Temat interpretacji
Czy po 1 stycznia 2017 r., w sytuacji gdy spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 updop, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczonych przez kompensatę (potracenie dwustronne lub trójstronne), przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania?
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.) w zw. z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1948 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 2 lutego 2017 r. (data wpływu 8 lutego 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy po 1 stycznia 2017 r., w sytuacji gdy spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 updop, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczonych przez kompensatę (potracenie dwustronne lub trójstronne), przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 8 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy po 1 stycznia 2017 r., w sytuacji, gdy spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 updop, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczonych poprzez kompensatę (potrącenie dwustronne lub trójstronne), przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania.
We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.
Wnioskodawca (Spółka z o.o.) jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Spółka prowadzi działalność w zakresie produkcji i handlu mięsa. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na podstawie ustaleń z kontrahentami lub jednostronnie, Spółka zamierza dokonywać potrącenia (kompensaty) wierzytelności. Potrącenie będzie dokonywane zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Zatem, potrącenie będzie dotyczyło tylko wierzytelności wzajemnych, jednorodzajowych, wymagalnych, których można dochodzić przed sądem. Zatem, może zaistnieć sytuacja, w której nastąpi kompensata zobowiązań z należnościami m.in. kompensata kwot wynikających z faktur z kwotami z faktur korygujących, kompensata zobowiązania z odszkodowaniem lub uznaną reklamacją czy karą umowną. Na skutek dokonanego potrącenia wierzytelności będą umarzane do wysokości wierzytelności niższej. Fizycznie regulowana będzie zatem ta część zobowiązania, która nie była objęta kompensatą. W pozostałym zakresie strony przyjmą, że z chwilą dokonania kompensaty zobowiązania zostały zaspokojone i tym samym wygasną. Spółka zamierza dokonywać potrąceń dwustronnych i trójstronnych. Ponadto, Spółka zamierza też regulować zobowiązania za pomocą karty płatniczej. W ocenie Wnioskodawcy, powyższe sposoby rozliczania pomiędzy stronami skutkujące wygaśnięciem wzajemnych zobowiązań nie stanowi zapłaty gotówkowej i tym samym Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków regulowanych w ten sposób, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania.&
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.
Czy po 1 stycznia 2017 r., w sytuacji, gdy spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 updop, Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczonych przez kompensatę (potrącenie dwustronne lub trójstronne), przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania?
Zdaniem Wnioskodawcy, po 1 stycznia 2017 r., w sytuacji, gdy spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 updop, Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków rozliczonych poprzez kompensatę (potrącenie dwustronne lub trójstronne), przy pomocy karty płatniczej, bez względu na kwotę rozliczonego zobowiązania. Zgodnie z art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. W myśl tego przepisu, podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym jednak warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Należy zwrócić uwagę, że jedną z tych przesłanek, o kluczowym znaczeniu w niniejszej sprawie jest znaczenie sformułowania koszty poniesione. Analiza orzecznictwa i interpretacji pozwala sformułować wniosek, że wydatki będą mogły zostać uznane za koszt uzyskania przychodów o ile będą to wydatki rzeczywiście, faktycznie poniesione oraz będą to wydatki o charakterze definitywnym, cechujące się racjonalnością i realizacją w zgodzie z przepisami prawa. Wydatki takie muszą być poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów oraz należycie udokumentowane. Skoro zatem w świetle art. 15 ust. 1 updop, kosztami mają być wydatki poniesione przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku muszą one zostać pokryte z zasobów majątkowych podatnika. Dokonanie potrącenia wzajemnych wierzytelności (kompensata) niewątpliwie prowadzi do faktycznego poniesienia wydatków, gdyż jego skutkiem jest uregulowanie ciążącego na Spółce stosunku zobowiązaniowego długu. Jednocześnie, Wnioskodawca zwrócił uwagę, że art. 15 ust. 1 updop, nie precyzuje formy poniesienia wydatku/kosztu, istotne jest natomiast faktyczne poniesienie kosztu, jego definitywny charakter oraz racjonalność, celowość a także należyte udokumentowanie. Kompensata, jako jeden ze sposobów wykonania zobowiązania skutkujący zaspokojeniem wierzyciela, jest akceptowalna jako jedna z form poniesienia kosztu.
Ponadto, Spółka zauważa, że
ustawodawca w art. 15 ust. 1 updop, posługuje się pojęciem poniesienia,
a nie zapłaty, co jednoznacznie wskazuje na jego intencję co do
szerokiego pojmowania możliwych form ponoszenia kosztu. Pogląd ten
potwierdza również najnowsze orzecznictwo sądów administracyjnych,
wyrażone przykładowo w wyroku NSA z 30 listopada 2015 r. (sygn. I FSK
1292/14), odnoszące się co prawda do art. 87 ust. 6 ustawy z dnia 11
marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, jednakże w przypadku Spółki
istotne jest meritum, w którym stwierdzono, że w pojęciu zapłaty użytym
w tym przepisie nie mieści się potrącenie zobowiązania. Przyjęcie
zatem, że na gruncie updop nie jest możliwe poniesienie kosztu w drodze
kompensaty byłoby naruszeniem zakazu wykładni synonimicznej, zgodnie z
którym różnym zwrotom użytym w przepisach prawnych nie należy nadawać
tego samego znaczenia. Na gruncie obowiązujących przepisów potrącenie
stanowi formę wygaśnięcia zobowiązania i, co za tym idzie, jest
ekwiwalentem zapłaty na gruncie podatkowym zarówno pod względem
prawnym, jak i ekonomicznym. Ustawodawca bowiem zrównuje potrącenie z
dokonaniem zapłaty rozumianej jako rzeczywisty transfer środków
pieniężnych. Zrównanie skutków prawnych kompensaty wzajemnych
wierzytelności z faktyczną zapłatą dostrzeżono również w wyrokach sądów
administracyjnych. Jak czytamy w wyroku NSA z 5 kwietnia 2012 r. (sygn.
I FSK 1731/11): (...) zobowiązanie pieniężne wygasa także poprzez
kompensację (potrącenie) wzajemnych wierzytelności (...). Tym samym
potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się
za równoważny zapłacie. Podobną tezę zawarto także przykładowo w
wyrokach: WSA w Warszawie z 15 kwietnia 2014 r., sygn. III SA/Wa
2374/13, NSA z 23 lipca 2013 r., sygn. I FSK 1069/12. Ustawą z dnia 13
kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2016 r., poz. 780),
znowelizowano updop poprzez dodanie art. 15d, zgodnie z którym,
podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej
części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22
ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(Dz.U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) została dokonana bez
pośrednictwa rachunku płatniczego.
Natomiast, art. 22 ust. 1
wskazanej wyżej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej od 1
stycznia 2017 r. będzie brzmiał, dokonywanie lub przyjmowanie płatności
związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za
pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku
gdy:
- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Zarówno przepisy updop, jaki ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie odnoszą się wprost do kwestii rozliczania zobowiązań w drodze kompensaty (potrącenia). Przepisy tych ustaw nie definiują również tych pojęć. Niemniej jednak, zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm., dalej: KC). Z uwagi na brak definicji w updop oraz ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, zdaniem Spółki, zgodnie z regułami wykładni prawa, należy sięgnąć do definicji tych pojęć określonych w innych dziedzinach prawa - w tym przypadku do KC. Art. 498 KC § 1 stanowi, że gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Zgodnie z § 2, wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Powyższa regulacja KC stanowi podstawę powszechnie występujących w obrocie gospodarczym rozliczeń dokonywanych pomiędzy kontrahentami. Z KC wynikają następujące warunki dokonania potrącenia (kompensaty): wierzytelności muszą być wzajemne, co oznacza, że każda ze stron jest wierzycielem drugiej i jednocześnie jej dłużnikiem, wierzytelności muszą być jednorodzajowe oraz obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Co istotne, w § 2 art. 498 KC postanowiono, że skutkiem potrącenia jest wzajemne umorzenie wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej. KC nie definiuje pojęcia umorzenia zobowiązania czy należności. Niemniej jednak z internetowego Słownika Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN S.A. wynika, że umorzyć, umarzać oznacza zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych.
Zatem, czynności dokonywania potrącenia (kompensaty) nie należy postrzegać jako formy płatności za daną transakcję.
W rozumieniu wyżej wskazanego Słownika płatność oznacza obowiązek regulowania zobowiązań pieniężnych w określonym terminie. Tymczasem istotą i skutkiem potrącenia jest to, że strony transakcji fizycznie nie dokonują płatności z uwagi na wzajemność ich świadczeń. W efekcie, pomimo braku transferów środków, dochodzi do zaspokojenia i wygaśnięcia zobowiązania. W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, art. 15d updop, obowiązujący od 1 stycznia 2017 r. nie będzie miał zastosowania w przypadku dokonywania potrącenia (kompensaty). Prawidłowość takiego stanowiska znajduje także potwierdzenie w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, z którego wynika, że: Zmniejszenie tego limitu wraz z określeniem skutków w podatkach dochodowych dla działania niezgodnego z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej powinno sprawić, że znacząco większa część transakcji pomiędzy podmiotami gospodarczymi będzie rejestrowana na rachunkach płatniczych, co powinno pozytywnie wpłynąć nie tylko na ograniczanie szarej strefy w gospodarce, ale również pełne realizowanie obowiązków podatkowych przedsiębiorców. Należy zauważyć przy tym, że proponowane działanie wpisuje się w tendencję widoczną w działaniach innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Polega ona bowiem bądź na wprowadzaniu ograniczeń podobnych do istniejącego na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tj. wskazywaniu obowiązku rozliczania transakcji dokonywanych między podmiotami profesjonalnymi (przedsiębiorcami) w formie bezgotówkowej, bądź systematycznym obniżaniu progu dokonywanych transakcji gotówkowych.
Z powyższego uzasadnienia wynika, że istotą nowelizacji było ograniczenie praktyki gotówkowego regulowania zobowiązań na rzecz form bezgotówkowych. Tym samym, potrącenie (kompensata) jako inna niż gotówkowa forma prowadząca do zaspokojenia i wygaśnięcia zobowiązania, powinna być uznana za niemieszczącą się w dyspozycji art. 15d updop. W trakcie prac legislacyjnych, na etapie konsultacji publicznych zgłoszono m.in. konieczność doprecyzowania treści proponowanych przepisów z uwagi na to, że rozliczenia pomiędzy przedsiębiorcami mogą być dokonywane w innych formach, np. w drodze potrącenia/kompensaty. W odpowiedzi na to Minister Finansów uznał uwagę za niezasadną. Zdaniem Ministra Finansów: Przepisy art. 22 ustawy SDG odnoszą się do płatności gotówkowych/ bezgotówkowych, a nie do regulowania zobowiązań (które to pojęcie ma szerszy zakres). W przypadku płatności może ona być dokonana w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Jeżeli zatem ma miejsce uregulowanie lub wygaśnięcie zobowiązania z innych powodów niż dokonanie płatności, wówczas omawianych przepisów nie stosuje się. Jednocześnie przyjęcie stanowiska odmiennego prowadziłoby do absurdalnych konsekwencji w obrocie gospodarczym. Gdyby bowiem przyjąć, że potrącenie (kompensata) to płatność dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, to na gruncie updop - strony nie mogłyby zaliczać do kosztów podatkowych wydatków regulowanych w formie kompensaty (gdyby potrącenie dotyczyło kwoty wyższej niż 15.000 zł, na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - strony transakcji, w świetle tej ustawy, nie będą mogły dokonywać kompensaty należności większych niż 15.000 zł. Ustawa o swobodzie działalności, wprowadzając limit transakcji gotówkowych, również posługuje się zwrotem: płatność dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Tak dalece idące wnioski nie są racjonalne i nie znajdują uzasadnienia w przepisach prawa. Skutkowałyby one bowiem bezpodstawnym ograniczeniem zasady swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Również w odniesieniu do regulacji zobowiązań przy pomocy kart płatniczych trudno uznać, że ta forma płatności nie spełnia przesłanki zapłaty bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Zapłata kartą płatniczą jest obecnie powszechnie stosowaną formą bezgotówkowego regulowania zobowiązań, pomimo iż służyć może również do wpłaty i wypłaty gotówki (art. 2 pkt 15a ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 873 ze zm.)). Rozliczenie transakcji uregulowanych kartą płatniczą następuje na podstawie wyciągu bankowego, na którym zarejestrowany jest wpływ środków pieniężnych z tytułu sprzedaży. Zatem i w odniesieniu do tej formy płatności ww. okoliczności związane z procesem legislacyjnym i wyjaśnienia MF potwierdzają, że zapłata przy użyciu karty płatniczej nie będzie stanowiła podstawy do stosowania art. 15d updop.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.
Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.
Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
- z zastosowaniem art. 119a;
- w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.
Stanowisko
prawidłowe
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej