Temat interpretacji

Podatek dochodowy od osób prawnych w zakresie określenia wysokości kosztów uzyskania przychodów z tytułu likwidacji spółki zależnej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z 22 marca 2016 r. (data wpływu 29 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie określenia wysokości kosztów uzyskania przychodów z tytułu likwidacji spółki zależnej (pytanie nr 1) jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem w dniu 12 kwietnia 2016 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie określenia wysokości kosztów uzyskania przychodów z tytułu:

• likwidacji spółki zależnej (pytanie nr 1);
• dobrowolnego umorzenia udziałów spółki zależnej (pytanie nr 2).

We wniosku przedstawiono następujący opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą na terytorium Polski, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej jako: Wnioskodawca lub Spółka).

Do Spółki zostaną wniesione aportem udziały/akcje (dalej: Udziały) w innej spółce kapitałowej (dalej: Spółka Zależna) uprawniające do więcej niż 50% praw głosów w Spółce Zależnej. Udziały Spółki Zależnej zostaną nabyte przez Spółkę w wyniku transakcji wymiany udziałów w rozumieniu art. 12 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W zamian za wniesiony aport, Spółka wyda wnoszącemu go podmiotowi własne udziały o wartości nominalnej odpowiadającej wartości rynkowej wnoszonych Udziałów w Spółce Zależnej. Aportowi nie będzie towarzyszyć zapłata w gotówce na rzecz podmiotu wnoszącego udziały. Spółka Zależna będzie polską spółką kapitałową podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Podmiot wnoszący aport, będzie podlegać w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia.

Po nabyciu przez Wnioskodawcę Udziałów w Spółce Zależnej, planowana jest reorganizacja w celu uproszczenia powstałej struktury właścicielskiej. W szczególności, rozważane jest dokonanie likwidacji Spółki Zależnej, bądź też dobrowolne umorzenie Udziałów Spółki Zależnej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w przypadku likwidacji Spółki Zależnej, nominalna wartość udziałów w kapitale zakładowym Spółki, wydanych na rzecz wspólników Spółki w związku z otrzymaniem przez Spółkę Udziałów w Spółce Zależnej w ramach tzw. wymiany udziałów, będzie stanowić koszt nabycia bądź objęcia, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...
2. Czy w przypadku umorzenia Udziałów Spółki Zależnej, nominalna wartość udziałów w kapitale zakładowym Spółki, wydanych na rzecz wspólników Spółki w związku z otrzymaniem przez Spółkę Udziałów w Spółce Zależnej w ramach tzw. wymiany udziałów, będzie stanowić koszt nabycia bądź objęcia, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest odpowiedź na pytanie nr 1. Wniosek Spółki w zakresie pytania nr 2 został rozpatrzony odrębną interpretacją indywidualną wydaną w dniu 24 maja 2016 r. nr ILPB3/4510-1-113/16-4/KS.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku likwidacji Spółki Zależnej, nominalna wartość udziałów w kapitale zakładowym Spółki, wydanych na rzecz wspólników Spółki w związku z otrzymaniem przez Spółkę Udziałów w Spółce Zależnej w ramach tzw. wymiany udziałów, będzie stanowić koszt nabycia bądź objęcia, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W ocenie Spółki, w przypadku likwidacji Spółki Zależnej, przychodem Spółki z tytułu likwidacji będzie wartość otrzymanego majątku likwidacyjnego pomniejszona o nominalną wartość udziałów Spółki wydanych przez Spółkę wspólnikom w zamian za wkład niepieniężny w postaci Udziałów Spółki Zależnej otrzymanych przez Spółkę w ramach procedury tzw. wymiany udziałów.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest m.in wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki.

Jednocześnie, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do przychodów nie zalicza się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów lub akcji w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) oraz wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki - w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia, a także zwróconych wspólnikom dopłat wniesionych do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami - w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia.

Należy zatem ustalić jak należy rozumieć określenie koszt nabycia lub objęcia Udziałów w Spółce Zależnej - koszt ten bowiem, zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pomniejszy przychód otrzymany przez Spółkę w związku z likwidacją Spółki Zależnej. Zdaniem Wnioskodawcy, kosztem tym jest wartość nominalna udziałów Spółki wydanych przez Spółkę w zamian za wkład niepieniężny w postaci Udziałów Spółki Zależnej wniesionych przez wspólnika do Spółki w ramach procedury wymiany udziałów.

Art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie precyzuje jak należy rozumieć określenie koszt nabycia bądź objęcia. Zgodnie z internetowym słownikiem PWN (http://sjp.pwn.pl) - nabyć - nabywać oznacza otrzymać coś na własność, płacąc za to lub zyskać coś lub zdobyć. Podobnie uniwersalny Słownik Języka Polskiego PWN, tom K-0, 2003 nabyć - nabywać to otrzymać coś na własność, zwykle za pieniądze, kupić (kupować) oraz osiągnąć (osiągać) coś, dojść (dochodzić) do czegoś, zyskać (zyskiwać) coś, zdobyć (zdobywać).

W dotychczasowym orzecznictwie sądowym nie budzi wątpliwości kwestia, że kosztem nabycia udziałów mogą być nie tylko sumy (środki pieniężne) wydatkowane przez spółkę na nabycie udziałów innej spółki. W szczególności kosztem tym są np. udziały/akcje własne wydawane w zamian za aport. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 28 kwietnia 2008 r. (I SA/Bk 155/08) wskazał: Z pewnością wydatek odzwierciedla najczęściej jakąś wartość (sumę) pieniężną, nie oznacza to jednak, że tylko pieniądz stanowi o wydatku. Pieniądz to jedna z najstarszych i najczęściej wykorzystywanych instytucji ekonomicznych. Współcześnie wyróżnia się trzy jego podstawowe funkcje: miernik wartości, środek płatniczy, środek tezauryzacji (zob. Leksykon finansów, red. J. Głuchowski, Warszawa 2001, 5. 208). Trzeba przy tym zauważyć i podkreślić, że o ile w przypadku funkcji miernika wartości pieniądz wydaje się być niezastąpiony, tak funkcję środka płatniczego przy wymianie dóbr i usług coraz częściej pełnią także inne instytucje, w tym weksle, czeki, akredytywy. Już powyższe daje podstawy do stwierdzenia, że pojęcie wydatek nie może być ograniczane jedynie do pieniędzy, jako że obok pieniędzy funkcjonują też inne rodzaje środków płatniczych.

Podobnie, w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 maja 2004 r. (sygn. akt FSK 57/04) Sąd wskazał, że: Skoro wspólnik (tu: Skarb Państwa) przekazał do spółki (funduszu) określoną wartość majątkową, powinien otrzymać w zamian określony ekwiwalent. Jest nim przyznany wspólnikowi zespół praw korporacyjnych i majątkowych, których zakres wyznaczają otrzymane przez niego akcje (por. J. Frąckowiak, Kodeks handlowy - Komentarz, praca zbiorowa. Wyd. Prawnicze PWN, Warszawa 1998. s. 398 i nast.). Wartość tych akcji stanowi po stronie spółki (Funduszu) wydatek na objęcie udziałów stanowiący w przypadku odpłatnego zbycia akcji koszt uzyskania przychodu z tego właśnie źródła (art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: wydatków poniesionych przez spółkę nabywającą przy wymianie udziałów; wydatki te - w wysokości odpowiadającej nominalnej wartości udziałów (akcji) wydanych wspólnikom spółki, której udziały są nabywane, powiększonych o zapłatę w gotówce, o której mowa w art. 12 ust. 4d - są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji).

Zgodnie z opublikowanym przez Ministerstwo Finansów Projektem z dnia 4 marca 2010 r.: Założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych ustawodawca wskazuje, iż kwestia ustalania kosztów dla spółki nabywającej udziały budziła wątpliwości: Należy zatem wprowadzić przepis określający wysokość kosztów uzyskania przychodu u spółki nabywającej udziały (akcje), w drodze wymiany udziałów, na poziomie wartości nominalnej wydanych przez nią udziałów (akcji) skorygowanej o wartość ewentualnej zapłaty w gotówce. Koszty te będą uwzględnianie przy obliczaniu podstawy opodatkowania dopiero w przypadku odpłatnego zbycia nabytych za nie udziałów (akcji). Podobnie w uzasadnieniu do ustawy wprowadzającej zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wskazano: Wątpliwości budzi natomiast sposób ustalania kosztów uzyskania przychodów przez spółkę nabywającą, która w zamian za otrzymane udziały (akcje) wydaje swoje udziały (akcje) wraz z ewentualną dopłatą w gotówce. W dodawanym przepisie art. 16 ust. 1 pkt 8e wskazano, że koszty te będą ustalane w wysokości nominalnej wartości udziałów (akcji) wydanych przez spółkę nabywającą, skorygowanej o wartość ewentualnej zapłaty w gotówce. Koszty te będą uwzględniane przy obliczaniu podstawy opodatkowania dopiero w przypadku odpłatnego zbycia nabytych za nie udziałów (akcji).

Zdaniem Wnioskodawcy, brak jest podstaw do tego, aby różnicować sytuację podatników likwidujących spółkę (udziały której otrzymali aportem) od podatników zbywających jej udziały (i w związku z tym w odmienny sposób interpretować określenia koszt nabycia z art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i wydatki na nabycie z art. 16 ust. 1 pkt 8e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Stanowisko prezentowane przez Wnioskodawcę podzielają jednolicie organy podatkowe. Np. w interpretacji podatkowej z 29 lipca 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi (sygn. IPTPB3/4510-170/15-2/KC) wskazał, że: Zatem, w przypadku otrzymania majątku w związku z likwidacją Spółki, w której Wnioskodawca nabędzie udziały w ramach transakcji wymiany udziałów, Wnioskodawca może uzyskać przychód (dochód), stanowiący różnicę pomiędzy otrzymanym majątkiem, a kosztem nabycia udziałów, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 22 updop, w wysokości odpowiadającej nominalnej wartości udziałów własnych wydanych przez Wnioskodawcę udziałowcom Spółki w zamian za jej udziały. W sprawie nie będzie mieć jednak zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 8e updop, ponieważ przepis ten odnosi się do ustalenia wysokości kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów, a nie do ustalenia wysokości kosztów pomniejszających przychód osiągnięty w związku z likwidacją Spółki i otrzymanym z tego tytułu majątkiem.

Analogiczne stanowisko przedstawione zostało również w interpretacji podatkowej z 26 czerwca 2015 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. IBPB-1-2/4510-9/15/JP): Z powyższych przepisów wynika zatem, że w przypadku otrzymania majątku w związku z likwidacją Spółki, w której Wnioskodawca nabędzie udziały w ramach transakcji wymiany udziałów, Wnioskodawca może uzyskać przychód (dochód), stanowiący różnicę pomiędzy otrzymanym majątkiem, a kosztem nabycia udziałów, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 22 updop, w wysokości odpowiadającej nominalnej wartości udziałów własnych wydanych przez Wnioskodawcę udziałowcom Spółki w zamian za jej udziały.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, w przypadku likwidacji Spółki Zależnej, przychodem Spółki z tytułu likwidacji będzie wartość otrzymanego przez Spółkę majątku likwidacyjnego pomniejszona o nominalną wartość udziałów Spółki wydanych przez Spółkę wspólnikowi w zamian za wkład niepieniężny w postaci Udziałów w Spółce Zależnej otrzymanych przez Spółkę w ramach procedury tzw. wymiany udziałów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Na marginesie należy wskazać, że powołany przez Wnioskodawcę art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odpowiada treści przepisu art. 12 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r.

Od 1 stycznia 2015 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych został dodany przepis art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy, zgodnie z którym do przychodów nie zalicza się wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki - w części stanowiącej koszt nabycia lub objęcia udziałów (akcji) w tej spółce lub udziałów w zyskach tej osoby prawnej.

Jednocześnie zmianie uległa treść przepisu art. 12 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy w myśl którego do przychodów nie zalicza się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów (akcji) w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz takiej spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) - w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia.

Dodatkowo należy zaznaczyć, że treść art. 12 ust. 4 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazuje, że jeżeli w wyniku likwidacji spółki podatnik otrzymuje majątek spółki, to do przychodów tego podatnika podlega zaliczeniu tylko nadwyżka uzyskanego majątku ponad wydatki na nabycie bądź objęcie udziałów (akcji) w tej spółce ustalone w wysokości wartości nominalnej udziałów własnych Wnioskodawcy wydanych w zamian za otrzymane udziały/akcje. Natomiast w przypadku, gdy wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki będzie równa lub niższa od poniesionych wydatków na nabycie bądź objęcie tych udziałów (akcji), to uzyskana wartość majątku nie będzie podlegała zaliczeniu do przychodów. Jednocześnie wydatki na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) nie będą w takiej sytuacji stanowiły kosztów uzyskania przychodów.

Ponadto, w sprawie nie ma zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 8e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ponieważ przepis ten odnosi się do ustalenia wysokości kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów, a nie do ustalenia wysokości kosztów pomniejszających przychód osiągnięty w związku z likwidacją Spółki o otrzymanym z tego tytułu majątkiem.

Powyższe nie ma jednak wpływu na niniejsze rozstrzygnięcie.

W odniesieniu do powołanych przez Spółkę interpretacji indywidualnych, stwierdzić należy, że są one rozstrzygnięciami wydanymi w konkretnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się odnoszących, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Jednocześnie należy wskazać, że powołane w treści wniosku orzeczenia nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy stwierdzić, że zdaniem organu podatkowego, tezy badanych rozstrzygnięć nie mają zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji nie była ocena, czy planowana transakcja będzie tzw. transakcją wymiany udziałów w rozumieniu art. 12 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych; powyższa kwestia stanowi bowiem element zawartego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu