Temat interpretacji

Czy przejęcie przez Wnioskodawcę (działającego jako zastawnik) na własność lub przejęcia w wyniku realizacji umowy przewłaszczenia rzeczy pożyczkobiorcy (zastawcy/dłużnika) będących przedmiotem zastawu rejestrowego lub przedmiotem przewłaszczenia skutkuje powstaniem obowiązku rozpoznania przez Spółkę przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PDOP? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 31 marca 2017 r. (data wpływu 5 kwietnia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy przejęcie przez Wnioskodawcę (działającego jako zastawnik) na własność lub przejęcia w wyniku realizacji umowy przewłaszczenia rzeczy pożyczkobiorcy (zastawcy/dłużnika) będących przedmiotem zastawu rejestrowego lub przedmiotem przewłaszczenia skutkuje powstaniem obowiązku rozpoznania przez Spółkę przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PDOP (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 kwietnia 2017 r. wpłynął do organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy przejęcie przez Wnioskodawcę (działającego jako zastawnik) na własność lub przejęcia w wyniku realizacji umowy przewłaszczenia rzeczy pożyczkobiorcy (zastawcy/dłużnika) będących przedmiotem zastawu rejestrowego lub przedmiotem przewłaszczenia skutkuje powstaniem obowiązku rozpoznania przez Spółkę przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PDOP.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca oferuje swoim klientom m.in. usługi udzielania pożyczek. Spółka zawiera z klientami umowy pożyczki w rozumieniu art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.; dalej: Kodeks cywilny).

W przypadku części umów pożyczkowych, zabezpieczenie wierzytelności Spółki z tytułu tych umów dokonywane jest w drodze ustanowienia przez pożyczkobiorców (klientów Spółki) zastawu rejestrowego na majątku ruchomym zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 297 z późn. zm.; dalej: Ustawa o zastawie rejestrowym) lub przeniesienia własności rzeczy na podstawie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie pod warunkiem zawieszającym na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego.

Zawierane przez Spółkę z klientami umowy zastawu rejestrowego przewidują możliwość zaspokojenia Spółki (zastawnika) przez przejęcie przez Spółkę na własność przedmiotu zastawu rejestrowego zgodnie z przepisami Ustawy o zastawie rejestrowym (art. 22 i nast. Tej ustawy) lub przejęcia własności rzeczy w przypadku umowy przewłaszczenia zawartej pod warunkiem zawieszającym, w sytuacji, gdy dany klient (pożyczkobiorca) nie zaspokaja w całości lub w części wierzytelności Spółki z tytułu zawartej umowy pożyczki (tj. rat pożyczki) oraz wierzytelności pobocznych (np. naliczonych odsetek karnych) powstałych w związku ze świadczoną przez Spółkę usługą udzielenia pożyczki.

Przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego przez Spółkę następuje we wskazanych wyżej przypadkach po upływie terminu wykonania zobowiązań z tytułu umowy pożyczki, które zostały zabezpieczone tym zastawem, z dniem złożenia przez Spółkę (zastawnika) oświadczenia na piśmie o przejęciu tego przedmiotu na własność natomiast w przypadku umowy przewłaszczenia własność przechodzi na Wnioskodawcę w momencie ziszczenia się warunku zawieszającego wskazanego w umowie pomiędzy stronami. W razie przejęcia przez Spółkę na własność przedmiotu zastawu lub w przewłaszczenia dokonywana jest jego wycena przez biegłego rzeczoznawcę. Zasadą jest, że przejęte na własność przez Spółkę we wskazany wyżej sposób rzeczy Spółka zbywa na rzecz podmiotów trzecich. W praktyce może zdarzyć się, że Spółka zbędzie przejęty przedmiot zastawu lub przewłaszczenia za cenę inną niż wartość ustalona na moment jego przejęcia. Spółka może być zobowiązana do zwrotu na rzecz pożyczkobiorcy całości lub części nadwyżki uzyskanej ceny sprzedaży nad wartością zobowiązania pożyczkobiorcy, przy czym takie zobowiązanie Spółki może powstać albo być obliczone później niż następuje sprzedaż rzeczy.

W związku z powyższym zadano następujące m.in. pytanie:

Czy przejęcie przez Wnioskodawcę (działającego jako zastawnik) na własność lub przejęcia w wyniku realizacji umowy przewłaszczenia rzeczy pożyczkobiorcy (zastawcy/dłużnika) będących przedmiotem zastawu rejestrowego lub przedmiotem przewłaszczenia skutkuje powstaniem obowiązku rozpoznania przez Spółkę przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PDOP? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, przejęcie przez Wnioskodawcę (działającego jako zastawnik) na własność będących przedmiotem zastawu rejestrowego lub przewłaszczenia na zabezpieczenie pod warunkiem zawieszającym rzeczy pożyczkobiorcy nie skutkuje powstaniem obowiązku rozpoznania przez Spółkę przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PDOP w części stanowiącej spłatę pożyczki. Przychód podatkowy powinien być rozpoznany przez Spółkę w części odpowiadającej odsetkom oraz innym należnościom pobocznym (np. odsetki karne) naliczonym leasingobiorcy od pożyczki do momentu przejęcia przedmiotu zastawu/przewłaszczenia, które nie zostały spłacone przez pożyczkobiorcę i nie zostały jeszcze opodatkowane podatkiem PDOP.

Katalog przychodów stanowiących przychody podlegające opodatkowaniu zawiera art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888 ze zm., dalej: ustawa o PDOP). W katalogu tym nie został wprost wymieniony przychód z tytułu przejęcia przez zastawnika (Spółkę) na własność rzeczy zastawcy (pożyczkobiorcy) będących przedmiotem zastawu rejestrowego ani przychód z tytułu przejęcia przedmiotu przewłaszczenia na zabezpieczenie w związku z niezaspokojeniem w całości lub w części wierzytelności Spółki z tytułu zawartej umowy pożyczki.

Z kolei na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o PDOP, do przychodów nie zalicza się otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

Ponadto, stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o PDOP, kwoty naliczonych lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym od udzielonych pożyczek (kredytów) nie stanowią przychodu podatkowego. Kwoty te powinny zostać rozpoznane w przypadku otrzymania przez pożyczkodawcę (kredytodawcę) odsetek od pożyczkobiorcy (kredytodawcy), a zatem przychód powinien być rozpoznawany na zasadzie kasowej.

Biorąc pod uwagę powyższe regulacje, Wnioskodawca pragnie wskazać, że pożyczkobiorca (winno być: pożyczkodawca) jest zobowiązany do rozpoznania przychodu podatkowego jedynie z tytułu faktycznie otrzymanych odsetek (należności ubocznych) od udzielonych pożyczek. Natomiast spłata kwoty głównej pożyczki jest dla pożyczkodawcy neutralna podatkowo.

Zgodnie natomiast z treścią art. 12 ust. 3 ustawy o PDOP, za przychody związane z działalnością gospodarczą osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Ponadto, w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c, 3d i 3f, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty zgodnie z art. 12 ust. 3e ustawy o PDOP.

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że Spółka jest zobowiązana do rozpoznania, według zasad określonych w powyższych przepisach, przychodu z tytułu odsetek od pożyczki w momencie ich otrzymania. Natomiast w myśl art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o PDOP, zwrócone pożyczki, również te uregulowane w naturze nie stanowią dla Spółki przychodu podatkowego.

W opinii Wnioskodawcy, przejęcie przedmiotu zastawu lub przewłaszczenia należy traktować jako spłatę wierzytelności Spółki przez pożyczkobiorcę (zastawcę/dłużnika) przy czym spłata ta następuje nie poprzez uregulowanie zobowiązania w formie pieniężnej, ale poprzez wykonanie innego świadczenia (tutaj: przejęcie przedmiotu zastawu/przewłaszczenia o określonej wartości).

W związku z powyższym, dokonana w powyższy sposób spłata wierzytelności pożyczkowych nie powoduje zdaniem Wnioskodawcy, w myśl literalnego brzmienia art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o PDOP konieczności rozpoznania przychodu podatkowego w części odpowiadającej spłacie kwoty głównej pożyczki. Natomiast, dokonana w powyższy sposób spłata rat pożyczkowych odpowiadająca płatnościom odsetkowym, które do momentu przejęcia przedmiotu zastawu stanowiły odsetki naliczone i nie zostały rozpoznane jako przychód podatkowy, będzie stanowiła przychód podatkowy w momencie przejęcia przedmiotu zastawu/przewłaszczenia. Jednocześnie, w ocenie Wnioskodawcy, skoro przejęcie na własność przedmiotu zastawu/przewłaszczenia należy traktować jako tożsame z otrzymaniem zapłaty od dłużnika, prawidłowe będzie, aby rozpoznać przychód podatkowy w części wierzytelności pobocznych zabezpieczonych zastawem rejestrowym/przewłaszczeniem na zabezpieczenie, które nie stanowiły dotychczas przychodu podatkowego (czyli np. odsetki karne, które powinny być rozliczone na zasadzie kasowej).

Spółka zwraca uwagę, że powyższe stanowisko zostało potwierdzone w interpretacji z 28 grudnia 2016 r. wydanej dla Podatkowej Grupy Kapitałowej, w której skład do końca 2016 r. wchodziła Spółka (sygn. 1462-IPPB3.4510.968.2016.l.DP).

Ponadto organy potwierdzają powyższe również w innych wydawanych interpretacjach -przykładowo:

• Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 28 lipca 2015 r. o sygn. IPPB3/4510-399/15-2/GJ stwierdził, że: Przejęcie przez Spółkę (działającą jako zastawnik) na własność będących przedmiotem zastawu rejestrowego rzeczy leasingobiorcy (zastawcy) nie skutkuje powstaniem obowiązku rozpoznania przez Spółkę przychodu podatkowego na gruncie ustawy CIT w części dotyczącej rat leasingowych. Przychód podatkowy powinien być natomiast przez Spółkę rozpoznany w części dotyczącej wierzytelności pobocznych, które dotychczas nie były opodatkowane podatkiem CIT (np. odsetki karne).

W podobnym tonie wypowiedział się również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach indywidualnych z 9 lutego 2016 r. o sygn. IPPB3/4510-997/15-2/DP oraz IPPB3/4510-996/15-2/DP.

W ocenie Wnioskodawcy, powyższe argumenty wskazują, że przejęcie przedmiotu zastawu/przewłaszczenia powinno być neutralne dla Wnioskodawcy w części dotyczącej spłaty kwoty głównej pożyczki, zaś przychód podatkowy Spółka winna rozpoznać jedynie w zakresie w jakim przejęcie przedmiotu zastawu/przewłaszczenia stanowi spłatę odsetek naliczonych od pożyczki oraz innych należności pobocznych do momentu przejęcia przedmiotu zastawu/przewłaszczenia, które nie zostały jeszcze opodatkowane podatkiem PDOP jako przychód podatkowy.

Mając na względzie powyższe Spółka uważa, że przejęcie przez Wnioskodawcę (działającego jako zastawnik) na własność będących przedmiotem zastawu rejestrowego lub przewłaszczenia na zabezpieczenie pod warunkiem zawieszającym rzeczy pożyczkobiorcy nie skutkuje powstaniem obowiązku rozpoznania przez Spółkę przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PDOP w części stanowiącej spłatę pożyczki. Przychód podatkowy powinien być rozpoznany przez Spółkę w części odpowiadającej odsetkom oraz innym należnościom pobocznym (np. odsetki karne) naliczonym leasingobiorcy (pożyczkobiorcy) od pożyczki do momentu przejęcia przedmiotu zastawu/przewłaszczenia, które nie zostały spłacone przez pożyczkobiorcę i nie zostały jeszcze opodatkowane podatkiem PDOP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku zdarzenia przyszłego dotyczy stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienić należy, że w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 2 i 3 wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej