Temat interpretacji

W dniu 3.03.2006 r. Podatnik złożył wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka, działająca w charakterze przewoźnika, zobowiązała się do wykonania przewozu przesyłki. Podczas transportu przesyłka została uszkodzona z winy przewoźnika. Przewoźnik zapłacił wysyłającemu stosowne odszkodowanie.

W związku z powyższym, Spółka zwróciła się z zapytaniem, czy w opisanym powyżej stanie faktycznym wypłacone przez Nią odszkodowanie można zakwalifikować jako podatkowy koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Spółki, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1. Z kolei, jak podniosła Spółka, art. 16 ust. 1 pkt 22 stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

W opinii Wnioskującej nie może budzić wątpliwości, iż z punktu widzenia art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wydatek ponoszony przez przewoźnika na odszkodowanie z tytułu uszkodzenia przesyłki zostaje poniesiony w celu uzyskania przychodu. Bezsprzeczne jest, iż przewoźnikowi, który w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej podjął się wykonania usługi przewozu przesyłki (następnie uszkodzonej) przyświecał cel osiągnięcia korzyści (przychodu). Wypłacane natomiast w tego tytułu okolicznościach odszkodowania są niejako wkalkulowane w charakter prowadzonego przedsiębiorstwa i pośrednio mają wpływ na powstanie przychodu.

W świetle powyższego, kluczową do rozstrzygnięcia kwestią pozostaje, czy uszkodzenie przez przewoźnika oddanej do przewozu przesyłki stanowi "wadę wykonanej usługi", o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W celu rozstrzygnięcia powyżej kwestii Spółka dowodzi, że z uwagi na okoliczność, iż prawo podatkowe nie definiuje w odrębny sposób pojęcia "wadliwy", należy uznać, że słowo to powinno być w kontekście analizowanego przepisu rozumiane w sposób powszechnie przyjęty w języku polskim. Na gruncie języka polskiego słowo "wadliwy", pochodzące od słowa "wada", oznacza tyle co: "mający wady, usterki, defekty, wskazujący braki, błędy; niewłaściwy, nieprawidłowy, niepoprawny". Wnioskująca zauważa, iż jakkolwiek w odniesieniu do przedmiotów adekwatne mogą być wszystkie te oznaczenia, tak w odniesieniu od usług nie sposób uznać, iż może ona np. "mieć wady, usterki czy defekty". Wadliwie wykonaną usługą będzie natomiast taka, która została wykonana w sposób niepełny ("wskazuje braki") - w sytuacji będącej przedmiotem zapytania np. nie zostały przez przewoźnika spełnione wszelkie obowiązki ciążące na nim zgodnie z umową; została wykonana błędnie - np. przesyłka została dostarczona w niewłaściwe miejsce; została wykonana w sposób niewłaściwy - np. przy użyciu niewłaściwego środka transportu; została wykonana w sposób inny niż wynikałoby to z umowy bądź charakteru usługi przewozu.

Zdaniem Spółki, z punktu widzenia omawianego problemu należy rozważyć sytuacje, w których uszkodzenie przesyłki jest skutkiem wykonywania usługi w sposób wadliwy (np. gdy szkoda powstała wskutek zastosowania przez przewoźnika nieodpowiedniego środka transportu) oraz sytuacje, w których przesyłka zostaje uszkodzona w trakcie wykonywania usługi, ale z innych przyczyn niż wadliwy sposób jej wykonywania, przy czym zaistnienie określonych przyczyn jest skutkiem działań przewoźnika, jak również w sytuacji działań osób trzecich, za które przewoźnik ponosi odpowiedzialność.

W tym kontekście należy uznać, iż w przypadku, gdy wypłacone zostaje odszkodowanie z tytułu uszkodzenia przesyłki, które jest skutkiem nieprawidłowego (wadliwego) wykonywania usługi przez przewoźnika, kwota tego odszkodowania na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 22 nie będzie mogła zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Ustosunkowując się do przedstawionej powyżej kwestii, stwierdza się co następuje:

Przepis art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) stanowi, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Stosownie zaś do przepisu art. 16 ust. 1 pkt 22 tejże ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Nadmienić należy, iż zgodnie z przepisem art. 774 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Na mocy przepisu art. 788 § 1 Kodeksu cywilnego, odszkodowanie za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki w czasie od jej przyjęcia do przewozu aż do wydania odbiorcy nie może przewyższać zwykłej wartości przesyłki, chyba, że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.

W sytuacji zatem, gdy działania (zaniechania) Przewoźnika, za które ponosi On odpowiedzialność, są wadliwe w takim stopniu, iż zachodzą przesłanki zastosowania regulacji z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy podatkowej, wówczas wypłacone wysyłającemu przez Wnioskodawcę (Przwoźnika) odszkodowanie (w majątku kontrahenta powstała szkoda, gdyż ładunek został uszkodzony) nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.

Jak już wskazano, zgodnie z regulacją art. 15 ust. 1 ustawy podatkowej, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust.1.(...). Zatem w sytuacji, gdy uszkodzenie przesyłki następuje z innych przyczyn niż wadliwe (nieprawidłowe) wykonanie usługi przewozu, rozumianej jako działania (zaniechania) Przewoźnika, za które ponosi On odpowiedzialność, kwota odszkodowania za uszkodzenie przesyłki - jako nieobjęta wyłączeniem przewidzianym w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy - może zostać rozpoznana jako koszt uzyskania przychodu.

Zauważyć należy, iż zdefiniowanie celu osiągnięcia przychodu nie może być traktowane jedynie w kategoriach formalnych, ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w przywołanym przepisie art. 15 ust. 1 nie wymaga wykazania, że konkretny przychód jest skutkiem poniesienia określonego kosztu.

Najwłaściwsza i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

- przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz

- potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.

Wyrażenie "w celu osiągnięcia przychodu" zawarte w przepisie art. 15 ust. 1 ustawy oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez Podatnika w związku z prowadzonym przedsiębiorstwem, podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Zauważyć należy, iż przez sformułowanie "w celu" należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot "celowości", jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo-skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (przychód). Zatem, możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu, uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, iż wydatek ten spodziewanego przychodu nie przysporzy.

Obowiązkiem podatników, jako odnoszących ewidentną korzyść z możliwości zaliczenia wskazanych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wskazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu, a uzyskaniem przychodu, zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 1 ustawy.

Jednocześnie, stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy. o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, (...).

W sytuacji zatem, gdy Przewoźnik otrzymuje odszkodowanie od ubezpieczyciela, na podstawie łączącej ich umowy ubezpieczeniowej, kwota odszkodowania stanowić będzie dla Niego przychód podlegający opodatkowaniu.

Przedmiotowa interpretacja co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskującą i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.