Temat interpretacji

Czy dochód uzyskiwany z tytułu odsetek od środków czasowo wolnych zgromadzonych na rachunkach bankowych bieżących oraz lokacyjnych, przeznaczony na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych, podlega na mocy art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielni, przedstawione we wniosku z dnia 22 grudnia 2010 r. (data wpływu do tut. BKIP 29 grudnia 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskanych z:

• odsetek od środków na rachunku bankowym pochodzących z wpłat właścicieli lokali mieszkalnych jest prawidłowe,
• odsetek od środków na rachunku bankowym pochodzących z wpłat właścicieli lokali użytkowych jest nieprawidłowe,
• odsetek od lokat bankowych jest nieprawidłowe.

(pytanie oznaczone we wniosku numerem 1)

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2010 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskanych z:

• odsetek od środków na rachunku bankowym pochodzących z wpłat właścicieli lokali mieszkalnych,
• odsetek od środków na rachunku bankowym pochodzących z wpłat właścicieli lokali użytkowych,
• odsetek od lokat bankowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółdzielnia Mieszkaniowa, jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

Spółdzielnia prowadzi działalność na podstawie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (j.t. Dz.U. z 2003r. Nr 119, poz. 1116. z późn. zm.), ustawy Prawo spółdzielcze (j.t. Dz. U. z 2003r. Nr 188, poz. 1848 z późn. zm.) oraz Statutu Spółdzielni, w ramach której zarządza i administruje budynkami, w których występują lokale mieszkalne i użytkowe zajmowane na podstawie spółdzielczych praw do lokalu (lokatorskich i własnościowych), wyodrębnionych praw własności oraz na zasadach najmu. Budynki te zostały wybudowane w latach 1960-90.

Spółdzielnia przez cały okres swojej działalności przydzielała swoim członkom spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych oraz ustanawiała na ich rzecz odrębną własność na warunkach finansowych, określonych w poszczególnych latach poprzez stosowne przepisy obowiązującego prawa. Z tego też tytułu Spółdzielnia uzyskiwała w latach ubiegłych środki finansowe, które zgodnie z zasadą gospodarności gromadziła na bieżącym rachunku bankowym oraz na rachunkach lokacyjnych, celem ograniczenia skutków inflacyjnych. Ponadto stosownie do treści art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, uprawnieni do lokalu tj. członkowie, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, właściciele lokali oraz osoby nie będące członkami Spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, zobowiązani są do pokrywania kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości do 20 - tego dnia każdego miesiąca. Następuje to w formie wnoszenia przez nich opłat, które wpływają na rachunek bankowy Spółdzielni, a następnie są wydatkowane na regulowanie zobowiązań wobec dostawców mediów, materiałów, robót czy usług. W tym zakresie moment wpływu środków z tytułu opłat oraz moment wydatkowania ich są rozbieżne w czasie, co często oznacza że środki te są zgromadzone przed terminami do zapłaty za wystawione przez dostawców faktury, tym bardziej że opłaty za media (woda, energia cieplna) wnoszone są w formie zaliczkowej, a ich rozliczanie według faktycznego zużycia następuje okresowo tj. po odczycie stanów urządzeń pomiarowych. Takie wolne w danym momencie środki pieniężne również są deponowane na rachunkach lokacyjnych, zgodnie z zasadą gospodarności, a uzyskiwane z tego tytułu pożytki w postaci odsetek Spółdzielnia wykorzystuje w bieżącej działalności, przeznaczając je na zasilenie funduszu remontowego, czyli cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Spółdzielnia realizuje cele określone w przepisach ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Spółdzielnia cały uzyskiwany dochód z tytułu odsetek od wolnych środków zgromadzonych na lokatach terminowych zaliczała do dochodów opodatkowanych i odprowadzała zaliczkę na podatek dochodowy.

Jednak w świetle ostatnich orzeczeń wojewódzkiego sądu administracyjnego tj.:

• wyrok WSA we Wrocławiu, Sygn. akt I SA/Wr 1154/09 z dnia 09.09.2009r.
• wyrok WSA we Wrocławiu, Sygn. akt I SA/Wr 497/10 z dnia 15.07.2010r.

nasuwają się wątpliwości co do prawidłowości ustalenia podstawy do opodatkowania w tym zakresie.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy dochód uzyskiwany z tytułu odsetek od środków czasowo wolnych zgromadzonych na rachunkach bankowych bieżących oraz lokacyjnych, przeznaczony na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych, podlega na mocy art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych...

(pytanie oznaczone we wniosku numerem 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, działalność Spółdzielni mieszkaniowej w zakresie zarządzania nieruchomościami stanowiącymi jej mienie i nabyte na podstawie ustawy mienie jej członków jest działalnością obligatoryjną, podobnie zarządzanie nieruchomościami stanowiącymi własność osób trzecich, co wynika z przepisów art. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Dochody z gospodarki zasobami mieszkaniowymi powstają w wyniku zarządzania tymi zasobami.

W zakresie zarządzania mieszczą się działania zmierzające do efektywnego wykorzystywania zasobów mieszkaniowych dla osiągnięcia efektów w postaci celów określonych w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych oraz w statucie. Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi rozumiane winno być jako ogół czynności o charakterze organizacyjnym, prawnym, operacyjnym i finansowym dotyczących określonych rzeczy (w tym przypadku zasobów mieszkaniowych) w zakresie ich utrzymania, gospodarowania i rozporządzania. Nieodzowną częścią gospodarowania w każdym przypadku prowadzenia działalności przez podmiot gospodarczy jest gospodarka finansowa. W ramach efektywnie prowadzonej gospodarki finansowej mieści się również gromadzenie środków finansowych na wyżej oprocentowanych rachunkach lokacyjnych.

Zdaniem Spółdzielni, środki finansowe zgromadzone w latach ubiegłych oraz na bieżąco powstały m.in. w związku z gospodarowaniem zasobami mieszkaniowymi, dlatego też, odsetki uzyskane w wyniku ich deponowania, stanowiące dochód Spółdzielni Mieszkaniowej po uwzględnieniu przypadających kosztów uzyskania przychodów, który został przeznaczony na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych, spełniają warunki dla zwolnienia z opodatkowania, ustalone w art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. W myśl art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Bez znaczenia jest źródło pochodzenia tych środków, tzn. czy zostały one wypracowane wskutek prowadzenia działalności gospodarczej, uzyskane jako pożytki zrealizowane przez wspólnotę z nieruchomości czy też otrzymane w inny przewidziany ww. ustawą sposób. Oznacza to, że wszystkie środki pieniężne jakie wpływają na rachunek Spółdzielni mieszkaniowej (bądź są wpłacane do kasy) stanowią, w rozumieniu ustawy podatkowej, przychód, bez względu na źródło ich pochodzenia.

Dotyczy to zarówno uiszczonych przez lokatorów Spółdzielni czynszów związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, jak i opłat za dostarczone do poszczególnych lokali media. Do wpłat tych nie ma zastosowania art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w myśl którego do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Kosztem uzyskania przychodów są zatem wszelkie wydatki ponoszone przez Spółdzielnię mieszkaniową na uregulowanie kosztów administracji, związanych z utrzymaniem nieruchomości oraz związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali, w tym opłaty eksploatacyjne za dostarczone media.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż środki pieniężne, które wpływają na konto Spółdzielni stanowią jej przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a wszelkie koszty ponoszone przez Spółdzielnię, mające związek z uzyskanym przychodem, są kosztami uzyskania przychodów w myśl art. 15 ust. 1 tej ustawy, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dochodem Spółdzielni, zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym, która w myśl art. 7 ust. 1 tej ustawy - stanowi przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 ww. ustawy, wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

Jak wynika z treści wyżej powołanego przepisu, aby dochód podmiotów, o których mowa w tym przepisie korzystał ze zwolnienia przedmiotowego muszą być spełnione dwa warunki, a mianowicie:

• dochód ten winien być uzyskany z gospodarki zasobami mieszkaniowymi,
• dochód ten musi być przeznaczony na utrzymanie zasobów mieszkaniowych.

Podkreślenia wymaga, że oba te warunki muszą być spełnione łącznie. Z powołanego przepisu wynika więc, że istotny dla zwolnienia z podatku jest nie tylko cel, na jaki ma być przeznaczony dochód (to jest cel związany z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych), ale również źródło pochodzenia tego dochodu. Zatem, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegać będzie dochód osiągnięty z innej działalności niż gospodarka zasobami mieszkalnymi, bez względu na cel, na jaki zostanie przekazany.

Powołana ustawa o podatku dochodowym nie zawiera definicji: zasobów mieszkaniowych oraz gospodarki zasobami mieszkaniowymi, dlatego też należy sięgnąć do wykładni językowej powyższych pojęć.

Przez zasoby mieszkaniowe, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należy rozumieć nie tylko lokale mieszkalne, ale również pozostałe pomieszczenia i urządzenia wchodzące w skład budynku mieszkalnego, lub znajdujące się poza nim, których istnienie jest niezbędne dla prawidłowego korzystania z mieszkań przez mieszkańców, a także ułatwiające im dostęp do budynku mieszkalnego oraz zapewniające sprawne jego funkcjonowanie oraz administrowanie.

Zasadne jest więc zaliczenie do zasobów mieszkaniowych:

1. budynków mieszkalnych wraz z wyposażeniem technicznym oraz przynależnymi do nich pomieszczeniami, w szczególności: dźwigi osobowe i towarowe, aparaty do wymiany ciepła, kotłownie i hydrofornie wbudowane, klatki schodowe, strychy, piwnice, komórki, garaże,
2. pomieszczeń znajdujących się w budynku mieszkalnym lub poza nim, związanych z administrowaniem i zapewnieniem bezawaryjnego funkcjonowania osiedlowych budynków mieszkalnych, w szczególności: budynków (pomieszczeń) administracji osiedlowej, kotłowni i hydroforni wolnostojących, osiedlowych warsztatów (zakładów) konserwacyjno-remontowych,
3. urządzeń i uzbrojenia terenów, na których znajdują się w/w budynki, w szczególności: zbiorników-dołów gnilnych, szamb, rurociągów i przewodów sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, gazowej, ciepłowniczej, sieci elektroenergetycznych i telefonicznych, budowli inżynieryjnych (studni itp.), budowli komunikacyjnych (np: drogi osiedlowe, ulice, chodniki), innych budowli i urządzeń związanych z ukształtowaniem i zagospodarowaniem terenu, mających wpływ na prawidłowe funkcjonowanie budynków mieszkalnych (np: latarnie oświetleniowe, ogrodzenia).
4. gruntów na których posadowione są budynki mieszkalne.

Odnośnie drugiego z ww. pojęć wskazać należy, iż w języku potocznym, pojęcie gospodarka w kontekście omawianego przypadku oznacza dysponowanie i zarządzanie czymś. Zasób to m.in. pewna nagromadzona ilość czegoś. Natomiast pojęcie mieszkanie jest równoznaczne w swojej treści z pomieszczeniem, w którym się mieszka (vide: Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, http://sjp.pwn.pl). Tak więc przymiotnik mieszkaniowy, mieszkaniowych określa rzeczy związane z mieszkaniem. W konsekwencji, z interpretacji językowej pojęcia gospodarka zasobami mieszkaniowymi wynika, że gospodarka ta obejmuje dysponowanie i zarządzanie zgromadzonymi rzeczami związanymi z zamieszkiwaniem.

Na gospodarkę zasobami mieszkaniowymi składają się wpływy z opłat pobieranych od lokatorów (czynszów) oraz pokrywane z nich koszty. Opłaty te (czynsze) kalkulowane są w takiej wysokości, aby pokrywały zarówno utrzymanie (koszty) lokali mieszkalnych, jak i pozostałych pomieszczeń przynależnych do nich oraz koszty ich zarządzania (administracji). Stanowią one jednocześnie przychody i koszty podatkowe w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 12 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 z uwzględnieniem art. 16 ust. 1 ww. ustawy). Dochód powstały z tego tytułu, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy podatkowej, wolny będzie od podatku dochodowego, o ile przeznaczony zostanie na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Odnosząc przedstawiony wyżej stan prawny do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę należy stwierdzić, że lokale użytkowe nie należą do żadnej ze wskazanych wyżej grup pomieszczeń pozostałych i urządzeń wchodzących w skład budynku mieszkalnego lub znajdujących się poza nim, których istnienie jest niezbędne dla prawidłowego korzystania z mieszkań przez mieszkańców (ułatwiających im dostęp do budynku mieszkalnego, zapewniających sprawne jego funkcjonowanie oraz administrowanie).

Istotą lokali użytkowych jest ich niemieszkalne przeznaczenie, co oznacza, iż nie można ich zaliczyć do zasobów mieszkaniowych. W związku z tym, dochody uzyskane od właścicieli tych lokali, jako nieosiągnięte z zasobów mieszkaniowych, należy zaliczyć do dochodów, które bez względu na cel na jaki zostaną przekazane, podlegać będą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Zatem, jeżeli Spółdzielnia uzyskuje przychody z tytułu odsetek od środków zgromadzonych na rachunku bieżącym, a środki te są związane z gospodarką zasobami mieszkaniowymi, to znaczy że ich źródłem są wpływy z opłat (zaliczek) wnoszonych przez członków Spółdzielni (właścicieli lokali mieszkalnych), bądź z innych tytułów związanych z ww. lokalami mieszkalnymi i innymi pomieszczeniami do nich przynależnymi, stanowiącymi zasoby mieszkaniowe, wówczas otrzymane środki z tego tytułu będą miały wpływ na wysokość dochodu osiągniętego z tej gospodarki, który zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podlega zwolnieniu od podatku dochodowego, w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Ze zwolnienia nie będą natomiast korzystały odsetki od środków zgromadzonych na rachunku bieżącym dotyczące wpłat (zaliczek) wniesionych przez właścicieli lokali użytkowych, gdyż ich źródłem nie jest gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

Natomiast dochód uzyskany przez Spółdzielnię z tytułu odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na lokatach bankowych bez względu na źródło pochodzenia tych wpłat nie może korzystać ze zwolnienia. Przedmiotowe odsetki zaliczane są bowiem do kategorii przychodów finansowych i nie mogą zostać uznane za przychody z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Dochód uzyskany z odsetek od lokat terminowych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym bez względu na cel na jaki zostanie przeznaczony.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskanych z:

• odsetek od środków na rachunku bankowym pochodzących z wpłat właścicieli lokali mieszkalnych jest prawidłowe,
• odsetek od środków na rachunku bankowym pochodzących z wpłat właścicieli lokali użytkowych jest nieprawidłowe,
• odsetek od lokat bankowych jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie należy wskazać, iż powołane w treści wniosku orzeczenia sądów administracyjnych nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy stwierdzić, iż tut. Organ nie podziela stanowiska w nich prezentowanego. Ponadto należy zauważyć, iż istnieją również rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego potwierdzające stanowisko zawarte w niniejszej interpretacji (vide: wyrok WSA w Krakowie z dnia 04 maja 2010 r. sygn. akt I SA/Kr 1534/09, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 21 listopada 2007 r. sygn. akt I SA/Gl 523/07.

Nadmienia się, że w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 2 wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach