Temat interpretacji

Czy wypłacane lub finansowane przez Wnioskodawcę na podstawie art. 444 § 1 Kodeksu cywilne go pracownikom lub byłym pracownikom świadczenia korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PDOF?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 27 kwietnia 2011 r. sygn. akt I SA/Wr 373/11 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 2008/11 stwierdza, że stanowisko spółki akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 28 lipca 2010 r. (data wpływu 2 sierpnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 sierpnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest pracodawcą w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. W związku z dokonywaniem wypłat wynagrodzeń dla swych pracowników oraz innych świadczeń na rzecz byłych pracowników emerytów i rencistów pełni funkcję płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie określonym przepisami ustawy o PDOF.

Zainteresowany prowadząc specyficzny rodzaj działalności, narażony jest na ryzyko występowania wypadków przy pracy. Z chwilą zaistnienia wypadku przy pracy na Wnioskodawcy spoczywa wiele obowiązków o charakterze proceduralno-organizacyjnym i materialnoprawnym. Między innymi Wnioskodawca zobowiązany jest na podstawie przepisu art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego, do rekompensaty wszelkich kosztów wywołanych uszkodzeniem ciała pracownika lub jego rozstrojem zdrowia. W związku z powyższym, Wnioskodawca zwraca poszkodowanym w wyniku wypadku przy pracy pracownikom lub byłym pracownikom udokumentowane fakturami i rachunkami koszty leczenia, rehabilitacji (w tym koszty nabycia specjalistycznej aparatury rehabilitacyjnej), koszty przedmiotów ortopedycznych (koszty nabycia kul, protez, gorsetów) lub bezpośrednio finansuje te koszty.

W 2005 r. Wnioskodawca, na podstawie przepisów art. 14a § 1 Ordynacji podatkowej wystąpił do Naczelnika Urzędu Skarbowego z wnioskiem o udzielenie interpretacji dotyczącej opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych otrzymywanych przez poszkodowanych w wyniku wypadków przy pracy pracowników i byłych pracowników świadczeń wynikających z przepisu art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego. W postanowieniu z dnia 27 czerwca 2005 r., znak P(), Naczelnik Urzędu Skarbowego wyjaśnił, że (...) art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego jest przepisem ustawowym regulującym zasady ustalania odszkodowania, wobec czego wypłacane na jego podstawie świadczenia są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Ponadto, Naczelnik Urzędu Skarbowego stwierdził, iż (...) otrzymany przez pracowników lub byłych pracowników, którzy w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznali uszczerbku na zdrowiu, zwrot (finansowanie) przez Spółkę kosztów leczenia, kosztów wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi (protezy, gorsety), na podstawie przedłożonych rachunków lub faktur korzysta ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 w/cyt. ustawy.

W listopadzie 2009 r. do Ministra Finansów skierowana została interpelacja nr 12932, której przedmiotem była kwestia dotycząca zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zwracanych niepełnosprawnym w wyniku wypadków przy pracy górnikom, kosztów leczenia i rehabilitacji. W odpowiedzi na powyższą interpelację podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów stwierdził, iż (...) gdy podatnik od byłego zakładu pracy otrzyma świadczenie rzeczowe w postaci protezy, a otrzymującym jest osoba o przyznanym prawie do renty, zwolniona z opodatkowania będzie kwota, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy. Przepis ten stanowi, że wolne od podatku są świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty w zamian tych świadczeń otrzymywane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich poprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł. Nadwyżka ponad kwotę korzystającą ze zwolnienia podlega opodatkowaniu 10-procentowym ryczałtem. Dalej podsekretarz stanu stwierdził, że (...) gdy przedmiotem świadczenia udzielonego przez zakład pracy są pieniądze (środki finansowe na zakup protezy), zastosowanie może mieć zwolnienie wymienione w pkt 26 art. 21 ust. 1 ustawy, dotyczące zapomóg otrzymanych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci (do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł).

W świetle powyższego, Wnioskodawca ma wątpliwości, co do stosowania przepisów ustawy o PDOF w stosunku do świadczeń otrzymywanych przez pracowników i byłych pracowników na podstawie przepisu art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z wypadkiem przy pracy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wypłacane lub finansowane przez Wnioskodawcę na podstawie art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego pracownikom lub byłym pracownikom świadczenia korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PDOF...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisem art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Zainteresowany wskazuje, iż od czasu wydania przez Naczelnika Urzędu Skarbowego postanowienia z dnia 27 czerwca 2005 r., znak P(), treść ww. przepisu nie uległa zmianie. Przepis ten nadal stanowi podstawę do zwrotu lub sfinansowania poszkodowanemu w wyniku wypadku przy pracy pracownikowi lub byłemu pracownikowi kosztów leczenia, rehabilitacji (w tym kosztów nabycia specjalistycznej aparatury rehabilitacyjnej), kosztów przedmiotów ortopedycznych (kul, protez, gorsetów).

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, wypłacane lub finansowane przez Zainteresowanego na podstawie art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego świadczenia korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PDOF jako forma odszkodowania, którego zasady ustalania wynikają wprost z Kodeksu cywilnego.

Na poparcie prezentowanego wyżej stanowiska, Zainteresowany wskazuje przykładowo decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 26 kwietnia 2007 r., nr BI/4117-0014/07), który wyjaśnił, że zważywszy na uregulowania zawarte w treści art. 444 Kodeksu cywilnego () kwota stanowiąca zwrot kosztów leczenia podatniczki poszkodowanej w wypadku jako forma odszkodowania, którego zasady ustalania wynikają z Kodeksu cywilnego będzie korzystała ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od osób fizycznych.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając z upoważnienia Ministra Finansów, wydał w dniu 2 listopada 2010 r. interpretację indywidualną, nr ILPB2/415-930/10-2/WM, stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 lipca 2010 r. jest nieprawidłowe.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa wniesiono w dniu 22 listopada 2010 r. (data nadania pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego 19 listopada 2010 r.).

Pismem z dnia 17 grudnia 2010 r., nr ILPB2/415/W-104/10-2/AM, stanowiącym odpowiedź na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu podtrzymał stanowisko prezentowane w wydanej interpretacji.

W dniu 24 stycznia 2011 r. wpłynęła do tut. Organu skarga na ww. interpretację, w której wniesiono o uchylenie zaskarżonej interpretacji oraz zasądzenie na rzecz Skarżącego zwrotu kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 373/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uchylił zaskarżoną interpretację. W przedmiotowym wyroku stwierdzono, że świadczenia wypłacane lub finansowane przez Spółkę na rzecz pracowników i byłych pracowników korzystają ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, tut. Organ wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną z dnia 21 czerwca 2011 r.

Powyższa skarga kasacyjna została oddalona na mocy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 2008/11. NSA stwierdził, że odszkodowania przyznane z tytułu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia na podstawie art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy podatkowej. Tym samym, Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził zasadność uchylenia zaskarżonej interpretacji przez WSA we Wrocławiu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 27 kwietnia 2011 r. sygn. akt I SA/Wr 373/11 oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 2008/11, oddalającym skargę kasacyjną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, działającego w imieniu Ministra Finansów, od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na postawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w ww. art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Z analizy wniosku wynika, że wypłata odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy odbywa się na podstawie uregulowań zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Wnioskodawca, będący pracodawcą, zwraca poszkodowanym w wyniku wypadku przy pracy pracownikom i byłym pracownikom udokumentowane koszty leczenia, rehabilitacji, koszty przedmiotów ortopedycznych lub bezpośrednio finansuje te koszty.

W myśl art. 444 § 1 ww. Kodeksu, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. (art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego).

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Z treści przytoczonych wyżej przepisów prawa wynika, że treść art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego określa zakres i sposób naprawienia szkody, stanowiąc w szczególności, że naprawieniu podlegają wszelkie wynikłe z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia koszty, precyzując dodatkowo zakres kompensacji w przypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą. Przedmiotowe unormowanie ww. Kodeksu określa zasady ustalenia odszkodowania, a nie jedynie ogólne przesłanki jego ustalenia.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że wypłata na rzecz pracowników i byłych pracowników świadczeń z tytułu wypadku przy pracy stanowi źródło przychodu. Jednakże, odszkodowania przyznane na podstawie art. 444 § 1 Kodeks cywilnego z tytułu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 444 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu