Temat interpretacji

Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków zarówno gotówkowych jak i poniesionych w formie przekazu z potrąceniem na nabycie certyfikatów inwestycyjnych w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia certyfikatów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 201) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 23 listopada 2016 r., data wpływu do tut. BKIP 2 grudnia 2016 r., uzupełnionym 10 stycznia 2017 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków zarówno gotówkowych jak i poniesionych w formie przekazu z potrąceniem na nabycie certyfikatów inwestycyjnych w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia certyfikatów jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 grudnia 2016 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków zarówno gotówkowych jak i poniesionych w formie przekazu z potrąceniem na nabycie certyfikatów inwestycyjnych w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia certyfikatów.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych dlatego też pismem z 22 grudnia 2016 r. Znak: 2461-IBPB-1-2.4510.1022.2016.1.JW wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano 10 stycznia 2017 r.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) jest spółką należącą do Grupy Kapitałowej (dalej: Grupa), będącej jednym z liderów rynku zarządzania wierzytelnościami w Polsce. Spółka jest czołową firmą windykacyjną specjalizującą się w zakupie konsumenckich wierzytelności masowych, szczególnie z sektora bankowego, telekomunikacyjnego i pożyczek konsumenckich oraz w odzyskiwaniu należności przeterminowanych.

W skład Grupy, oprócz Wnioskodawcy, wchodzi kilka spółek, m.in.:

• Spółka Pożyczkowa, która prowadzi działalność polegającą na udzielaniu pożyczek gotówkowych oferując klientom indywidualnym propozycję bezpiecznej i dostępnej oferty pożyczkowej z odpowiednią ofertą cenową, dopasowanej do potrzeb klienta;
• Niestandaryzowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (dalej: Fundusz). Fundusz zajmuje się gromadzeniem środków przeznaczonych na finansowanie zakupów wierzytelności lub portfeli wierzytelności wynikających w szczególności z umów pożyczek.

Fundusz został utworzony w sierpniu 2015 r., z czym związana była pierwsza emisja certyfikatów objęta w całości przez Spółkę. Od tego momentu do dziś Fundusz dokonał jeszcze siedmiu emisji certyfikatów w celu zgromadzenia środków finansowych (gotówki) przeznaczonych na inwestowanie w wierzytelności.

W jednym przypadku, we wrześniu 2015 r. miała miejsce emisja certyfikatów, w ramach której Fundusz miał zgromadzić środki na transakcję sekurytyzacyjną polegającą na nabyciu dużego portfela wierzytelności od Spółki Pożyczkowej.

W ramach tej transakcji dokonano następujących czynności:

1. objęcie przez Spółkę certyfikatów inwestycyjnych (dalej: Certyfikaty) Funduszu za wynagrodzeniem (nabycie Certyfikatów w zamian za wpłaty pieniężne), które to wynagrodzenie stanowiła łączna cena emisyjna Certyfikatów;
2. nabycie przez Fundusz portfela pożyczek od Spółki Pożyczkowej.

Ponadto, niezależnie od powyższego, w okresie od stycznia 2014 r. do sierpnia 2015 r. Spółka Pożyczkowa zaciągnęła u Wnioskodawcy pożyczki, w wyniku czego posiadał on wierzytelności wobec Spółki Pożyczkowej z tytułu udzielonych pożyczek.

Uregulowanie części wpłaty na objęcie Certyfikatów przez Spółkę (lit. a) nastąpiło w formie gotówkowej, natomiast rozliczenie pozostałej części należności oraz punktu b. powyżej i udzielonych pożyczek nastąpiło poprzez instytucję przekazu z potrąceniem (art. 921¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, t.j., Dz.U. z 2016 r., poz. 380; dalej: Kodeks cywilny lub KC), z uwzględnieniem wartości dokonanej wpłaty gotówkowej. Spółka, zamiast otrzymać spłatę pożyczki od Spółki Pożyczkowej i przekazać ją do Funduszu (jako wynagrodzenie za objęte Certyfikaty), wyraziła zgodę, by spłata ta została wykonana bezpośrednio przez Spółkę Pożyczkową do Funduszu; Spółka Pożyczkowa zaś wierzytelność z tytułu spłaty pożyczki rozliczyła z wierzytelnością Funduszu wobec siebie z tytułu zapłaty ceny za nabyty od niej przez Fundusz portfel wierzytelności.

Tym samym, doszło do zaspokojenia wszystkich stron uczestniczących w rozliczeniu; przekaz z potrąceniem polega bowiem na uproszczeniu rozliczeń trójstronnych w taki sposób, iż spełnienie jednego świadczenia powoduje wygaśnięcie dwóch stosunków prawnych. Jednocześnie (mimo braku tradycyjnej płatności gotówkowej) doszło do uszczuplenia majątku każdego z podmiotów; w sytuacji Wnioskodawcy, była to wierzytelność pożyczkowa od Spółki Pożyczkowej. W konsekwencji, doszło do rozliczenia zadłużenia Spółki Pożyczkowej wobec Wnioskodawcy, przy jednoczesnym zbyciu portfela pożyczek przez Spółkę Pożyczkową na rzecz Funduszu oraz objęciu Certyfikatów Funduszu przez Wnioskodawcę.

W przyszłości, Wnioskodawca rozważa dokonanie odpłatnego zbycia lub umorzenia objętych Certyfikatów różnych emisji.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że na wierzytelność pożyczkową Spółki Pożyczkowej wobec Spółki, co do której nastąpił przekaz z potrąceniem, składa się wierzytelność z tytułu tzw. należności głównej (kwoty zaciągniętej pożyczki) oraz skapitalizowanych odsetek (kapitalizacja nastąpiła przed transakcją przekazu). Dodatkowo Spółka informuje, iż kwota skapitalizowanych odsetek została rozpoznana jako przychód podatkowy w całości w dacie kapitalizacji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w sytuacji, gdy rozliczenie transakcji objęcia Certyfikatów nastąpiło częściowo w formie przekazu z potrąceniem (na mocy art. 921¹ Kodeksu cywilnego) i częściowo w formie gotówkowej, kosztem uzyskania przychodu Wnioskodawcy w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia Certyfikatów będzie ich łączna cena emisyjna?

Zdaniem Spółki, w sytuacji, gdy rozliczenie transakcji objęcia Certyfikatów nastąpiło częściowo w formie przekazu z potrąceniem (na mocy art. 921¹ Kodeksu cywilnego) i częściowo w formie gotówkowej, kosztem uzyskania przychodu Wnioskodawcy w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia Certyfikatów będzie łączna cena emisyjna Certyfikatów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W świetle powyższego przepisu, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki;

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku zostaje pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie znajduje się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Mając powyższe na uwadze, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie tego źródła przychodów. Aby zatem wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów należy ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów w okresie ponoszenia kosztów lub w przyszłości.

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

W ustawie o CIT nie została ujęta definicja papierów wartościowych, należy więc odwołać się do art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1636, dalej: Ustawa o Obrocie), zgodnie z którym przez papiery wartościowe rozumie się:

1. akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1030, ze zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
2. inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne).

Z kolei zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: Ustawa o funduszach), jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne reprezentują prawa majątkowe uczestników funduszu, określone ustawą i statutem funduszu inwestycyjnego.

W związku z powyższym, w celu ustalenia kosztu uzyskania przychodu związanego z objęciem przez Spółkę Certyfikatów, w związku z ich późniejszym odpłatnym zbyciem lub umorzeniem, ustalić należy, co mieści się w zakresie pojęcia wydatków na objęcie Certyfikatów w świetle art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT.

W pierwszej kolejności wymaga wskazania, iż przepisy ustawy o CIT nie zawierają definicji wydatków na objęcie. Stąd też pomocniczo należy w takiej sytuacji posłużyć się wykładnią językową, w świetle której pojęcie wydatek oznacza sumę, która ma być wydana albo sumę wydaną na coś (zgodnie ze słownikiem języka polskiego: http://sjp.pwn.pl/). W świetle powyższego, w ocenie Spółki, przez wydatek należy więc rozumieć kwotę, która ma być wydana na konkretny cel, zaś w kontekście art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT wydatek na objęcie będzie stanowić kwotę, która ma być wydana na przedmiotowe objęcie. W sytuacji objęcia przez Spółkę Certyfikatów wydatkami na objęcie Certyfikatów winna być więc ich cena emisyjna.

W doktrynie przyjmuje się, iż pojęcie wydatku należy interpretować szeroko, tj. nie tylko jako wydatek w pieniądzu (rozumiany jako wydatkowanie określonej sumy pieniężnej), ale również jako wydatek o charakterze niepieniężnym. Istotne jest natomiast, by poniesiony wydatek spełniał przesłanki określone w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, w szczególności był definitywny i poniesiony przez podatnika, tj. powodował uszczuplenie jego majątku. Uwzględnienie danego wydatku, jako kosztu uzyskania przychodów uzależnione jest zatem od jego faktycznego i definitywnego poniesienia, a przez poniesienie wydatku należy rozumieć ogólne obciążenie majątku (aktywów) podatnika w sensie ekonomicznym, co nie musi oznaczać uszczuplenia zasobów finansowych (gotówkowych) podatnika.

W analizowanym przypadku Spółka poniosła wydatek w postaci wierzytelności wobec Spółki Pożyczkowej, które uległy wygaśnięciu na mocy dokonanego przekazu z potrąceniem, co bezsprzecznie spowodowało uszczuplenie majątku (aktywów) Spółki, gdyż zamiast otrzymać spłatę pożyczki i przekazać ją do Funduszu, spłata ta została wykonana bezpośrednio przez Spółkę Pożyczkową do Funduszu. W konsekwencji doszło do poniesienia wydatku przez Wnioskodawcę.

Takie podejście jest również prezentowane przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne, przykładowo:

• Skoro zatem w świetle art. 15 ust. 1 ustawy p.d.o.p., kosztami mają być wydatki rzeczywiście poniesione, to tym samym oznacza to uszczuplenie zasobów majątkowych Spółki w wyniku poniesienia takiego wydatku. Dokonanie potrącenia wzajemnych wierzytelności (kompensata) niewątpliwie prowadzi do faktycznego poniesienia wydatków, gdyż jego skutkiem jest uregulowanie ciążącego na Spółce stosunku zobowiązaniowego długu. (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 października 2016 r. sygn. 2461-IBPB-1-2.4510.772.2016. 1.AK)
• Kosztem tym nie musi być oczywiście wydatek w sensie kasowym, lecz może to być również każde inne uszczuplenie majątku podatnika (...) (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 marca 2016 r. sygn. IPPB3/4510-58/16-2/DP);
• Nie ulega wątpliwości, że podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wydatek, tylko wówczas, gdy został on przez niego poniesiony, czyli doszło do uszczuplenia aktywów (albo zwiększenia zobowiązań) podatnika, (...). W rezultacie, w przypadku zbycia certyfikatów inwestycyjnych przez Spółkę, kosztem uzyskania przychodu będzie wartość wierzytelności Spółki wobec funduszu, która zostanie potrącona z wierzytelnością funduszu wobec Spółki, która będzie stanowiła wydatek poniesiony przez Spółkę na nabycie certyfikatów inwestycyjnych oraz kwota pozostałej części - w przypadku wpłaty pozostałej części środkami pieniężnymi (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 stycznia 2016 r. sygn. ILPB3/4510-1-492/15-3/KS);
• Na gruncie ustawy o PDOP pojęcie "wydatek" powinno być rozumiane jako uiszczenie należności w formie pieniężnej lub niepieniężnej za określone świadczenie innego podmiotu (W. Dmoch, Podatek dochodowy od osób prawnych, Wydanie 5., Wyd. C.H.BECK, W-wa 2015 r., s. 388). Przez poniesienie wydatku należy rozumieć także obciążenie majątku podatnika, które powinno mieć charakter definitywny (M. Wilk w: Podatek dochodowy od osób prawnych, praca zbiorowa, 3.wydanie, Wyd. Wolters Kluwer, W-wa 2014, s.235) (wyrok WSA w Poznaniu z 15 lipca 2015 r., sygn. akt I SA/Po 267/15);
• Wskazać trzeba, że współcześnie przedmiotem wydatku może być nie tylko pieniądz (...) Najczęściej wydatek odzwierciedla jakąś wartość (sumę) pieniężną, nie oznacza to jednak, że tylko pieniądz stanowi o wydatku. (wyrok WSA w Warszawie z 11 stycznia 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 1697/11).

Po wtóre, wymaga zaznaczenia, iż ustawa o CIT nie zawiera żadnych ograniczeń w zakresie formy zapłaty wydatku (za wyjątkiem art. 15d, który będzie obowiązywał począwszy od 1 stycznia 2017 r., niemniej jednak przepis ten dotyczy kwestii płatności w innym kontekście niż wątek będący przedmiotem niniejszego wniosku i dla celów tejże analizy nie ma on znaczenia). W tym zakresie stosowne jest sięgnięcie do regulacji Kodeksu cywilnego w celu zidentyfikowania prawnie dopuszczalnych form regulowania zobowiązań w obrocie gospodarczym.

Jedną z form zapłaty uregulowanych w Kodeksie cywilnym jest instytucja tzw. przekazu z potrąceniem (art. 921¹ KC). Jak wynika z art. 921¹ KC, kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego. W konsekwencji, dochodzi do zaspokojenia wszystkich stron uczestniczących w rozliczeniu za pomocą przekazu z potrąceniem. Funkcja przekazu z potrąceniem polega bowiem na uproszczeniu rozliczeń trójstronnych w taki sposób, iż spełnienie jednego świadczenia powoduje wygaśnięcie dwóch stosunków prawnych. Przekaz i potrącenie wzajemnych wierzytelności, stanowią zatem jedynie czynność faktyczną zmierzającą do uregulowania wzajemnych zobowiązań, formę spełnienia świadczeń i ich wygaśnięcia w wyniku zapłaty bez dokonywania dodatkowych przepływów pieniężnych.

Zastosowanie przekazu z potrąceniem jako formy zapłaty powoduje zaspokojenie wzajemnych wierzytelności podmiotów uczestniczących w tym rozliczeniu, jednocześnie (mimo braku tradycyjnej płatności gotówkowej) dochodzi do uszczuplenia majątku każdego z podmiotów, w szczególności, w sytuacji Wnioskodawcy, jest nią wierzytelność pożyczkowa od Spółki Pożyczkowej. W analizowanym przypadku, Wnioskodawca, Spółka Pożyczkowa oraz Fundusz, z uwagi na wzajemne zobowiązania i należności skorzystały z ww. instytucji przekazu, dzięki czemu zaspokojone zostały ich wzajemne wierzytelności.

Podsumowując, należy uznać, iż zarówno w wyniku dokonanej wpłaty gotówkowej, jak i w efekcie dokonanego przekazu z potrąceniem Spółka poniosła faktyczny, rzeczywisty i definitywny koszt. W szczególności, w odniesieniu do przekazu z potrąceniem należy wskazać, iż koszt poniesiony przez Spółkę przybrał postać wygaśnięcia wierzytelności Spółki z tytułu pożyczek udzielonych na rzecz Spółki Pożyczkowej (tj. równy był cenie nabycia Certyfikatów, która to została uiszczona przez Spółkę na mocy przekazu z potrąceniem). Należy podkreślić, iż w wyniku finalnego rozliczenia, majątek (aktywa) Spółki uległ uszczupleniu z racji poniesienia powyższego kosztu.

Stanowisko zbieżne ze stanowiskiem Wnioskodawcy (w odniesieniu do zapłaty w formie potrącenia) zostało potwierdzone w interpretacjach indywidualnych wydanych przez:

• Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 września 2016 r. (sygn. ITPB4/4511-613/16-1/MS): Podsumowując, w przypadku wykupu przez FIZ Certyfikatów FIZ w celu umorzenia, koszt uzyskania przychodu dla Wnioskodawcy będzie równy wydatkom poniesionym przez Spółkę Holdingową lub Spółkę osobową na ich nabycie. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym wydatkiem poniesionym przez Spółkę Holdingową lub Spółkę osobową będzie cena emisyjna Certyfikatów FIZ. Nie ma przy tym znaczenia, iż cena może zostać uiszczona w drodze potrącenia.
• Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy 23 marca 2016 r. (sygn. ITPB1/4511-1271/15/MR): (...) należy stwierdzić, że w przypadku odpłatnego zbycia czy umorzenia certyfikatów inwestycyjnych nabytych częściowo w formie potrącenia wierzytelności pieniężnych, a częściowo przez wpłatę w formie pieniężnej, dochodem podlegającym opodatkowaniu będzie różnica pomiędzy przychodem osiągniętym z tytułu zbycia czy umorzenia certyfikatów, a kosztami poniesionymi na nabycie tych certyfikatów. (...) Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem łączna wartość wpłat na objęcie certyfikatów inwestycyjnych, dokonanych zarówno w formie pieniężnej jak i poprzez potrącenie wierzytelności.
• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 listopada 2013 r. (sygn. IPPB2/415-680/13-2/MK): (...) należy stwierdzić, że w przypadku odpłatnego wykupu i umorzenia certyfikatów inwestycyjnych nabytych w formie potrącenia wierzytelności pieniężnych, dochodem podlegającym opodatkowaniu będzie różnica pomiędzy przychodem osiągniętym z tytułu wykupu certyfikatów, a kosztami poniesionymi na nabycie tych certyfikatów.

Zdaniem Spółki, w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia Certyfikatów przez Spółkę, kosztem uzyskania przychodu dla Wnioskodawcy będzie łączna cena emisyjna Certyfikatów. W sytuacji zatem dokonania wpłat na Certyfikaty poprzez przekaz z potrąceniem (w rozumieniu art. 921¹ Kodeksu cywilnego) i zapłatę pozostałej części wpłaty na Certyfikaty w formie pieniężnej (z uwagi na fakt, iż przekaz z potrąceniem dotyczy części wpłaty na Certyfikaty) w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia Certyfikatów przez Spółkę, kosztem uzyskania przychodu będzie wartość wierzytelności Spółki wobec Spółki Pożyczkowej, która została rozliczona z wierzytelnością Funduszu wobec Spółki oraz wartość kwoty wpłaconej w formie pieniężnej - zgodnie z art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca dodatkowo wskazał, że wyżej wymienione (tj. fakt że na wierzytelność pożyczkową składa się należność główna (kwota zaciągniętej pożyczki) oraz skapitalizowane odsetki (przyp. tut. Organu)) nie wpływa w ocenie Spółki na przedstawioną przez nią argumentację we wniosku o interpretację indywidualną; Spółka zadeklarowała do opodatkowania kwotę skapitalizowanych odsetek jednak zamiast otrzymać ich spłatę od Spółki Pożyczkowej i następnie przekazać je do Funduszu (jako wynagrodzenie ze objęte Certyfikaty), wyraziła zgodę, by spłata ta została wykonana bezpośrednio przez Spółkę Pożyczkową do Funduszu. W konsekwencji doszło do poniesienia wydatku przez Spółkę, gdyż mimo braku płatności gotówkowej doszło do uszczuplenia majątku Spółki w zamian za objęte Certyfikaty - Spółka nie otrzymała kwoty należnych (i opodatkowanych) odsetek od Spółki Pożyczkowej.

W związku z powyższym Spółka wnosi o potwierdzenie, że zaprezentowane przez nią stanowisko i rozumienie treści przepisów w odniesieniu do przedstawionego przez nią pytania jest prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888 ze zm. dalej także: updop), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Powyższe oznacza, że zasadniczo wszystkie poniesione wydatki, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, po wyłączeniu wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Oprócz tego, uznanie wydatku za koszt podatkowy wymaga od podatnika wykazania, że wydatek jest racjonalnie i gospodarczo uzasadniony.

Tak więc, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika winien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej, z wyjątkiem sytuacji gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość jego zaliczenia do tej kategorii kosztów.

Ponadto, zaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów uzależnione jest od tego, czy nie znajduje się on w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. w grupie wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. Podsumowując powyższe, należy stwierdzić, że kosztem uzyskania przychodów będzie wydatek, spełniający łącznie następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika,
• jest definitywny (rzeczywisty),
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła lub może mieć inny wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie został wymieniony w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podkreślić należy, że w celu wykazania związku pomiędzy kosztem a przychodem podatnik musi dysponować wymaganymi przez dowodami.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 8 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objecie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest spółką akcyjną należącą do Grupy Kapitałowej. W skład tejże Grupy oprócz Wnioskodawcy wchodzi także m.in. Spółka Pożyczkowa i Fundusz. Wnioskodawca nabył od Funduszu certyfikaty inwestycyjne różnych emisji a płatności (zobowiązania) za nie uregulował częściowo poprzez wpłaty pieniężne, a częściowo poprzez przekaz z potrąceniem, tj. jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, Spółka pożyczkowa będąca dłużnikiem Wnioskodawcy uregulowała część zobowiązania Wnioskodawcy wobec Funduszu. Powyższe nastąpiło w drodze kompensaty, ponieważ Fundusz był dłużnikiem Spółki pożyczkowej. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że na wierzytelność pożyczkową Spółki Pożyczkowej wobec Spółki, co do której nastąpił przekaz z potrąceniem, składa się wierzytelność z tytułu tzw. należności głównej (kwoty zaciągniętej pożyczki) oraz skapitalizowanych odsetek (kapitalizacja nastąpiła przed transakcją przekazu). Dodatkowo Spółka poinformowała, że kwota skapitalizowanych odsetek została rozpoznana jako przychód podatkowy w całości w dacie kapitalizacji.

Przywołana forma regulowania zobowiązań w formie przekazu została uregulowana w art. 921¹ i nast. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.). Funkcja przekazu polega zasadniczo na ułatwieniu spełniania świadczeń wynikających ze stosunków zobowiązaniowych i uproszczeniu obrotu. Cywilnoprawna instytucja przekazu zakłada istnienie trzech podmiotów i polega na tym, że jedna osoba (nazywana przekazującym) poleca innej osobie (nazywanej przekazanym albo przekazicielem) spełnienie określonego świadczenia na rzecz osoby trzeciej (nazywanej odbiorcą przekazu). Możliwość zastosowania przekazu przy wykonywaniu zobowiązań wiąże się z faktem, że obowiązujące prawo zasadniczo nie wymaga ani tego, by dłużnik osobiście spełniał świadczenie (art. 356 k.c.), ani tego, by wierzyciel osobiście świadczenie odbierał (art. 452 k.c.). W tych warunkach świadczenie należne w ramach stosunku zobowiązaniowego może być przez dłużnika spełnione (przekazane wierzycielowi) przy pomocy innego podmiotu. Zastępstwo w wykonaniu zobowiązania jest uzasadnione zwłaszcza w sytuacji, gdy osoba A jest wierzycielem osoby B w ramach określonego stosunku prawnego, a zarazem dłużnikiem osoby C w ramach innego stosunku prawnego. Osoba A, zamiast domagać się od osoby B spełnienia świadczenia do swoich rąk, a następnie po otrzymaniu tego świadczenia przekazywać je osobie C, może polecić osobie B, aby spełniła swoje świadczenie bezpośrednio do rąk osoby C. Możliwość zastosowania przekazu zachodzi, gdy świadczenia przewidziane w obydwu stosunkach prawnych są tego samego rodzaju. Dzięki temu rozwiązaniu jedno świadczenie rzeczywiste na linii B-C zastępuje dwa świadczenia pośrednie na linii B-A i A-C. Konstrukcja przekazu oparta jest na założeniu, że świadczenie spełnione faktycznie przez osobę B do rąk osoby C zostaje zaliczone (zarachowane) na dwa stosunki prawne, tj. stosunek A-B oraz stosunek A-C.

Treść przekazu zawiera podwójne upoważnienie. Pierwsze wyraża się w tym, że przekazujący (A) upoważnia przekazanego (B) do spełnienia świadczenia na rzecz odbiorcy przekazu (C). Drugim jest upoważnienie udzielane przez przekazującego (A) odbiorcy przekazu (C) do przyjęcia świadczenia od przekazanego na rachunek przekazującego.

Powyższe oznacza, iż instytucja przekazu jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania określonego świadczenia. Przekaz zatem stanowi formę zapłaty za istniejące pomiędzy stronami zobowiązania, co pozwala na traktowanie jej na równi z zapłatą.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy jest ustalenie kosztów uzyskania przychodów w związku z odpłatnym zbyciem lub umorzeniem certyfikatów różnych emisji w związku z częściowym uregulowaniem zobowiązania w formie wpłat pieniężnych, a częściowo poprzez przekaz z potrąceniem.

Z treści zacytowanego przepisu wynika, że nie można uznać za koszty uzyskania przychodów m.in. wydatków na nabycie papierów wartościowych, jednakże wydatki takie są kosztem uzyskania przychodów w przypadku ich odpłatnego zbycia.

Definicja papierów wartościowych została zawarta w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1636 ze zm., dalej: uif), w myśl którego, ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych rozumie się przez to:

1. akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U z 2013 r., poz.1030), prawa akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
2. inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a., lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne).

Zaliczenie certyfikatów inwestycyjnych do papierów wartościowych wynika również z art. 121 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2016 r., poz. 1896 ze zm., dalej: ufunin). Odpłatność za nabycie papierów wartościowych, zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 ufunin dokonywana jest w formie pieniężnej, a także poprzez wniesienie papierów wartościowych (zdematerializowanych i innych niż zdematerializowane) i udziałów w spółkach z ograniczona odpowiedzialnością. Certyfikat inwestycyjny jest papierem wartościowym emitowanym przez fundusz, którego wartość stanowi cena emisyjna.

W tym miejscu zastrzec należy, że w niniejszej interpretacji nie dokonywano oceny, czy uregulowanie zobowiązania w formie przekazu z potrąceniem stanowi wpłatę dokonywaną w formie pieniężnej w myśl art. 7 ust. 1 ufunin.

Biorąc pod uwagę przepisy cytowanej powyżej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 8 updop) należy stwierdzić, że w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia certyfikatów inwestycyjnych Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów łączną cenę emisyjną rozumianą jako wydatki poniesione w formie gotówkowej jak i uregulowane w formie przekazu z potrąceniem do wysokości faktycznie zrealizowanej w związku z tym przekazem, które Wnioskodawca może udokumentować.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności stanowisko Spółki uznać należy za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78-79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach