowego jest spójna z Dyrektywą 2009/133, w szczególności znajduje uzasadnienie we wskazanej zasadzie neutralności łączenia spółek. Wykładnia przeciwna, a więc zakładająca zastosowanie wyłączenia z przychodu z art. 12 ust. 4 pkt 3e Ustawy CIT jedynie do połączeń, w ramach których dochodzi do podwyższenia kapitału zakładowego ograniczałaby zakres zastosowania tego przepisu do połączeń tego typu co byłoby sprzeczne z Dyrektywą 2009/133 i ogólną zasadą neutralności połączeń oraz sankcjonowałaby sposób realizacji połączenia odwrotnego, który będzie przewidziany wprost w KSH po wejściu w życie przepisów Ustawy nowelizującej KSH, poprzez brak możliwości uzyskania neutralności tego typu połączenia po stronie spółki przejmującej i wspólników spółki przejmowanej niezależnie od okoliczności związanych z realizacją procesu połączenia.

Powracając do wykładni wartości emisyjnej, zgodnie z definicją wartości emisyjnej ustalona w powyższy sposób cena po jakiej obejmowane są udziały/akcje (czy to przy połączeniu z podwyższeniem lub bez podwyższenia kapitału zakładowego) nie może być dodatkowo niższa niż wartość rynkowa tych udziałów/akcji, tj. wartość rynkowa udziałów Spółki Przejmującej, które obejmie w ramach połączenia jedyny wspólnik Spółki Przejmowanej, a więc Spółka Dominująca.

W imię zobrazowania wskazywanych zależności, zgodnie z przedstawionym zdarzeniem przyszłym należy zauważyć, że:

1. Wartości:

Wartość rynkowa Spółki Przejmowanej przed połączeniem: X,
Wartość rynkowa Spółki Przejmującej:
- Przed połączeniem: Y (w związku z tym, że jednym z aktywów Spółki Przejmowanej jest 100% udziałów Spółki Przejmującej, a pozostałe aktywa Spółki Przejmowanej są wyższe niż zobowiązania, wartość Spółki Przejmowanej, tj. X jest wyższa aniżeli wartość Spółki Przejmującej, tj. Y),
- Po połączeniu: X.

2. Przychód po stronie Spółki Przejmującej na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 8c Ustawy CIT,
tj. wartość rynkowa majątku Spółki Przejmowanej: X.

3. Wyłączenie z przychodu po stronie Spółki Przejmującej na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 3e Ustawy CIT wyższa z dwóch wartości, tj.:

cena, po jakiej obejmowane są udziały (akcje), określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku w innym dokumencie o podobnym charakterze, a więc w praktyce wartość rynkowa Spółki Przejmowanej, tj. X,
wartość rynkowa udziałów obejmowanych w związku z połączeniem, a więc wartość rynkowa udziałów Spółki Przejmującej po połączeniu, tj. X,
co oznacza wyłączenie z przychodu w kwocie X (należy zauważyć, iż zbieżność obu wartości wynika ze specyfiki procesu połączenia spółek powiązanych kapitałowo
w 100%, tj. połączenia spółki córki i spółki matki).

4. W konsekwencji, wartość przychodu po stronie Spółki Przejmującej w związku
z połączeniem wynosi zero (X X = 0).

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego, w związku z planowanym połączeniem, po stronie Spółki Przejmującej nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznaczyć należy, że przedmiotem niniejszej interpretacji stosownie do zadanego pytania wyznaczającego jej zakres jest wyłącznie kwestia dotycząca powstania przychodu podatkowego podlegającego opodatkowaniu w związku z planowanym połączeniem przez przejęcie (połączenie odwrotne). W konsekwencji przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej nie była ocena możliwości dokonania połączenia odwrotnego, o którym mowa we wniosku. Element ten przyjęto jako element opisu zdarzenia przyszłego.

Zasady łączenia spółek kapitałowych regulują art. 491 i n. ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 505 ze zm., dalej: KSH). W myśl postanowień art. 491 KSH, spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną.

W myśl art. 492 § 1 KSH, połączenie może być dokonane:

przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie);
przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki).

Jednocześnie, spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki (art. 494 § 1 KSH).

Połączenie odwrotne jest jednym ze szczególnych przypadków łączenia się spółek i polega na przejęciu spółki dominującej przez jej spółkę zależną. KSH nie definiuje więc połączenia odwrotnego, a także nie wskazuje wprost na jego dopuszczalność. Należy jednak zauważyć, iż połączenie odwrotne jest odmianą łączenia się przez przejęcie, w którym niejako dochodzi do odwrócenia uprzednio ustalonych ról spółki dominującej i spółki zależnej. W modelowym rozwiązaniu to spółka dominująca przejmuje majątek spółki zależnej. W przypadku zaś połączenia odwrotnego to spółka zależna przejmuje majątek spółki dominującej, w zamian za co wydaje jej udziałowcom (akcjonariuszom) swoje udziały (akcje), w efekcie czego spółka przejmująca otrzymuje w ramach przejmowanego majątku udziały (akcje) własne.

Zgodnie z art. 200 § 1 KSH, spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów. Zakaz ten dotyczy również obejmowania lub nabywania udziałów bądź przyjmowania ich w zastaw przez spółkę albo spółdzielnię zależną. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, nabycie w celu umorzenia udziałów oraz nabycie albo objęcie udziałów w innych przypadkach przewidzianych w ustawie. Natomiast art. 200 § 2 KSH stanowi, że jeżeli udziały, nabyte w drodze egzekucji zgodnie z § 1, nie zostaną zbyte w ciągu roku od dnia nabycia, powinny być umorzone według przepisów dotyczących obniżenia kapitału zakładowego, chyba że w spółce został utworzony, w celu umorzenia udziałów, specjalny kapitał rezerwowy.

Ze względu na brak konkretnych przepisów regulujących przeprowadzenie tego rodzaju transakcji w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, nabycie udziałów własnych przez spółkę w ramach połączenia odwrotnego powinno mieć zatem charakter tymczasowy, a udziały te powinny zostać umorzone, względnie zbyte.

Prawa i obowiązki następców prawnych reguluje także ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900, ze zm.). W świetle art. 93 § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej, osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się:

osób prawnych,
osobowych spółek handlowych,
osobowych i kapitałowych spółek handlowych

-wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek.

Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie:

innej osoby prawnej (osób prawnych);
osobowej spółki handlowej (osobowych spółek handlowych).

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Jedynym wspólnikiem Spółki Przejmującej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością podlegająca w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Wnioskodawca oraz Spółka Przejmowana należą do grupy kapitałowej, w której podmiotem dominującym jest spółka akcyjna podlegająca w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu będąca jednocześnie jedynym udziałowcem Spółki Przejmowanej.

W trakcie 2018 r. Spółka Dominująca Grupy Kapitałowej, do której należy Spółka Przejmowana (oraz Spółka Przejmująca), podjęła działania, zgodnie z którymi po dniu 1 stycznia 2019 r., Spółka Przejmowana i Wnioskodawca, świadczące usługi w zakresie obsługi infrastrukturą kolejową, powinny zostać połączone w jeden podmiot. Restrukturyzacja polegać będzie na połączeniu spółek: Spółki Przejmującej i Spółki Przejmowanej. Zamierzone połączenie będzie tzw. połączeniem odwrotnym, co oznacza, że Wnioskodawca jako spółka córka przejmie spółkę matkę. W ramach analizowanego procesu połączenia Spółki Przejmującej i Spółki Przejmowanej Wnioskodawca zakłada przeprowadzenie połączenia bez podwyższenia kapitału zakładowego. Wnioskodawca zamierza dokonać połączenia ze Spółką Przejmowaną w trybie określonym w art. 492 § 1 pkt 1 KSH poprzez przejęcie przez Wnioskodawcę (Spółkę Przejmującą) Spółki Przejmowanej, tj. przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie). Połączenie nastąpi przez przeniesienie całego majątku Spółki Przejmowanej na Wnioskodawcę. Planowane połączenie nastąpi bez podwyższenia kapitału zakładowego udziały własne Spółki Przejmującej (dotychczasowe udziały Spółki Przejmującej będące do momentu połączenia własnością Spółki Przejmowanej, nabyte w toku połączenia przez Spółkę Przejmującą) zostaną przydzielone jedynemu udziałowcowi Spółki Przejmowanej Spółce Dominującej, tj. Spółka Dominująca obejmie udziały w Spółce Przejmującej.

Zatem w wyniku połączenia:

dojdzie do ustania bytu prawnego Spółki Przejmowanej, której majątek zostanie przeniesiony na Spółkę Przejmującą,
wspólnik Spółki Przejmowanej, tj. Spółka Dominująca, obejmie udziały w kapitale zakładowym Spółki Przejmującej, należące uprzednio do Spółki Przejmowanej.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia, czy połączenie przez przejęcie Spółki Przejmowanej będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym odo osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865 ze zm., dalej: ustawa CIT), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Jednocześnie, jak stanowi art. 7 ust. 2 ustawy CIT, dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zgodnie z treścią art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. m ustawy CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4b, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziałów podmiotów, w tym:

przychody osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przejmującej w następstwie łączenia lub podziału majątek lub część majątku innej osoby prawnej lub spółki,
przychody wspólnika spółki łączonej lub dzielonej,
przychody spółki dzielonej.

Art. 12 ust. 1 pkt 8c ustawy CIT stanowi, że przychodem, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest w szczególności ustalona na dzień łączenia lub podziału wartość majątku spółki przejmowanej lub dzielonej otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną.

W myśl art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy CIT, do przychodów nie zalicza się wartości majątku spółki przejmowanej lub dzielonej otrzymanego przez spółkę przejmującą odpowiadającej wartości emisyjnej udziałów (akcji) przydzielonych udziałowcom (akcjonariuszom) spółek łączonych lub spółki dzielonej. Natomiast, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3f ustawy CIT, do przychodów nie zalicza się wartości majątku spółki przejmowanej lub dzielonej, odpowiadającej procentowemu udziałowi spółki przejmującej w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej, określonemu na ostatni dzień poprzedzający dzień łączenia lub podziału, otrzymanego przez spółkę przejmującą posiadającą w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej udział w wysokości nie mniejszej niż 10%.

Zgodnie z art. 12 ust. 15 ustawy CIT, przepisy ust. 4 pkt 3e, 3f, 12 i pkt 25 lit. b mają zastosowanie wyłącznie do spółek będących podatnikami, o których mowa w:

art. 3 ust. 1, przejmujących majątek innych spółek mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo
art. 3 ust. 1, przejmujących majątek spółek podlegających w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, albo
art. 3 ust. 2, podlegających w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, przejmujących majątek spółek będących podatnikami, o których mowa w art. 3 ust. 1.

Art. 12 ust. 16 ustawy CIT stanowi, że przepisy ust. 4 pkt 3e, 3f, 12 i pkt 25 lit. b oraz ust. 4d stosuje się odpowiednio do podmiotów wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy.

Zauważyć przy tym należy, że w myśl art. 12 ust. 13 ustawy CIT, przepisów ust. 4 pkt 3e, 3f, 12 i pkt 25 lit. b oraz ust. 4d nie stosuje się w przypadkach, gdy głównym lub jednym z głównych celów połączenia spółek, podziału spółek, wymiany udziałów lub wniesienia wkładu niepieniężnego jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Zgodnie natomiast z art. 12 ust. 14 ustawy CIT, jeżeli połączenie spółek, podział spółek, wymiana udziałów lub wniesienie wkładu niepieniężnego nie zostały przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, dla celów ust. 13 domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów tych czynności jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Mając na uwadze powyższe, należy zauważyć, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym znajdzie zastosowanie art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy CIT.

Ustawa CIT posługuje się definicją wartości emisyjnej, zawartą w art. 4a ust. 16a, który stanowi, że wartość emisyjna udziałów (akcji) oznacza cenę, po jakiej obejmowane są udziały (akcje), określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku w innym dokumencie o podobnym charakterze, nie niższą od wartości rynkowej tych udziałów (akcji).

Treść powyższych przepisów obowiązujących od dnia 1 stycznia 2018 r., ustalona została na mocy ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. 2017 poz. 2175).

Uzasadnienie do przedstawionych zmian wskazuje, że ustawodawca zamierzał urynkowić wartość uznawaną za przychód oraz wartość do przychodów niezaliczaną. Jak wskazano odnosząc się do zmian w art. 12 ust. 1 pkt 8b (podział spółki) i art. 4a pkt 16a ustawy CIT przepis ten odchodzi zatem od odnoszenia tego przychodu do wartości nominalnej otrzymanych udziałów (akcji), jako od wartości w pewnym sensie sztucznej (formalnej), nieodzwierciedlającej faktycznej wartości takich udziałów lub akcji. Wskazana zmiana ma więc nie tylko charakter semantyczny, ze zmiany pojęcia wartości nominalnej na emisyjną, ale też systemowy, urealniający te wartości do wartości występujących w obrocie. Ponadto wskazać należy na jeszcze jeden aspekt wprowadzonych zmian. Jak zaznaczono w uzasadnieniu do ustawy z dnia 27 października 2017 r. ogólnym założeniem wprowadzonych regulacji było ograniczenie niektórych możliwości optymalizowania rozliczeń podatkowych przez wspólników (akcjonariuszy) sprzedających udziały (akcje) dzielonych podmiotów. Takie też narzędzie wprowadza art. 12 ust. 14 ustawy CIT stanowiący, że jeżeli połączenie spółek, podział spółek, wymiana udziałów lub wniesienie wkładu niepieniężnego nie zostały przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, dla celów ust. 13 domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów tych czynności jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

W przypadku połączenia odwrotnego, to jest kiedy spółka przejmuje spółkę posiadającą udziały tej pierwszej spółki, otrzymany w wyniku połączenia majątek spółki przejmowanej obejmuje udziały (akcje) posiadane przez spółkę przejmowaną w spółce przejmującej. W wyniku takiej operacji do spółki przejmującej wracają zatem jej własne udziały.

W tym miejscu należy zauważyć, że udział w spółce wyznacza zakres praw i obowiązków wspólnika z tytułu uczestnictwa w spółce. Niewątpliwie zakres tych praw może być inny w przypadku spółki przed jej połączeniem z inna spółką i po takim połączeniu. Trudno zatem przyjąć w takiej sytuacji, że spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej te same udziały jakie wyżej kapitale uprzednio posiadała spółka przejęta.

Przy interpretacji art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy CIT istotne jest zwrócenie uwagi na cechy samej konstrukcji połączeń i podziałów spółek na tle norm podatkowych. Rado legis przepisów dotyczących opodatkowania przychodów z restrukturyzacji spółek i ich zwolnienia, zakłada spójność elementów przychodu i zwolnienia, co zapewnia neutralność tego typu transakcji na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych. Takie znaczenie tego przepisu jest wyrazem implementacji do krajowego porządku prawnego przepisów Dyrektywy 2009/133/WE z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku łączenia, podziałów, podziałów przez wydzielenie, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich oraz przeniesienia statutowej siedziby SE lub SCE z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego.

Jakkolwiek przepisy dyrektywy wprost dotyczą łączenia spółek z różnych państw członkowskich UE, to jednak polski ustawodawca podatkowy zdecydował się na analogiczne stosowanie tych przepisów również w przypadku łączenia spółek kapitałowych będących polskimi rezydentami podatkowymi.

Należy też zauważyć, że przepisy tej dyrektywy definiują łącznie jako czynność, w wyniku której: jedna lub kilka spółek na skutek i w momencie ich rozwiązania bez przechodzenia w stan likwidacji, przekazują ogół swoich aktywów i pasywów na inną istniejącą już spółkę, w zamian za wyemitowanie na rzecz akcjonariuszy papierów wartościowych reprezentujących kapitał tej innej spółki oraz jeżeli ma to zastosowanie, wypłatę gotówkową nieprzekraczającą 10% wartości nominalnej lub, w brak wartości nominalnej, księgowej wartości nominalnej tych papierów wartościowych. Nie wyłączają zatem z tej definicji połączenia odwrotnego.

Ustalając wartość emisyjną należy odnieść się do (właściwych dla połączeń i podziałów) warunków obejmowania udziałów (akcji). Warunki te ustalane są zgodnie z obowiązującą procedurą wskazaną w przepisach Kodeksu spółek handlowych. W ramach tej procedury powinien zostać określony plan połączenia, w tym szczegółowy parytet wymiany udziałów (akcji) art. 499 § 1 pkt 2 KSH. Wskazywana zatem jest wartość obejmowanego majątku spółki przejmowanej w przeliczeniu na udziały (akcje). Nie można uznać aby przypadek połączenia odwrotnego był wyłączony z ww. obowiązków, zatem także w tej sytuacji wymagane będzie wskazanie planu połączenia i parytetu wymiany, który będzie wskazywał również wycenę obejmowanych składników majątku. Wobec powyższego w sytuacji połączenia odwrotnego strony transakcji również powinny ustalić wycenę rynkową, pomimo braku faktycznego emitowania nowych udziałów (akcji). Stąd w przypadku wskazywanego połączenia odwrotnego, wartością w jakiej obejmowane są udziały (akcje) będzie wartość majątku spółki przejmowanej, co należy odczytać właśnie jako wartość emisyjną.

Odnosząc zatem powołane powyżej uregulowania prawne do treści wniosku uznać należy, że jeśli istotnie opisana we wniosku restrukturyzacja zostanie przeprowadzona na warunkach uzasadnionych ekonomicznie, to znajdzie zastosowanie regulacja art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy CIT przewidująca wyłączenie z przychodów wartości majątku spółki przejmowanej otrzymanego przez spółkę przejmującą odpowiadającej wartości udziałów przydzielonych przez Wnioskodawcę udziałowcom spółki przejmowanej.

Zauważyć przy tym należy, że uregulowane w art. 14b-14h Ordynacji podatkowej postępowanie w sprawie wydawania interpretacji indywidualnych jest postępowaniem odrębnym od postępowania podatkowego czy kontrolnego, w ramach których prowadzone jest postępowanie dowodowe. Regulacje ww. ustawy nie przewidują prowadzenia postępowania dowodowego w sprawach o interpretację przepisów prawa podatkowego. Należy zatem wskazać, że to podatnik stosując przepis art. art. 12 ust. 4 pkt 3e ustawy CIT będzie zobowiązany do wskazania dowodów, że połączenie spółek zostało przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, nie zaś w celu uniknięcia lub uchylenia się od opodatkowania.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie