Temat interpretacji

zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczanych poprzez kompensatę (potrącenie) lub przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 24 lipca 2018 r. (data wpływu 1 sierpnia 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczanych poprzez kompensatę (potrącenie) lub przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2018 r. wpłynął do Organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczanych poprzez kompensatę (potrącenie) lub przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania.

We wniosku przedstawiono następujący zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: Spółka, Wnioskodawca) jest spółką z siedzibą w Polsce podlegającą opodatkowaniu od całości swoich dochodów w Polsce. Spółka należy do Grupy () powstałej w 2005 r., będącej jedną z największych dostawców produktów na rzecz przemysłu drukarskiego i opakowaniowego. Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest dystrybucja farb, lakierów, farb drukarskich i mas uszczelniających. Spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na podstawie ustaleń z kontrahentami lub jednostronnie, Spółka zamierza dokonywać potrącenia (kompensaty) wierzytelności. Potrącenie będzie dokonywane zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Potrącenie będzie dotyczyło tylko wierzytelności wzajemnych, jednorodzajowych, wymagalnych, których można dochodzić przed sądem. Zatem może zaistnieć sytuacja, w której nastąpi kompensata zobowiązań z należnościami m.in. kompensata kwot wynikających z faktur z kwotami z faktur korygujących, kompensata zobowiązania z odszkodowaniem lub uznaną reklamacją czy karą umowną.

Na skutek dokonanego potrącenia wierzytelności będą umarzane do wysokości wierzytelności niższej. Fizycznie regulowana będzie zatem ta część zobowiązana, która nie była objęta kompensatą. W pozostałym zakresie strony przyjmą, że z chwilą dokonania kompensaty zobowiązania zostały zaspokojone i tym samym wygasną.

Ponadto pracownicy Spółki przebywający w delegacji otrzymują do dyspozycji karty płatnicze, którymi będą mogli realizować płatności w czasie trwania podróży służbowej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w sytuacji, gdy spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczonych poprzez kompensatę (potrącenie) lub przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania?

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji, gdy spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT (winno być: ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. 2018 r., poz. 1036 ze zm., dalej: Ustawa CIT)), Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczonych poprzez kompensatę (potrącenie) lub przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 Ustawy CIT.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki, o ile pozostają w związku przyczynowym z przychodami (tzn. wydatki takie są uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia, ponieważ w rezultacie ich poniesienia podatnik może oczekiwać zwiększenia swoich przychodów), a więc których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Co istotne również, muszą być to wydatki, dzięki którym podatnik może osiągnąć przychód podlegający opodatkowaniu. Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

1. został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
2. jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
3. pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
4. poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
5. został właściwie udokumentowany,
6. nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Z kolei zgodnie z art. 15d ust. 1 Ustawy CIT, podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646, winno być: Dz.U. z 2018 r., poz. 646 ze zm.) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Przywołany w zacytowanym powyżej art. 15d ust. 1 Ustawy CIT, art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców mówi o tym, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł. przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Zarówno przepisy Ustawy CIT, jak i ustawy Prawo przedsiębiorców, nie odnoszą się wprost do kwestii rozliczania zobowiązań w drodze kompensaty (potrącenia). Przepisy tych ustaw nie definiują również tych pojęć.

Niemniej jednak, zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1025, dalej: KC). Z uwagi na brak definicji w Ustawie CIT oraz ustawie Prawo przedsiębiorców, zdaniem Spółki, zgodnie z regułami wykładni prawa, należy sięgnąć do definicji tych pojęć określonych w innych dziedzinach prawa - w tym przypadku do KC.

Art. 498 KC stanowi, że:

§ 1 Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

§ 2 Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Powyższa regulacja KC stanowi podstawę powszechnie występujących w obrocie gospodarczym rozliczeń dokonywanych pomiędzy kontrahentami. Z KC wynikają następujące warunki dokonania potrącenia (kompensaty):

1. wierzytelności muszą być wzajemne, co oznacza, że każda ze stron jest wierzycielem drugiej i jednocześnie jej dłużnikiem,
2. wierzytelności muszą być jednorodzajowe,
3. obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Co istotne, w § 2 art. 498 KC postanowiono, że skutkiem potrącenia jest wzajemne umorzenie wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej. KC nie definiuje pojęcia umorzenia zobowiązania czy należności. Niemniej jednak z internetowego Słownika Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN S.A. wynika, że umorzyć, umarzać oznacza zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych.

Zatem, czynności dokonywania potrącenia (kompensaty) nie należy postrzegać jako formy płatności za daną transakcję. W rozumieniu wyżej wskazanego Słownika płatność oznacza obowiązek regulowania zobowiązań pieniężnych w określonym terminie. Tymczasem istotą i skutkiem potrącenia jest to, że strony transakcji fizycznie nie dokonują płatności z uwagi na wzajemność ich świadczeń.

W efekcie, pomimo braku transferów środków, dochodzi do zaspokojenia i wygaśnięcia zobowiązania. W związku z powyższym, zdaniem Spółki, art. 15d Ustawy CIT obowiązujący od 1 stycznia 2017 r. nie będzie miał zastosowania w przypadku dokonywania potrącenia (kompensaty). Prawidłowość stanowiska Spółki znajduje także potwierdzenie w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, z którego wynika, że:

Zmniejszenie tego limitu wraz z określeniem skutków w podatkach dochodowych dla działania niezgodnego z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej powinno sprawić, że znacząco większa część transakcji pomiędzy podmiotami gospodarczymi będzie rejestrowana na rachunkach płatniczych, co powinno pozytywnie wpłynąć nie tylko na ograniczanie szarej strefy w gospodarce, ale również pełne realizowanie obowiązków podatkowych przedsiębiorców. (...) Należy zauważyć przy tym, iż proponowane działanie wpisuje się w tendencję widoczną w działaniach innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Polega ona bowiem bądź na wprowadzaniu ograniczeń podobnych do istniejącego na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tj. wskazywaniu obowiązku rozliczania transakcji dokonywanych między podmiotami profesjonalnymi (przedsiębiorcami) w formie bezgotówkowej, bądź systematycznym obniżaniu progu dokonywanych transakcji gotówkowych.

W ocenie Spółki, z powyższego uzasadnienia wynika, że istotą nowelizacji było ograniczenie praktyki gotówkowego regulowania zobowiązań na rzecz form bezgotówkowych. Tym samym, potrącenie (kompensata) jako inna niż gotówkowa forma prowadząca do zaspokojenia i wygaśnięcia zobowiązania, powinna być uznana za niemieszczącą się w dyspozycji art. 15d Ustawy CIT.

Spółka podkreśla również, że w trakcie prac legislacyjnych, na etapie konsultacji publicznych zgłoszono m in. konieczność doprecyzowania treści proponowanych przepisów z uwagi na to, iż rozliczenia pomiędzy przedsiębiorcami mogą być dokonywane w innych formach, np. drodze potrącenia/kompensaty.

W odpowiedzi na to Minister Finansów uznał uwagę za niezasadną. Zdaniem Ministra Finansów: Przepisy art. 22 ustawy SDG odnoszą się do płatności gotówkowych/bezgotówkowych, a nie do regulowania zobowiązań (które to pojęcie ma szerszy zakres). W przypadku płatności może ona być dokonana w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Jeżeli zatem ma miejsce uregulowanie lub wygaśnięcie zobowiązania z innych powodów niż dokonanie płatności, wówczas omawianych przepisów nie stosuje się. Tym samym stanowisko Spółki należy uznać za zasadne.

Stanowisko to zostało również opublikowane w portalu internetowym Ministerstwa Finansów, które zwraca uwagę, że wprowadzane od 1 stycznia 2017 r. przepisy podatkowe odwołują się do pojęcia płatności, wynikającej z transakcji (o której mowa w art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców), a zatem obejmują wyłącznie wskazany w nich sposób regulowania zobowiązania, tj. poprzez dokonywanie zapłaty. Regulacje te zatem nie znajdą zastosowania do innych form regulowania (wygasania) zobowiązań, które ze swojej istoty nie mają charakteru płatności i nie są związane z rachunkiem płatniczym. W związku z tym formy uregulowania zobowiązań takie, jak m.in. kompensata (potrącenie), czy wymiana barterowa nie są objęte omawianymi przepisami. Jakkolwiek dochodzi wówczas do uregulowania (wygaśnięcia) zobowiązania, to jednak strony umowy nie dokonują płatności, które mogłyby być objęte zakresem tych regulacji (informacja z 13 października 2016 r., Nowe przepisy dot. skutków podatkowych przy regulowaniu płatności w gotówce, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo- finansow/wiadomosci/aktualnosci).

Jednocześnie Spółka wskazuje, że przyjęcie stanowiska odmiennego prowadziłoby do absurdalnych konsekwencji w obrocie gospodarczym. Gdyby bowiem przyjąć, że potrącenie (kompensata) to płatność dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, to:

1. na gruncie Ustawy CIT strony nie mogłyby zaliczać do kosztów podatkowych wydatków regulowanych w formie kompensaty (gdyby potrącenie dotyczyło kwoty wyższej niż 15 000 zł;
2. na gruncie ustawy Prawo przedsiębiorców strony transakcji, w świetle tej ustawy, nie będą mogły dokonywać kompensaty należności większych niż 15.000 zł. Ustawa Prawo przedsiębiorców (winno być: ustawa o swobodzie działalności gospodarczej), wprowadzając limit transakcji gotówkowych, również posługuje się zwrotem: płatność dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W ocenie Spółki, tak dalece idące wnioski nie są racjonalne i nie znajdują uzasadnienia w przepisach prawa. Skutkowałyby one bowiem bezpodstawnym ograniczeniem zasady swobody prowadzenia działalności gospodarczej.

Dodatkowo, Spółka pragnie wskazać, iż w zakresie interpretacji art. 15d Ustawy CIT, zostały wydane liczne interpretacje indywidualne, w których potwierdzone zostało stanowisko wnioskodawców, iż ograniczenie z art. 15d nie znajdzie zastosowania do tych wydatków, które zostały uregulowane w drodze kompensaty, przykładowo w:

1. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 grudnia 2016 r., Znak: 2461-IBPB-1-2.4510.913.2016.1.BD,
2. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 grudnia 2016 r., Znak: 2461-IBPB-1-3.4510.1008.2016.1 MST,
3. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 grudnia 2016 r., Znak: 2461-IBPB-1-3.4510.989.2016.1 MST,
4. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 grudnia 2016 r., Znak: 2461-IBPB-1-2.4510.881.2016.1.JP,
5. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 października 2016 r., Znak: 2461- IBPB-1-2.4510 772.2016.1.AK,
6. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 października 2016 r., Znak: 2461-IBPB-1-3.4510.824.2016.1.SK,
7. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 marca 2017 r., Znak: 2461-IBPB-1-2.4510.31.2017.1.JP.

W pierwszej ze wskazanych interpretacji Organ stwierdził: Odnosząc powyższe do ww. przepisów prawa należy stwierdzić, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2017 r., w sytuacji, gdy w celu uproszczenia wzajemnych rozliczeń dokonywanych w formie potrącenia wzajemnych zobowiązań i należności o wartościach przekraczających 15 000 zł, zastosowania nie znajdzie wyłączenie tych wydatków z kosztów podatkowych, w związku z brzmieniem art. 15d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Należy przy tym wskazać, że w niniejszej sprawie jedynym kryterium, warunkującym rozpoznanie kosztu jako kosztu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób pranych jest spełnienie warunku określonego w art. 15 ust. 1 tej ustawy, przy jednoczesnym uwzględnieniu wyłączeń wskazanych w art. 16 ust. 1 przedmiotowej ustawy.

Również w odniesieniu do regulacji zobowiązań przy pomocy kart płatniczych trudno uznać, iż ta forma płatności nie spełnia przesłanki zapłaty bez pośrednictwa rachunku płatniczego Zapłata kartą płatniczą jest obecnie powszechnie stosowaną formą bezgotówkowego regulowania zobowiązań, pomimo iż służyć może również do wpłaty i wypłaty gotówki (art. 2 pkt 15a ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2003 ze zm.). Rozliczenie transakcji uregulowanych kartą płatniczą następuje na podstawie wyciągu bankowego, na którym zarejestrowany jest wpływ środków pieniężnych z tytułu sprzedaży. Zatem i w odniesieniu do tej formy płatności ww. okoliczności związane z procesem legislacyjnym i wyjaśnienia MF potwierdzają, że zapłata przy użyciu karty płatniczej nie będzie stanowiła podstawy do stosowania art. 15d Ustawy CIT.

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Końcowo należy wyjaśnić, że na mocy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (Dz.U. z 2018 r., poz. 650, ze zm.) w dniu 30 kwietnia 2018 r. utraciła moc ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2168 ze zm.), w miejsce której weszła w życie ustawa z dnia 6 marca 2018 r. (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 646) Prawo przedsiębiorców.

Odnosząc się do przywołanych przez Wnioskodawcę interpretacji podatkowych wskazać należy, że dotyczą one tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, w określonym stanie faktycznym czy zdarzeniu przyszłym i w tych sprawach rozstrzygnięcia zostały wydane. Natomiast Organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej