Temat interpretacji

Skutki transakcji sekurytyzacji, którą Wnioskodawca zamierza przeprowadzić w odniesieniu do wierzytelności nabytych uprzednio od leasingodawców (Spółek), dla potrzeb wniosku nazwanych Wierzytelnościami Leasingowymi.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 2 sierpnia 2018 r. (data wpływu 10 sierpnia 2018r.) uzupełnionym na wezwanie z dnia 15 października 2018r. Nr 0114-KDIP2-3.4010.223. 2018.1.MS (data doręczenia 15 października 2018r.) pismem z dnia 30 października 2018r. (data nadania 30 października 2018r., data wpływu do KIS 2 listopada 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia:

• Czy cena należna Bankowi od SPV za zbyte Wierzytelności Leasingowe stanowić będzie przychód Banku (pytanie nr 1) jest prawidłowe,

• Czy wynagrodzenie zapłacone Spółce przez Bank za Wierzytelności Leasingowe na podstawie umów faktoringowych, pomniejszone o część tego wynagrodzenia odpowiadającą proporcjonalnie wartości spłat Wierzytelności Leasingowych w okresie od ich nabycia przez Bank do momentu ich zbycia do SPV, będzie kosztem uzyskania przychodu dla Banku w momencie zbycia tych Wierzytelności Leasingowych do SPV (pytanie nr 2) jest nieprawidłowe,
  

• Czy kosztem uzyskania przychodów po stronie Banku będzie również dyskonto ustalone na dzień sprzedaży Wierzytelności Leasingowych do SPV (pytanie nr 3) jest nieprawidłowe.
  

UZASADNIENIE

W dniu 10 sierpnia 2018 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustalenia czy cena należna Bankowi od SPV za zbyte Wierzytelności Leasingowe stanowić będzie przychód Banku, czy wynagrodzenie zapłacone Spółce przez Bank za Wierzytelności Leasingowe na podstawie umów faktoringowych, pomniejszone o część tego wynagrodzenia odpowiadającą proporcjonalnie wartości spłat Wierzytelności Leasingowych w okresie od ich nabycia przez Bank do momentu ich zbycia do SPV, będzie kosztem uzyskania przychodu dla Banku w momencie zbycia tych Wierzytelności Leasingowych do SPV oraz czy kosztem uzyskania przychodów po stronie Banku będzie również dyskonto ustalone na dzień sprzedaży Wierzytelności Leasingowych do SPV, stanowiące wynagrodzenie SPV za usługę sekurytyzacyjną.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

X Bank S.A. (Bank) jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. Bank jest polskim rezydentem podatkowym. Bank świadczy, w szczególności, usługi finansowe obejmujące, między innymi, udzielanie kredytów i pożyczek. Działalność Banku wymaga posiadania odpowiedniego finansowania, które Bank uzyskuje, między innymi, poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach lub poprzez przyjmowanie lokat. Zgodnie z opisem przedstawionym poniżej, rozważane jest przystąpienie przez Bank do transakcji sekurytyzacji wierzytelności (zdefiniowanej poniżej), co pozwoli Bankowi na pozyskanie środków finansowych potrzebnych do prowadzonej działalności gospodarczej.

Y. Sp. z o.o. (dalej: Spółka) jest podmiotem prowadzącym działalność finansową, w szczególności, w zakresie zawierania umów leasingu operacyjnego i finansowego oraz udzielania klientom finansowania w formie pożyczek.

Celem uzyskania finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności Spółka zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacyjną (dalej: Sekurytyzacja; określenie to ma zastosowanie także do sekurytyzacji wierzytelności zbytych do Banku, w przypadku, gdy Bank będzie brał udział w transakcji sekurytyzacyjnej, zgodnie z poniższym opisem) w odniesieniu do następujących wierzytelności:

1. wierzytelności wynikających z umów leasingu (Umowy Leasingu) zawartych przez Spółkę (jako finansującego) z korzystającymi będącymi polskimi przedsiębiorcami (dalej: Leasingobiorcy) i stanowiących roszczenia w stosunku do Leasingobiorców przede wszystkim o zapłatę rat leasingowych oraz ewentualnie innych należności wynikających z zawartych Umów Leasingu, a także wierzytelności o zapłatę ceny za przedmiot leasingu (tj. wynikającej z wykonania prawa do żądania przez Leasingobiorcę sprzedaży przedmiotu leasingu po zakończeniu Umowy Leasingu za ustaloną cenę dalej: Wierzytelności Leasingowe);
2. wierzytelności wynikających z umów pożyczek (dalej: Umowy Pożyczek) zawartych przez Spółkę (jako pożyczkodawcę) oraz pożyczkobiorców będących polskimi przedsiębiorcami (dalej: Pożyczkobiorcy), na podstawie których Spółka udzieliła Pożyczkobiorcom finansowania na zakup przedmiotów określonych w Umowach Pożyczek (dalej: Wierzytelności Pożyczkowe)

(dalej łącznie: "Wierzytelności zaś Leasingobiorcy i Pożyczkobiorcy będą łącznie określani jako Dłużnicy).

Wierzytelności Leasingowe mogą wynikać zarówno z umów leasingu operacyjnego (uregulowanego w art. 17b Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), jak i finansowego (uregulowanego w art. 17f Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Przedmiotem Umów Leasingu są, w szczególności, środki transportu, w skład których wchodzą również pojazdy samochodowe w rozumieniu Ustawy o podatku od towarów i usług, a także maszyny i urządzenia.

W skład Wierzytelności będących przedmiotem Sekurytyzacji nie będzie wchodził podatek od towarów i usług, który naliczany jest przez Spółkę na Wierzytelnościach Leasingowych. Wierzytelności, które będą objęte Sekurytyzacją będą wierzytelnościami niewymagalnymi. Nie będą to również wierzytelności stanowiące tzw. złe długi, a wręcz przeciwnie, na dzień stanowiący tzw. datę graniczną (cut-off date) poprzedzającą przeprowadzenie Sekurytyzacji Wierzytelności (tj. ich zbycie do spółki celowej), nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością. Przedmiotem Sekurytyzacji mogą być zarówno Wierzytelności wyrażone w walucie PLN, jak i w EURO.

Działalność leasingowa i pożyczkowa Spółki jest finansowana przede wszystkim ze środków uzyskanych od Banku, który jest podmiotem powiązanym ze Spółką w rozumieniu przepisów Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Działalność Spółki w zakresie zawierania Umów Leasingu finansowana jest w przeważającej większości poprzez sprzedaż przez Spółkę wierzytelności do Banku na podstawie umów faktoringu tj. wierzytelności wynikające z Umów Leasingu zawieranych przez Spółkę są przelewane przez Spółkę (jako faktoranta) na Bank (jako faktora) w zamian za wartość nominalną zbytych wierzytelności, pomniejszoną o pobrane z góry przez Bank wynagrodzenie z tytułu świadczonych usług faktoringu w postaci odsetek dyskontowych, obliczonych zgodnie ze szczegółowymi postanowieniami umów faktoringu.

Działalność w zakresie udzielania pożyczek oraz bieżąca działalności Spółki finansowana jest z kredytów pozyskanych przez Spółkę z Banku.

Powyższy model finansowania będzie kontynuowany w przyszłości. Niemniej jednak, celem uzyskania dodatkowego finansowania, przede wszystkim od podmiotów zewnętrznych, Spółka zamierza przeprowadzić wspomnianą wyżej Sekurytyzację Wierzytelności.

Zważywszy na fakt, iż część Wierzytelności Leasingowych, które będą przedmiotem Sekurytyzacji, została przeniesiona na podstawie umów faktoringowych do Banku, rozważane są dwa opisane poniżej scenariusze przeprowadzenia Sekurytyzacji, w której Wierzytelności zostaną zbyte do spółki celowej (SPV).

1. dokonane zostanie zwrotne przeniesienie z Banku do Spółki Wierzytelności Leasingowych będących przedmiotem faktoringu, a następnie jedynie Spółka dokona zbycia do SPV w ramach Sekurytyzacji zarówno Wierzytelności Leasingowych zwrotnie przeniesionych do Spółki z Banku, jak i Wierzytelności Leasingowych, które nie były wcześniej przedmiotem faktoringu, a także Wierzytelności Pożyczkowych,
2. ewentualnie, Sekurytyzacja zostanie dokonana poprzez zbycie przez Spółkę do SPV Wierzytelności Pożyczkowych oraz tych Wierzytelności Leasingowych, które nie były przedmiotem faktoringu z Bankiem, natomiast Bank dokona w ramach Sekurytyzacji zbycia do SPV Wierzytelności Leasingowych, które nabył na podstawie umów faktoringowych od Spółki.

W przypadku rozwiązania opisanego pod literą (a) powyżej, zwrotne przeniesienie Wierzytelności Leasingowych z Banku do Spółki poprzedzałoby ich Sekurytyzację (tj. zbycie do SPV) i zostałoby dokonane w rezultacie częściowego rozwiązania zawartych umów faktoringu i zwrotnego przeniesienia Wierzytelności Leasingowych z Banku do Spółki w zamian za zwrot przez Spółkę do Banku otrzymanej kwoty wartości nominalnej przenoszonych zwrotnie Wierzytelności Leasingowych pomniejszonej o odpowiednią korektę wynagrodzenia w postaci odsetek dyskontowych należnego Bankowi. Bank zamierza wystawić fakturę korygującą pierwotną fakturę wystawioną z tytułu usługi faktoringowej.

Jak wyżej wspomniano, planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Spółkę oraz ewentualnie także przez Bank do spółki celowej SPV o nazwie..., która została utworzona w Irlandii. SPV jest rezydentem podatkowym Irlandii. SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie jest też zarejestrowana dla celów podatku od towarów i usług w Polsce (rejestracja dla celów VAT w Polsce może mieć miejsce jedynie w nadzwyczajnej w sytuacji, w której konieczne byłoby w przyszłości przejęcie własności Przedmiotów Zabezpieczeń, jak wspomniano poniżej). SPV nie jest powiązana kapitałowo lub organizacyjnie ze Spółką oraz z Bankiem, a przedmiotem działalności SPV jest wyłącznie nabywanie wierzytelności oraz uzyskanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych, o której mowa poniżej), a także wykonywanie czynności z tym związanych (przy czym, jak niżej wskazano, po ewentualnym przejęciu w przyszłości własności Przedmiotów Zabezpieczeń, przedmiotem działalności SPV będzie także oddawanie przejętych przedmiotów w odpłatne używanie lub/oraz ich odsprzedaż).

Zagadnienie sekurytyzacji zostało opisane w art. 92a ustawy Prawo Bankowe. Zgodnie z ustępem 3 tego artykułu, bank może przenieść wierzytelność w drodze umowy na, niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności. Zgodnie natomiast z art. 92a ust. 4 ustawy Prawo Bankowe, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

W przypadku zatem, gdy w Sekurytyzacji będzie brał udział także Bank (przenosząc Wierzytelności Leasingowe wcześniej nabyte od Spółki w ramach faktoringu), wówczas powyższe przepisy będą mieć bezpośrednie zastosowanie do transakcji sekurytyzacyjnej. SPV jest podmiotem emisyjnym o statusie odpowiadającym opisowi wskazanemu w art. 92a ust. 3 i ust. 4 Prawa Bankowego.

Transakcja sekurytyzacji jest procesem składającym się z wielu czynności oraz wymagającym współpracy przynajmniej trzech podmiotów - inicjatora sekurytyzacji, podmiotu emisyjnego oraz inwestorów lub inwestora. Efektem i ekonomicznym celem Sekurytyzacji będzie pozyskanie środków pieniężnych przez Spółkę oraz przez Bank (w przypadku udziału Banku w Sekurytyzacji) poprzez wykorzystanie aktywów w postaci Wierzytelności. Sekurytyzacja wpłynie na poprawę płynności finansowej Spółki oraz Banku (w przypadku jego udziału w transakcji).

Planowana Sekurytyzacja nie będzie obejmować wyłącznie zbycia Wierzytelności przez Spółkę / Bank do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje. W skład planowanej Sekurytyzacji wchodzić będą m.in. następujące podstawowe elementy transakcyjne:

• Przeniesienie Wierzytelności ze Spółki / Banku do SPV będzie następować w wykonaniu umowy sprzedaży wierzytelności zawartej pomiędzy Spółką / Bankiem i SPV. Przelew Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji będzie dokonywany w sposób rewolwingowy, co oznacza, że zgodnie z założeniami Sekurytyzacji, do SPV będą sprzedawane periodycznie poszczególne transze Wierzytelności w czasie trwania okresu rewolwingowego, przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące te Wierzytelności do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą być wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi złych długów). Wierzytelności będą przenoszone wraz z roszczeniami ubocznymi (zarówno o charakterze pieniężnym jak i niepieniężnym). Wraz z Wierzytelnościami SPV będzie także nabywać prawo do zaspokojenia się z zabezpieczeń ustanowionych celem zagwarantowania prawidłowego wykonania przez Dłużników zobowiązań wynikających z Umów Leasingu i Umów Pożyczki.

• W zamian za Wierzytelności SPV zapłaci cenę Spółce oraz Bankowi (w przypadku sprzedaży Wierzytelności Leasingowych także przez Bank). Cena za Wierzytelności Leasingowe będzie niższa od łącznej kwoty zbywanych Wierzytelności Leasingowych (obejmującej ich część kapitałową i odsetkową, a także kwotę ceny nabycia przedmiotu leasingu przez Leasingobiorcę w przypadku skorzystania przez niego z prawa zakupu przedmiotu po zakończeniu Umowy Leasingu) określonej na tzw. datę graniczną (cut-off date, tj. datę ustaloną przez strony i poprzedzającą dzień sprzedaży Wierzytelności przenoszonych w ramach jednej transzy). Różnica między sumą Wierzytelności Leasingowych wskazaną powyżej a ceną sprzedaży stanowić będzie dyskonto uzyskiwane przez SPV na nabyciu Wierzytelności Leasingowych. Cena należna Spółce za Wierzytelności Pożyczkowe będzie odpowiadać wartości nominalnej części kapitałowej Wierzytelności Pożyczkowych, określonej na wyżej wskazaną datę graniczną.

• Wierzytelności Pożyczkowe sprzedawane przez Spółkę do SPV nie będą obejmować odsetek naliczonych do dnia sprzedaży tych Wierzytelności (tj. odsetek należnych Spółce przed dniem sprzedaży Wierzytelności). SPV będzie uprawniona do otrzymania odsetek od udzielonych pożyczek należnych od dnia nabycia Wierzytelności Pożyczkowych od Spółki. Wierzytelności Pożyczkowe przenoszone do SPV będą obejmować kwotę główną pożyczek począwszy od daty granicznej (cut-offdate). W konsekwencji, kwoty główne spłaconych pożyczek otrzymane przez Spółkę począwszy od daty granicznej będą przekazywane do SPV.

• Umowa zbycia Wierzytelności może również zawierać postanowienie o dopłacie do ceny za przelewane Wierzytelności, która będzie wypłacana przez SPV w przypadku zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat Wierzytelności.

• Przelew Wierzytelności do SPV dokonywany będzie bez regresu.

• Celem nabycia poszczególnych transz Wierzytelności, SPV będzie emitować obligacje lub inne instrumenty dłużne, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Spółki/Banku. SPV może również zgromadzić potrzebne środki finansowe poprzez zaciągnięcie kredytów lub pożyczek. SPV może uzyskiwać finansowanie w formie emisji obligacji lub zaciągania kredytów/pożyczek również w przypadku, gdy będzie to konieczne do sfinansowania innych zobowiązań związanych z działalnością SPV. Finansowanie będzie udzielane SPV przez jednego lub większą liczbę inwestorów, którzy mogą być podmiotami polskimi lub zagranicznymi.

• W zamian za udział SPV w transakcji Sekurytyzacji i zapewnienie finansowania Spółce /Bankowi poprzez zapłatę ceny za Wierzytelności, SPV uzyska od Spółki oraz od Banku (w przypadku jego udziału w Sekurytyzacji) odpowiednie wynagrodzenie. Wynagrodzenie to będzie miało formę opisanego powyżej dyskonta uzyskanego przez SPV na nabyciu Wierzytelności Leasingowych od Spółki oraz od Banku (w przypadku udziału Banku w Sekurytyzacji). Natomiast w zamian za udział SPV w Sekurytyzacji dotyczącej Wierzytelności Pożyczkowych Spółka zapłaci SPV odpowiednią prowizję.

• Jak wyżej wskazano, uzyskane przez SPV finansowanie będzie wykorzystywane do zapłaty ceny za Wierzytelności, przy czym płatność części ceny może zostać odroczona i zapłacona przez SPV do Spółki/Banku po spłacie przez SPV jej pozostałych zobowiązań. W konsekwencji, przeprowadzona Sekurytyzacja będzie stanowić efektywną metodę finansowania Spółki / Banku, w której Spółka / Bank uzyska potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności rat leasingowych i rat udzielonych pożyczek składających się na Wierzytelności będące przedmiotem Sekurytyzacji.

• Przepisy unijne oraz wydane na ich podstawie regulacje polskie dotyczące wymogów kapitałowych dla podmiotów finansowych, w tym także w przypadku uczestniczenia takich podmiotów jako inwestorów w transakcjach sekurytyzacyjnych wymagają, aby inicjator sekurytyzacji (Bank, Spółka) zachował przez czas transakcji tzw. istotny udział ekonomiczny (z ang. materiał economic interest), czyli partycypował w ryzyku spłaty obligacji emitowanych przez podmiot emisyjny (SPV). Planowana Sekurytyzacja również przewidywać będzie odpowiednią konstrukcję zapewniającą spełnienie przez Spółkę / Bank powyższych wymogów. W szczególności, nastąpić to może poprzez zastosowanie rozwiązania, w którym nie wszystkie Wierzytelności spełniające określone kryteria zostaną sprzedane do SPV (tj. część losowo wybranych Wierzytelności, które spełniają warunki wymagane do zakwalifikowania ich do Sekurytyzacji, zostanie pozostawiona w Spółce / Banku i nie będzie przedmiotem sprzedaży). Ponadto, odroczona może zostać płatność dopłaty do ceny za zbycie Wierzytelności, która, jak wyżej wskazano, może być należna Spółce / Bankowi pod warunkiem zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat Wierzytelności. Możliwe jest również, iż spełnienie powyższych wymogów zostanie zapewnione poprzez udzielenie tzw. finansowania podporządkowanego przez Spółkę / Bank do SPV na podstawie umowy pożyczki lub obligacji wyemitowanych przez SPV, których spłata będzie mogła nastąpić dopiero po spłacie obligacji objętych przez głównych inwestorów.

• Po zbyciu Wierzytelności do SPV Spółka będzie pełniła funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami (zarówno zbytymi przez Spółkę, jak i ewentualnie przez Bank). Usługi te będą pełnione przez Spółkę w oparciu o odpowiednią umowę o obsługę nabytych Wierzytelności, a w skład tych usług wejdzie, między innymi: wydawanie Dłużnikom zaświadczeń i udzielanie im wyjaśnień co do Wierzytelności, prowadzenie dokumentacji dotyczącej Wierzytelności, odbieranie wpłat od Dłużników, prowadzenie korespondencji z Dłużnikami, wysyłanie monitów, przekazywanie wpłat z tytułu spłaty Wierzytelności na rachunek SPV. W zamian za świadczone usługi serwisowania Wierzytelności Spółka będzie otrzymywać od SPV określone wynagrodzenie. Serwisowanie Wierzytelności przez Spółkę jest konieczne z uwagi na to, iż Spółka, jako podmiot, który wygenerował Wierzytelności, posiada wiedzę o tych Wierzytelnościach, umowach będących ich podstawą i Dłużnikach Wierzytelności oraz po zbyciu w dalszym ciągu pozostanie stroną Umów Leasingu i Umów Pożyczki. Z uwagi na fakt, iż SPV jest spółką celową przeznaczoną do przeprowadzenia Sekurytyzacji, serwisowanie nabytych Wierzytelności przez samą SPV byłoby bardzo utrudnione, przez co zaangażowanie w ten proces Spółki jest kluczowe.

• Podobnie jak w innych transakcjach sekurytyzacyjnych, w Sekurytyzacji może zostać powołany także serwiser zastępczy (back-up servicer), którego zadaniem będzie zastąpienie Spółki, jako serwisera, w sytuacji, gdyby Spółka nie mogła pełnić swojej funkcji w tym zakresie (w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości lub też gdyby z innych powodów Spółka nie wykonywała obowiązków na podstawie umowy o świadczenie usług administrowania Wierzytelnościami). Celem powołania takiego zastępczego podmiotu jest zapewnienie ciągłości w ściąganiu Wierzytelności od Dłużników i przekazywaniu tych należności do SPV. Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowić będą zabezpieczenie finansowania uzyskanego przez SPV na zakup Wierzytelności. W konsekwencji też, kwoty ściągniętych Wierzytelności muszą zostać przeznaczone na zwrot finansowania zaciągniętego przez SPV.

• Celem zachęcenia inwestorów do nabycia obligacji emitowanych przez SPV, dla obligacji może zostać uzyskany odpowiedni rating od renomowanych agencji ratingowych. Obligacje mogą być również notowane na wybranej giełdzie papierów wartościowych, co umożliwi swobodny obrót tymi papierami wartościowymi.

• Przelew Wierzytelności Leasingowych do SPV nie będzie połączony z przeniesieniem na SPV własności przedmiotów leasingu objętych Umowami Leasingu. W konsekwencji, pomimo przeniesienia Wierzytelności Leasingowych na SPV, to Spółka w dalszym ciągu pozostanie stroną Umów Leasingu. Spółka będzie też wystawiać faktury na Leasingobiorców na poszczególne raty leasingowe, wchodzące w skład Wierzytelności przelanych na SPV. Analogicznie, w odniesieniu do Umów Pożyczek, to Spółka pozostanie pożyczkodawcą, pomimo że prawo do otrzymywania spłat kwoty głównej pożyczek, należnych odsetek i innych wynikających z nich wierzytelności zostanie przeniesione na SPV.

• Możliwe jest, iż w przyszłości Spółka / Bank i SPV podejmą decyzję o zakończeniu transakcji sekurytyzacyjnej poprzez odkup przez Spółkę / Bank części Wierzytelności pozostałych jeszcze do spłacenia (tzw. clean-up call). W szczególności, sytuacja taka może wystąpić po spłaceniu całości lub części finansowania zaciągniętego przez SPV na nabycie Wierzytelności. Odkup wierzytelności w ramach tzw. clean-up call jest standardowym elementem transakcji sekurytyzacyjnych, który umożliwia inicjatorowi sekurytyzacji (Spółka, Bank) zakończenie transakcji w przypadku, gdy ze względu na niewielką wartość wierzytelności pozostałych do spłaty oraz fakt całkowitego spłacenia inwestorów, utrzymywanie struktury przestaje być ekonomicznie uzasadnione.

• Transakcja Sekurytyzacji może także przewidywać obowiązek odkupu Wierzytelności, czyli zobowiązanie Spółki / Banku do odkupienia Wierzytelności od SPV przykładowo w przypadku wystąpienia naruszenia ustalonych warunków Sekurytyzacji, np. w przypadku, gdy dana Wierzytelność nie spełnia wymogów niezbędnych do objęcia jej Sekurytyzacją (tzw. eligibility criteria).

• Opisane przepływy pieniężne SPV są ustalone w taki sposób, by wszelkie nadwyżki finansowe SPV były przekazywane do Spółki / Banku. Może to nastąpić poprzez zapłatę na rzecz Spółki/Banku dopłaty do ceny za przeniesienie Wierzytelności, lub też zapłatę pod innym tytułem prawnym.

• W celu zabezpieczenia wierzytelności pieniężnych SPV w stosunku do Spółki wynikających, między innymi, z umowy dotyczącej administrowania (serwisowania) Wierzytelnościami, a w szczególności wierzytelności względem Spółki o przekazywanie do SPV otrzymywanych strumieni płatności należnych od Leasingobiorców i Pożyczkobiorców, na rzecz SPV mogą zostać ustanowione zabezpieczenia (Zabezpieczenia) na określonych aktywach należących do Spółki (Przedmioty Zabezpieczenia). Zabezpieczenia mogą zostać ustanowione w formie warunkowego przewłaszczenia na SPV przedmiotów Umów Leasingu, jak również w formie zastawu rejestrowego na zbiorze rzeczy ruchomych lub praw Spółki stanowiących organizacyjną całość, w tym na środkach transportu, maszynach i urządzeniach będących przedmiotem Umów Leasingu. Celem zabezpieczenia wierzytelności SPV wynikających z Wierzytelności Pożyczkowych, określone zabezpieczenia mogą również zostać ustanowione na przedmiotach stanowiących zabezpieczenie Umów Pożyczek.

• Samo ustanowienie Zabezpieczeń, do czasu ich faktycznej realizacji, nie będzie skutkować zmianą stron Umów Leasingu. Do czasu faktycznej realizacji Zabezpieczeń, finansującym (leasingodawcą) w tych umowach w dalszym ciągu pozostanie Spółka.

• SPV może mieć prawo do zaspokojenia swoich zabezpieczonych wierzytelności w szczególności poprzez przejęcie na własność Przedmiotów Zabezpieczenia oraz przedmiotów zabezpieczających Wierzytelności Pożyczkowe. Przed przejęciem na własność Przedmiotów Zabezpieczenia oraz przedmiotów zabezpieczających Wierzytelności Pożyczkowe, SPV złoży zgłoszenie rejestracyjne dla celów polskiego podatku od towarów i usług. Po przejęciu na własność Przedmiotów Zabezpieczenia SPV będzie kontynuowała (jako leasingodawca) Umowy Leasingu dotyczące Przedmiotów Zabezpieczenia, a po zakończeniu tych umów dokona sprzedaży Przedmiotów Zabezpieczenia, ewentualnie odda je w kolejny leasing lub najem/dzierżawę. W przypadku przedmiotów zabezpieczających Wierzytelności Pożyczkowe, SPV przeznaczy środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży tych przedmiotów wyłącznie na poczet zaspokojenia Wierzytelności i rozliczeń z Dłużnikami.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej transakcji Sekurytyzacji, będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Należy podkreślić, że wszystkie opisane powyżej elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenia Sekurytyzacji. W szczególności, SPV jest podmiotem o szczególnym statusie uregulowanym (w przypadku, gdy w Sekurytyzacji Wierzytelności Leasingowych będzie brał udział również Bank) w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa Bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanej w zdarzeniu przyszłym transakcji Sekurytyzacji.

Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV. Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV, zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych wierzytelności, pozwalającego na terminowe ściąganie kwot należnych od Dłużników i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących.

Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie zbycie przez Spółkę / Bank Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę / Bank środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami zdrowymi, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisję w oparciu o nie zdrowych papierów wartościowych w formie obligacji, które zostaną nabyte przez inwestorów.

W związku z brakami formalnymi pismem z dnia 15 października 2018 r. nr 0114-KDIP2-3.4010. 224.2018.1.MS, doręczonym 24 października 2018 r. wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego. W piśmie z dnia 30 października 2018r. (data wpływu: 2 listopada 2018 r.) stanowiącym odpowiedź na ww. wezwanie organu Wnioskodawca uzupełnił wniosek poprzez:

1. Wyjaśnienie następującego fragmentu wniosku: Cena za Wierzytelności Leasingowe będzie niższa od łącznej kwoty zbywanych Wierzytelności Leasingowych (obejmującej ich część kapitałową i odsetkową, a także kwotę ceny nabycia przedmiotu leasingu przez Leasingobiorcę w przypadku skorzystania przez niego z prawa zakupu przedmiotu po zakończeniu Umowy Leasingu) określonej na tzw. datę graniczną (cut-off date, tj. datę ustaloną przez strony i poprzedzającą dzień sprzedaży Wierzytelności przenoszonych w ramach jednej transzy). Różnica między sumą Wierzytelności Leasingowych wskazaną powyżej a ceną sprzedaży stanowić będzie dyskonto uzyskiwane przez SPV na nabyciu Wierzytelności Leasingowych.
   Czy powyższe oznacza, że, mówiąc o łącznej kwocie zbywanych Wierzytelności Leasingowych (sumie Wierzytelności Leasingowych) Bank ma na myśli ich wartość nominalną ustaloną na dzień poprzedzający dzień sprzedaży, a nie cenę ich nabycia od Spółki na podstawie umów faktoringowych?
   Odpowiadając na powyższe pytanie Bank pragnie potwierdzić, iż mówiąc o łącznej kwocie zbywanych Wierzytelności Leasingowych (sumie Wierzytelności Leasingowych), Bank ma na myśli wartość nominalną tych wierzytelności ustaloną na dzień poprzedzający dzień ich sprzedaży do SPV (na tzw. datę graniczną, cut-off date), a nie cenę nabycia tych wierzytelności od Spółki na podstawie umów faktoringowych.
2. Czy dyskonto należne SPV będzie ustalane odrębnie dla każdej zbywanej Wierzytelności Leasingowej, jako różnica pomiędzy ceną jej sprzedaży a wartością nominalną, a następnie sumowane?
   Z prawnego punktu widzenia, transakcja będzie obejmować odrębne zbycie poszczególnych Wierzytelności Leasingowych, pomimo tego, że w tym samym momencie zbywanych będzie wiele Wierzytelności Leasingowych. Dlatego też, dyskonto zostanie formalnie ustalone przy zastosowaniu uzgodnionej stopy procentowej dla każdej zbywanej Wierzytelności Leasingowej jako różnica pomiędzy ceną jej sprzedaży a wartością nominalną wskazaną we wniosku o interpretację. Tak ustalone dyskonto zostanie następnie zsumowane.
3. Czy w ramach zbycia Wierzytelności do SPV zdarzq się też wierzytelności przedawnione?
   Wierzytelności przedawnione nie będą objęte Sekurytyzacją, t.j. w skład Wierzytelności zbywanych do SPV nie będą wchodzić wierzytelności przedawnione. Wynika to z faktu, iż, zgodnie z założeniami Sekurytyzacji, ma ona obejmować wyłącznie "zdrowe i na bieżąco spłacane Wierzytelności, które pozwolą na uzyskanie spłat potrzebnych SPV do pokrycia swoich zobowiązań (w tym, przede wszystkim, wobec inwestorów finansujących SPV dla celów nabycia Wierzytelności).
4. Czy suma: wynagrodzenia za nabycie Wierzytelności od Spółki oraz dyskonta przewyższy cenę uzyskaną przez Bank od SPV za zbycie Wierzytelności, co w efekcie doprowadzi do poniesienia przez Bank straty na zbyciu Wierzytelności? Czy taka strata będzie poniesiona na zbyciu każdej odrębnej wierzytelności, czy niektóre ze zbywanych Wierzytelności zostaną zbyte z zyskiem?

Zgodnie z zapisami umów faktoringu zawartymi między Bankiem i Spółką, przez zapłatę ceny za nabyte przez Bank od Spółki w ramach usługi faktoringu Wierzytelności Leasingowe należy uznać naliczenie tzw. Zaliczki Brutto tj. kwoty odpowiadającej wartości nominalnej nabywanych od Spółki wierzytelności i wypłata tzw. Zaliczki Netto. Zaliczka Netto stanowi Zaliczkę Brutto pomniejszoną o kwoty należnych Bankowi odsetek dyskontowych oraz naliczonego od tych kwot podatku VAT. W praktyce, Bank wypłaca zatem Spółce kwotę finansowania pomniejszoną o pobrane z góry wynagrodzenie z tytułu świadczonych usług faktoringowych w postaci odsetek dyskontowych. Wynagrodzenie to (w postaci odsetek dyskontowych) wykazywane jest przez Bank jako przychód do opodatkowania podatkiem CIT.

Sprzedaż Wierzytelności Leasingowych do SPV nastąpi z dyskontem. Oznacza to, iż przyjmując (zgodnie z umowami faktoringu) za cenę nabycia Wierzytelności Leasingowych od Spółki tzw. Zaliczkę Brutto odpowiadającą wartości nominalnej tych wierzytelności, na sprzedaży Wierzytelności Leasingowych do SPV z dyskontem Bank odnotuje stratę. Sytuacja taka dotyczyć będzie w praktyce zbycia każdej Wierzytelności Leasingowej do SPV (tj. nie wystąpi sytuacja, w której cena za wierzytelność płacona przez SPV będzie wyższa od ceny nabycia tej wierzytelności przez Bank od Spółki).

Należy jednakże zaznaczyć, iż, jak wyżej wyjaśniono, Bank wykazuje z tytułu świadczonej usługi faktoringowej przychód podatkowy w wysokości pobranych z góry odsetek dyskontowych. Oznacza to, iż teoretyczna strata na sprzedaży Wierzytelności Leasingowych do SPV (liczona jako różnica pomiędzy wynagrodzeniem zapłaconym Spółce za nabyte Wierzytelności Leasingowe a ceną należną Bankowi od SPV) nie powinna być, zdaniem Banku, traktowana, jako strata na sprzedaży wierzytelności dla celów podatkowych (tj. strata, która nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów), ponieważ wartość tej straty odpowiadać będzie wartości odsetek dyskontowych, które wcześniej zostały wykazane przez Bank jako przychód do opodatkowania, a z których Bank rezygnuje wraz ze skróceniem okresu finansowania.

Należy również zauważyć, iż zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 Ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny &̵ do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny. Przepis ten również potwierdza zasadność powyższego twierdzenia Banku, iż teoretyczna strata odnotowana na sprzedaży Wierzytelności Leasingowych do SPV powinna stanowić koszt uzyskania przychodu po stronie Banku, ponieważ Bank wykazał wcześniej do opodatkowania przychód w wysokości odsetek dyskontowych.

Poniższy przykład liczbowy obrazuje wzajemne zależności pomiędzy ceną za zbyte Wierzytelności, dyskontem i wynagrodzeniem za nabycie Wierzytelności na podstawie umów faktoringowych. Dla uproszczenia, przykład ten opiera się na założeniu, że pomiędzy nabyciem Wierzytelności od Spółki a sprzedażą tej Wierzytelności do SPV nie nastąpiła jeszcze żadna spłata tej Wierzytelności przez leasingobiorcę, przez co jej wartość nominalna jest taka sama na moment nabycia od Spółki i zbycia do SPV.

Cena nabycia Wierzytelności od Spółki (tzw. Zaliczka Brutto wartość nominalna Wierzytelności nabytych od Spółki) - 100

Odsetki dyskontowe pobrane z góry wynagrodzenie za usługę faktoringową stanowiące przychód podatkowy i opodatkowane przez Bank - 10

Wartość nominalna Wierzytelności sprzedawanych do SPV - 100

Dyskonto - 5

Cena zakupu Wierzytelności przez SPV - 95

Strata Banku zanotowana na sprzedaży Wierzytelności do SPV - 5

Przychód wcześniej opodatkowany przez Bank w odniesieniu do usługi faktoringowej (wartość odsetek dyskontowych pobranych z góry) - 10

W kontekście powyższego przykładu oraz pytań 1 &̵ 3 zawartych we wniosku o interpretację Bank pragnie doprecyzować, iż w jego ocenie przychodem ze sprzedaży Wierzytelności Leasingowych do SPV powinna być w powyższym przykładzie kwota 95, natomiast kosztem uzyskania przychodów powinna być kwota 100. Kwota dyskonta (czyli kwota 5), którego dotyczy pytanie nr 3 we wniosku, zawarta byłaby już w powyższym przykładzie w kwocie 100 stanowiącej koszt uzyskania przychodu. Zatem dyskonto to nie byłoby dwukrotnie zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

1. Z jakiego powodu może dojść do powstania nadwyżek finansowych po stronie SPV, które spowodują dopłatę do ceny za przeniesienie prawa do Wierzytelności, w sytuacji Bankowi nie będzie już przysługiwać prawo do otrzymywania od Dłużników spłat Wierzytelności, a cena za zbyte Wierzytelności wraz z dyskontem zostanie ustalona na dzień zbycia?
   
   

Transakcja sekurytyzacyjna jest specjalistyczną metodą pozyskania finansowego, która, w przypadku objęcia nią wierzytelności przysługujących bankowi, jest uregulowana bezpośrednio w art. 92a ustawy Prawo Bankowe. Polega ona na przeniesieniu wierzytelności do spółki celowej (tu, SPV) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności. Zgodnie z przepisami, podmiot emisyjny (SPV) nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3 Prawa bankowego, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Transakcja sekurytyzacyjna będzie zatem polegała na przeniesieniu przez Bank określonej puli Wierzytelności Leasingowych do podmiotu emisyjnego (SPV) i uzyskaniu przez SPV w oparciu o tę pulę wierzytelności finansowania od inwestorów. Transakcja ta pozwoli na ograniczenie ryzyka ponoszonego przez inwestorów finansujących SPV wyłącznie do ryzyka dotyczącego wyodrębnionej puli Wierzytelności, bez konieczności ponoszenia przez inwestorów ryzyka związanego z całą działalnością Banku (co miałoby miejsce, gdyby finansowanie uzyskiwane było przez Bank nie poprzez Sekurytyzację, ale poprzez zwykłą pożyczkę lub kredyt zaciągnięty przez Bank).

Podmiot emisyjny biorący udział w Sekurytyzacji, czyli SPV, z założenia jest jedynie wehikułem prawnym służącym przeprowadzeniu tej transakcji, czyli wydzieleniu puli aktywów (Wierzytelności) do odrębnej jednostki (SPV) i oparciu na niej finansowania uzyskiwanego od inwestorów. SPV nie jest natomiast podmiotem, który ma uzyskiwać zysk na całości przeprowadzonej transakcji. Dlatego też, w przypadku, gdy, po spłaceniu zobowiązań SPV wynikających z jej funkcjonowania (np. opłaty administracyjne, podatki) oraz po spłaceniu zobowiązań wobec inwestorów, ewentualne nadwyżki finansowe pozostające w SPV powinny być przekazane do Banku. Może to nastąpić przykładowo poprzez dopłatę do ceny za sprzedane Wierzytelności.

Pojawienie się takich nadwyżek jest możliwe, pomimo tego, że cena za Wierzytelności zostanie ustalona wraz z dyskontem w oparciu o wartość Wierzytelności przed dokonaniem ich sprzedaży do SPV. Wynika to z tego, że dla zminimalizowania ryzyka po stronie inwestorów finansujących SPV, cena za Wierzytelności zostanie ustalona w sposób konserwatywny, zakładający określone ryzyko, iż część Wierzytelności może nie zostać spłacona przez leasingobiorców. W przeciwnym wypadku, brak byłoby praktycznej możliwości pozyskania inwestorów gotowych wziąć udział w Sekurytyzacji. Dlatego też, w przypadku, gdy ewentualna szkodowość przeniesionego do SPV portfela Wierzytelności będzie niższa, niż zakładana, SPV uzyska ze spłat tych Wierzytelności kwoty wyższe, niż pierwotnie zakładane. Właśnie z tej przyczyny po stronie SPV może się pojawić nadwyżka finansowa po spłacie inwestorów i innych zobowiązań SPV. Zgodnie z założeniami transakcji (typowymi dla transakcji sekurytyzacyjnych) nadwyżka ta ma zostać przekazana do Banku.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy cena należna Bankowi od SPV za zbyte Wierzytelności Leasingowe stanowić będzie przychód Banku?