Temat interpretacji

Działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Prudniku w odpowiedzi na pismo Spółki z dnia 05.10.2004 r. (data wpływu 06.10.2004 r.) Nr L. dz. (2203) /2004 w sprawie interpretacji prawa podatkowego w zakresie zastosowania przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 54 poz. 654 ze zm.) - wyjaśnia, jak poniżej

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę wynika, że Spółka użytkuje pomieszczenia w budynkach odbiorców ciepła. W pomieszczeniach tych zainstalowane są węzły cieplne (wymienniki cieplne oraz automatyka sterownicza) stanowiące własność Spółki i nadzorowane przez jej pracowników oraz instalacje wewnętrzne budynku do których dostęp posiada właściciel nieruchomości. Wymienione urządzenia i instalacje służą realizacji zawartej umowy na dostawę ciepła dla właściciela budynku.
Jak argumentuje dalej Spółka zgodnie z § 17 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 12 października 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania taryf, zasad rozliczeń w obrocie ciepłem (Dz. U. z 2004 r. Nr 184, poz. 1902) w przypadku, gdy odbiorca udostępnia przedsiębiorstwu energetycznemu prowadzącemu działalność gospodarczą w zakresie przesyłania i dystrybucji ciepła pomieszczenia węzła cieplnego, na zasadach ustalonych w odrębnej umowie, koszty z tego tytułu przez przedsiębiorstwo energetyczne uwzględnia w rozliczeniach tylko z tymi odbiorcami, do których ciepło jest dostarczane za pomocą tych urządzeń. Z przepisu wynika zatem możliwość obciążenia naliczonymi przez odbiorców ciepła opłatami za korzystanie z ww. pomieszczeń w taki sposób, że opłaty uiszczane przez spółkę podwyższają wartość świadczonych przez przedsiębiorstwo usług w zakresie przesyłania i dystrybucji ciepła.

Zdaniem Spółki w przedmiotowej sytuacji, jeżeli z zawartej umowy wynika, iż strony nie obciążają się wzajemnie opłatami związanymi z używaniem pomieszczeń, nie można bezwzględnie mówić o uzyskaniu przez Spółkę nieodpłatnych świadczeń, które skutkowałyby w związku z brzmieniem art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) naliczeniem przychodów podlegających opodatkowaniu.
Powołując się dodatkowo na stanowisko zawarte w podobnej sprawie przez Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu w piśmie Nr PD-I-005/7/SK/04 z dnia 18.05.2004 r. Spółka zwraca się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytanie:
- czy będzie opodatkowany przychód z tytułu nieodpłatnego użytkowania pomieszczenia, w którym znajduje się wymiennik ciepła?

Stosownie do treści przepisu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)- do przychodów podatników tego podatku zalicza się, m.in., wartość otrzymanych przez tych podatników nieodpłatnych świadczeń, przy czym ustawa ta nie definiuje pojęcia "nieodpłatne świadczenia", ograniczając się jedynie do wskazania, w art. 12 ust. 6 ustawy do sposobu i kryteriów ustalania wartości nieodpłatnych świadczeń.

Jednak pojęcie "świadczenie" zdefiniowane jest w przepisach prawa cywilnego. W myśl art. 353 Kodeksu cywilnego, "świadczenie" określonego podmiotu jest przedmiotem stosunku zobowiązanego i polegać może na działaniu lub zaniechaniu osoby zobowiązanej, a więc na określonym zachowaniu się, które ze strony zobowiązanego jest działaniem takim, jak np. przeniesienie własności rzeczy lub innego prawa, wydanie rzeczy do używania lub użytkowania, zapłata sumy pieniężnej, wykonanie dzieła lub innego rodzaju usług, a także na takim zaniechaniu (nie czynieniu), jak niewykonywanie pewnych uprawnień (np. rezygnacja z prawa do zapłaty za udostępnione innemu podmiotowi pomieszczenie) lub czynności, znoszenie określonego zachowania się uprawnionego, itp.
Z kolei za nieodpłatne świadczenie na rzecz innego podmiotu uznać należy takie świadczenie podmiotu zobowiązanego (czyli w tym przypadku właściciela udostępniającego Spółce pomieszczenia), w związku z otrzymaniem którego wierzyciel (czyli Spółka) nie jest zobowiązany do spełnienia na rzecz swego dłużnika innego świadczenia (zarówno wyrażanego w pieniądzu jak i przekazywanego w naturze).

W uchwale z dnia 18 listopada 2002 r. - FPS 9/02 (opubl. ONSA 2003/2/47), podjętej w składzie siedmiu sędziów Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdził, iż pojęcie "nieodpłatnego świadczenia", użyte w art. 12 ust. 1 pkt 2 omawianej ustawy, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony - art. 353 K.c.), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Przechodząc bezpośrednio do odpowiedzi na zadane pytanie stwierdzić należy, że w sytuacji przedstawionej w piśmie, wymienniki ciepła połączone z siecią cieplną Spółki służą dostarczaniu przez ten podmiot energii cieplnej na rzecz odbiorcy na podstawie zawartej umowy użyczenia lokalu załączonej do przedmiotowego wniosku.

Nie bez znaczenia na rozstrzygnięcie spawy pozostaje także zapis § 17 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 12 października 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie ciepłem (Dz. U. z 2000 r. Nr 96, poz. 1053) zgodnie z którym - w przypadku, gdy odbiorca udostępnia przedsiębiorstwu energetycznemu prowadzącemu działalność gospodarczą w zakresie przesyłania i dystrybucji ciepła pomieszczenia węzła cieplnego, na zasadach ustalonych w odrębnej umowie, koszty ponoszone z tego tytułu przez przedsiębiorstwo energetyczne zalicza się do kosztów przesyłania i dystrybucji ciepła do odbiorców zasilanych z tego węzła.

Jak uzasadnia Spółka z przepisu tego wynika możliwość obciążenia naliczonymi przez odbiorców ciepła opłatami za korzystanie z ww. pomieszczeń w taki sposób, że opłaty uiszczone przez Spółkę podwyższają wartość świadczonych przez przedsiębiorstwo usług w zakresie przesyłania i dystrybucji ciepła.

W przedmiotowej sprawie jednak między odbiorcą ciepła a Spółką została zawarta umowa użyczenia lokalu, w której użyczający (odbiorca ciepła) użycza a biorący w użyczenie (Spółka) pozyskuje w bezpłatne użytkowanie -lokal pomieszczenia wymiennika ciepła.
Umowę zawarto na czas oznaczony (§ 3 umowy) a wszystkie koszty związane z korzystaniem z rzeczy poniesie biorący w użyczenie tj. Spółka (§ 5 umowy).
Należy przy tym zaznaczyć, że cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności. Treść stosunku użyczenia, a zarazem jego społeczno-gospodarcza funkcja, sprowadza się zatem do - motywowanego zazwyczaj chęcią pomocy, dobroczynnością lub inną bezinteresowną pobudką - przysporzenia przez użyczającego korzyści kontrahentowi. Użyczenie można więc także określić jako bezinteresowne pozbawienie się użytku ze strony użyczającego dla wygody biorącego.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe, jak również treść pisma Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu Nr PD-I-005/7/SK/04 z dnia 18 maja 2004 r., które przywołuje Spółka w uzasadnieniu wniesionego podania, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Prudniku stwierdza, że w tej konkretnej sprawie, w przypadku Spółki, gdy strony nie obciążają się wzajemnie opłatami nie można mówić o uzyskaniu przez Spółkę nieodpłatnych świadczeń, które skutkowałyby w związku z brzmieniem art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zm.) naliczeniem przychodów podlegających opodatkowaniu. Nieodpłatnym świadczeniem jest bowiem takie zdarzenie, którego następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, tj. w którym korzyść majątkową otrzymuje tylko jedna strona danego stosunku prawnego. Wzajemna rezygnacja stron umowy z należnych im opłat świadczy, że nie uzyskują względem siebie żadnych korzyści, a zatem nie można w tym przypadku mówić o uzyskaniu w przypadku Spółki przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Prudniku potwierdza zatem słuszność zajętego przez Spółkę stanowiska.