Temat interpretacji

Czy, zgodnie z art. 13 Umowy, sprzedaż akcji lub obligacji stanowi dochód podlegający opodatkowaniu w Polsce jedynie w sytuacji, gdy podstawą wartości sprzedawanych akcji lub obligacji są głównie nieruchomości położone w Polsce i czy dla opodatkowania transakcji ma znaczenie czy transakcja sprzedaży ma miejsce na zatwierdzonym rynku giełdowym czy też poza nim?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 11.05.2012 r. (data wpływu 14.05.2012 r.) dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie opodatkowania sprzedaży akcji lub obligacji notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w świetle przepisów:

• ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.; dalej: updop),
• art. 13 umowy między Rzecząpospolitą Polską a Australią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzonej w Canberze dnia 7 maja 1991 r. (Dz. U. z 1992 r. Nr 41, poz. 177 ze zm.; dalej: umowa polsko-australijska)
  - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14.05.2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie opodatkowania sprzedaży akcji lub obligacji notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujący stan faktyczny i następujące zdarzenie przyszłe.

Podatnik jest funduszem inwestycyjnym będącym własnością państwową, rezydentem podatkowym Związku Australijskiego. Podatnik podlega przepisom ustawy o funduszu Future Fund (Future Fund Act).

Podatnik nabywał i sprzedawał akcje lub obligacje różnych spółek, z których część była emitowana przez spółki inwestujące w nieruchomości (podstawą wartości akcji takich spółek są głównie nieruchomości położone w Polsce). Wszystkie te akcje i obligacje są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (dalej: GPW). Sprzedaż prowadzona była na GPW w latach 2009-2011.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy, zgodnie z art. 13 Umowy, sprzedaż akcji lub obligacji stanowi dochód podlegający opodatkowaniu w Polsce jedynie w sytuacji, gdy podstawą wartości sprzedawanych akcji lub obligacji są głównie nieruchomości położone w Polsce i czy dla opodatkowania transakcji ma znaczenie czy transakcja sprzedaży ma miejsce na zatwierdzonym rynku giełdowym czy też poza nim...

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 13 Umowy, sprzedaż akcji lub obligacji będzie stanowić dochód podlegający opodatkowaniu w Polsce jedynie w sytuacji, gdy podstawą wartości sprzedawanych akcji lub obligacji są głównie nieruchomości położone w Polsce, przy czym bez znaczenia jest czy transakcja sprzedaży ma miejsce na zatwierdzonym rynku giełdowym czy też poza nim.

Uzasadnienie stanowiska Podatnika

1. Ogólne zasady w UPDoP

Na wstępie Podatnik chciałby zaznaczyć, że zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej (t. j. Dziennik Ustaw z 1997 r. Nr 78, poz. 483: dalej: Konstytucja) podatki są nakładane w drodze ustawy. W rezultacie, Podatnik, rezydent podatkowy Australii, będzie odtąd odnosił się zarówno do UPDoP), jak również do polskiej Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dziennik Ustaw z 2012 r., poz. nr 361.; dalej UPDoF) oraz do Umowy, w celu przedstawienia swojego stanowiska dotyczącego opodatkowania dochodu ze sprzedaży obligacji lub akcji.

W tym miejscu Podatnik chciałby przypomnieć, że od 1996 r., Polska jest członkiem Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (dalej: OECD). W związku z tym polskie organy skarbowe mają obowiązek interpretować postanowienia umów dotyczących unikania podwójnego opodatkowania w świetle postanowień Komentarza OECD (Komitetu ds. Fiskalnych OECD dotyczącego Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku OECD, wersja skrócona, z lipca 2008 r., dalej: Komentarz). Konieczność uwzględnienia treści Komentarza wynika również z rekomendacji OCED przyjętych przez Radę OECD dnia 23 października 1997 r. i została potwierdzona w licznych interpretacjach prawa podatkowego i decyzjach oraz wyrokach wydawanych przez polskie organy skarbowe i sądy.

Zgodnie z ogólną zasadą przewidzianą UPDoP, rezydenci podatkowi spoza Polski podlegają w Polsce opodatkowaniu z tytułu dochodu uzyskiwanego w Polsce (tak zwana zasada ograniczonego obowiązku podatkowego) - art. 3 ust. 2 UPDoP. Jednak UPDoP nie definiuje, co dokładnie stanowi źródło dochodu nierezydenta. Dla porównania, taką jasną definicję podaje UPDoF, której art. 3 ust. 2b pkt 3 zawiera ogólną zasadę, że działalność gospodarcza prowadzona przez nierezydenta na terytorium Polski stanowi źródło dochodu w Polsce. Bardziej szczegółowe zasady ujmowania źródeł dochodu przedstawiają art. 10-20 UPDoF. Na przykład art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) przewidują, że należy wykazać odpłatne zbycie papierów wartościowych oraz udziałów w spółkach mających osobowość prawną.

Brak definicji źródła dochodu w UPDoP spowodował wydanie przez Ministerstwo Finansów oficjalnego pisma z dnia 24 lipca 2001 r. (PB4/AK-8214-1045-277/01), które przedstawiło wytyczne dotyczące ujmowania źródła dochodu na podstawie art. 3 ust. 2 UPDoP (ograniczony obowiązek podatkowy nierezydenta). W dokumencie tym Ministerstwo Finansów stwierdza, że co do zasady dochód uzyskiwany przez nierezydenta z tytułu udziału w zyskach polskiej osoby prawnej powinien być uznawany za źródło dochodu podlegające opodatkowaniu w Polsce, gdyż jest uzyskiwany na terenie Polski. Jednakże samo zbycie praw do źródeł takich dochodów (np. sprzedaż akcji lub obligacji) nie wiąże się z głównym źródłem dochodu, gdyż zbycie takie stanowi źródło dochodu odrębne od zysków generowanych przez polski podmiot prawny.

W związku z tym przeniesienie tytułu do akcji lub obligacji przez nierezydentów nie stanowi zdarzenia podatkowego, chyba że zajdzie jeden lub dwa dodatkowe wyjątki:

• przeniesienie tytułu do akcji lub obligacji przez nierezydentów jest przeprowadzane na GPW;

• akcje lub obligacje, do których tytuł został przeniesiony przez nierezydentów, są utrzymywane w spółkach inwestujących w nieruchomości.

Zgodnie z powyższymi wytycznymi można nakreślić następujące trzy podstawowe zasady:

1. przeniesienie tytułu własności akcji lub obligacji przez nierezydentów przeprowadzone na GPW zawsze stanowi zdarzenie podatkowe, jako że GPW oraz prowadzone przez nią operacje stanowią odrębne źródło przychodów znajdujące się na terenie Polski;
2. przeniesienie tytułu własności akcji lub obligacji utrzymywanych w spółkach inwestujących w nieruchomości przez nierezydentów jest zdarzeniem podatkowym (bez względu na to, czy akcje lub obligacje są sprzedawane na GPW czy poza nią);
3. przeniesienie tytułu własności akcji lub obligacji przez nierezydentów przeprowadzone poza GPW, o ile akcje te nie są akcjami spółek inwestujących w nieruchomości, nie stanowi zdarzenia podatkowego, jako że taka operacja nie jest uznawana za dochód generowany na terenie Polski.

1. Zastosowanie Umowy

Zasady wynikające z polskiego prawa podatkowego powinny być odczytywane łącznie z zasadami wynikającymi z Umowy.

Na mocy art. 13 par. 4 Umowy, przewiduje się tak zwaną klauzulę nieruchomościową:

Dochód lub zyski osiągnięte przez osoby mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw z przeniesienia własności akcji lub porównywalnych praw w spółce, której majątek składa się całkowicie lub głównie z majątku nieruchomego, o którym mowa w artykule 6, położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

W związku z tym dochód uzyskany przez Podatnika z tytułu sprzedaży akcji lub obligacji w spółce inwestującej w nieruchomości może być opodatkowany na zasadach ogólnych UPDoP, skoro na mocy Umowy prawo opodatkowania przysługuje Polsce.

Podatnik pragnie również przywołać postanowienia art. 13 par. 5 Umowy, który stwierdza, że:

Postanowienia niniejszej Umowy nie naruszają ustawodawstwa Umawiającego się Państwa dotyczącego opodatkowania dochodów o charakterze majątkowym, uzyskiwanych z przeniesienia majątku innego niż ten, do którego mają zastosowanie postanowienia ustępów 1, 2, 3 i 4.

Biorąc powyższe pod uwagę, aby ustalić zasady opodatkowania uzyskanego przez Podatnika dochodu z tytułu sprzedaży akcji lub obligacji, konieczne jest zbadanie, kiedy taka sprzedaż może prowadzić do stworzenia nowego źródła dochodu osiągniętego w Polsce.

1. Ocena przepisów mających zastosowanie do sytuacji Podatnika

Zdaniem Podatnika kwestia, czy transakcja wiążąca się z przeniesieniem własności akcji lub obligacji ma miejsce na GPW czy nie, nie może stanowić czynnika decydującego, czy dana transakcja stanowi źródło dochodu podlegające opodatkowaniu w Polsce, a tym samym jest zdarzeniem podatkowym dla nierezydenta. Ministerstwo Finansów ustaliło ogólną i abstrakcyjną zasadę, która uzależnia nałożenie podatku od sposobu przeprowadzenia sprzedaży akcji lub obligacji. Rozróżnienia tego dokonano bez jakiegokolwiek ustawowego umocowania i nie jest ono oparte na jakichkolwiek przepisach prawa podatkowego. Ani UPDoP, ani Umowa nie podają szczególnych podstaw dla rozróżniania operacji prowadzonych na wspomnianym zatwierdzonym rynku papierów wartościowych od operacji prowadzonych poza takim rynkiem w odniesieniu do sprzedaży akcji lub obligacji przez nierezydenta.

W związku z tym zdaniem Podatnika, Ministerstwo Finansów nie ma prawa tworzyć nowego źródła opodatkowania w ramach procedury podatkowej. Podatnik zauważa również, że UPDoP, która jest w zasadzie odzwierciedleniem UPDoF, nie daje takich wytycznych. UPDoF wyliczając źródła dochodu podlegające opodatkowaniu w Polsce, nie czyni powyższego rozróżnienia między zasadami opodatkowania sprzedaży akcji lub obligacji ze względu na to, czy ma miejsce na lub poza GPW. W związku z tym kwalifikacja sprzedaży akcji spółki notowanej na giełdzie przez nierezydenta na GPW jako źródła dochodu podlegające opodatkowaniu w Polsce (i w wyniku tego ustanowienie zobowiązania podatkowego) wyłącznie na podstawie przedstawionej wyżej opinii Ministerstwa Finansów, bez jakiegokolwiek jasnego rozróżnienia w prawodawstwie, jest niekonstytucyjne. Sposób realizacji sprzedaży (albo na GPW, albo poza GPW) nie może zdaniem Podatnika stanowić o sposobie traktowania podatkowego jako element definiujący sprzedawane składniki majątku. Jeśli takie składniki majątkowe (jak np. akcje lub obligacje) wiążą się ze spółką inwestującą w nieruchomości, wówczas związek z terytorium Polski jest oczywisty, jako że wartość danego składnika majątkowego pochodzi bezpośrednio z nieruchomości mieszczących się w Polsce. Jednak takie powiązanie nie może istnieć w wypadku spółek niebędących spółkami inwestującymi w nieruchomości.

Biorąc pod uwagę postanowienia Umowy, Podatnik chciałby zaznaczyć, że Komentarz daje pewne wytyczne co do tego, jak należy rozumieć źródło dochodu na terenie danego państwa w wypadku sprzedaży akcji lub obligacji. Zgodnie z punktem 28.7 Komentarza dotyczącego art. 13 par. 4 Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku (dalej: Konwencja), Umawiające się Państwa mogą wprowadzić szczególne regulacje zwalniające od opodatkowania np. przeniesienie własności akcji lub obligacji spółek inwestujących w nieruchomości przeprowadzane przez nierezydenta na zatwierdzonym rynku giełdowym. Taki zapis wprowadzono np. w Konwencji z dnia 20 lipca 2006 r. między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 250, poz. 1840; dalej: Umowa), w art. 13 par. 2 lit. a, w którym stwierdza się:

Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z przeniesienia własności: udziałów (akcji) innych niż akcje, które są przedmiotem znaczącego i regularnego obrotu na giełdzie, których wartość w całości lub w większej części związana jest bezpośrednio lub pośrednio z majątkiem nieruchomym położonym w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

Jednak w Umowie nie wprowadzono takiego rozróżnienia. Zakładając racjonalność prawodawcy, fakt, że ten przepis nie został wprowadzony Umową, implikuje, że nie było intencją prawodawcy rozróżnienie między operacjami prowadzonymi przez nierezydentów na GPW, a operacjami prowadzonymi przez nierezydentów poza GPW w odniesieniu do źródła dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce.

Na tej podstawie Podatnik zauważa, że Komentarz określa szczególną zasadę, na mocy której Umawiające się Państwa mogą uzgodnić, że sprzedaż akcji lub obligacji notowanych na giełdzie papierów wartościowych będzie stanowić dochód podlegający opodatkowaniu. Jeśli Umawiające się Państwa nie zastosują takiego postanowienia we właściwej umowie w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, wówczas sprzedaż akcji lub obligacji notowanych na giełdzie papierów wartościowych nie powinna automatycznie stanowić źródła dochodu w kraju, w którym funkcjonuje ta giełda papierów wartościowych.

Podatnik jeszcze raz podkreśla, że postanowienia polskiego prawa podatkowego nie przewidują żadnych odrębnych zasad opodatkowania w wypadku sprzedaży akcji lub obligacji na GPW. Jednocześnie art. 13 par. 5 Umowy stwierdza, że postanowienia Umowy nie naruszają ustawodawstwa Umawiającego się Państwa dotyczącego opodatkowania dochodu o charakterze majątkowym uzyskiwanego z przeniesienia majątku innego niż ten określony w art. 13 Umowy. W związku z tym, jako że UPDoP nie daje żadnych wytycznych dotyczących ujmowania źródła dochodu w przypadku sprzedaży akcji lub obligacji, zakładając racjonalność prawodawcy, należy wnioskować, że w Polsce nie rozpoznaje się żadnego źródła dochodu, o ile akcje lub obligacje nie są związane ze spółką inwestującą w nieruchomości.

Na tej podstawie Podatnik nie zgadza się z interpretacją Ministerstwa Finansów, która stwierdza, że wszelkie akcje lub obligacje sprzedawane na GPW tworzą źródło dochodu w Polsce i przez to powstaje zobowiązanie do zapłaty podatku od tego dochodu (wspomniany powyżej pkt 3a). Na podstawie pozostałych wytycznych podanych przez Ministerstwo Finansów w interpretacji Podatnik przyjmuje następujące stanowisko:

• na mocy art. 13 Umowy sprzedaż akcji lub obligacji spółek inwestujących w nieruchomości stanowi dochód podlegający opodatkowaniu w Polsce, gdyż będzie ona uznana za polskie źródło dochodów (wspomniany powyżej pkt 3c);

• na mocy art. 13 Umowy sprzedaż akcji lub obligacji dowolnych innych spółek nie stanowi dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce, gdyż nie będzie ona uznana za polskie źródło dochodów (wspomniany powyżej pkt 3b).

1. Konkluzja

Z uwagi na powyższe, stanowisko Podatnika jest następujące:

Biorąc pod uwagę, że:

• UPDoP nie podaje żadnej definicji źródła dochodu do opodatkowania;
• Konwencja umożliwia Umawiającym się Państwom wprowadzenie jasnego rozróżnienia między operacjami prowadzonymi przez nierezydentów na zatwierdzonym rynku papierów wartościowych a operacjami prowadzonymi przez nierezydentów poza nim w odniesieniu do możliwości ustalenia źródła dochodu do opodatkowania;
• prawodawca postanowił nie wprowadzać takiego rozróżnienia w Umowie;
• Konstytucja pozwała na nałożenie zobowiązania podatkowego wyłącznie na szczeblu ustawy
  - przeniesienie przez nierezydentów własności akcji lub obligacji w spółkach, w których wartość akcji lub obligacji nie pochodzi z nieruchomości położonych w Polsce (spółki inwestujące w nieruchomości), nie stanowi źródła dochodu (nawet jeśli jest prowadzona na GPW), jako że ani Umowa, ani żadna inna ustawa nie daje podstaw prawnych do uznania takiej operacji za zdarzenie podlegające opodatkowaniu.

W związku z tym, sprzedaż akcji lub obligacji spółek innych niż spółki inwestujące w nieruchomości będzie - na mocy Umowy - podlegać opodatkowaniu wyłącznie w Australii. Aby ocenić, czy dany podmiot powinien być uznany za inwestujący w nieruchomości, Podatnik wykorzysta ostatni zatwierdzony bilans takiego podmiotu i sprawdzi stosunek wartości nieruchomości do łącznej wartości aktywów danego podmiotu wykazanych w tym bilansie. Jeśli stosunek ten przekracza 50%, podmiot, którego akcje lub obligacje mają być sprzedane, uznaje się za spółkę inwestującą w nieruchomości. W takim wypadku Podatnik będzie musiał ująć dochód do opodatkowania w Polsce z tytułu sprzedaży akcji lub obligacji takiego podmiotu.

W związku z tym, że klauzula dotycząca nieruchomości została wprowadzona do Umowy, przeniesienie własności akcji lub obligacji w spółkach inwestujących w nieruchomości przez nierezydentów stanowi źródło dochodu podlegające opodatkowaniu w Polsce. W takim wypadku Podatnik powinien zgodnie z art. 14 ust. 1 UPDoP wykazać dla potrzeb opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych zyski z tytułu sprzedaży rzeczonych akcji lub obligacji w cenie wynikającej z właściwej transakcji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 powołanej na wstępie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przywołany przepis konstytuuje tzw. zasadę źródła, w myśl której - niezależnie od miejsca zamieszkania czy też lokalizacji siedziby danego podmiotu - opodatkowaniu w danym państwie podlegać będą te dochody, które w państwie tym powstały.

Z zasadą źródła wiąże się ograniczony obowiązek podatkowy, którego istotą jest to, że podmioty objęte takim obowiązkiem, mogą być zobowiązane do zapłacenia podatku dochodowego jedynie od dochodów, które powstały w Polsce. Pozostałe dochody takich podmiotów nie mogą natomiast podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Podkreślić należy, że podatnicy, którzy - jak Wnioskodawca - nie mają na terytorium siedziby lub zarządu, ale osiągają przychody ze źródeł przychodów ulokowanych na terytorium Polski, zasadniczo podlegają tym samym regułom opodatkowania, które obowiązują podmioty podlegające nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Dotyczy to m.in. zasad ustalania dochodów, wysokości podatku, terminów płatności podatku. Ewentualne różnice wynikają bezpośrednio z ustawy (np. art. 21, art. 26 ust. 1 updop) lub z umów międzynarodowych.

Generalną i powszechnie znaną zasadą w podatku dochodowym od osób prawnych jest, że opodatkowanie dochodów (przychodów), których odbiorcą są zagraniczne osoby prawne, podlegające ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu i będące rezydentami krajów, z którymi Polska zawarła umowy w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, odbywa się zawsze z uwzględnieniem tych umów.

Ratyfikowane umowy międzynarodowe, jakimi są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, mają pierwszeństwo przed uregulowaniami krajowymi. Jeżeli zatem polski przepis nakazuje opodatkować określony dochód, ale umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie przewiduje takiej możliwości, to dochód ten nie może podlegać opodatkowaniu. Warto przy tym nadmienić, że jeśli chodzi o obowiązek podatkowy to jest on nakładany przepisami ustawy podatkowej a nie przepisami danej umowy międzynarodowej, która w tym względzie zawierać może ewentualne modyfikacje bądź wyłączenia od tego obowiązku w Polsce.

Zasady ustalania podatku, wynikające z ustawy będą miały zatem zastosowanie w przypadku braku takich umów, albo wtedy, gdy umowa w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, której Polska jest stroną, zawarta z krajem, na którego terytorium podatnik ma siedzibę, nie stanowi inaczej niż polska ustawa.

W świetle przepisów polskiej ustawy podatkowej inwestorzy osoby prawne, którzy zarabiają lub tracą na akcjach czy innych papierach wartościowych, są zobowiązani do podatkowego rozliczenia transakcji giełdowych. Dochód lub strata osiągana ze sprzedaży akcji rozliczane są na ogólnych zasadach wg 19% stawki od podstawy opodatkowania (art. 19 updop). Podatnik nie określa dochodu na poszczególnych transakcjach, ale w myśl zasad wynikających z art. 7 ust. 2 updop.

Do ustalenia przychodu z odpłatnego zbycia akcji stosuje się zapis art. 14 ust. updop, zgodnie z którym przychodem z odpłatnego zbycia praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Zatem, co do zasady, podatnik winien wykazać dla potrzeb opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych zyski z tytułu sprzedaży akcji lub obligacji w cenie wynikającej z właściwej transakcji. Ustawodawca zastrzegł jednak, że jeżeli przyjęta cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości ceny rynkowej.

W przypadku zagranicznych inwestorów na obowiązek podatkowy z tytułu realizacji zysków ze zbycia akcji/obligacji wpływa wiele czynników. Podstawowe znaczenie ma sposób obrotu. Jeśli zbycie akcji/obligacji następuje na rynku regulowanym w Polsce (Giełda Papierów Wartościowych) w świetle ustawy podatkowej podatek dochodowy od osób prawnych należy zapłacić. W takim przypadku mamy bowiem do czynienia z dochodem uzyskanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Mimo, że cytowana ustawa nie precyzuje, kiedy w przypadku osoby zagranicznej można mówić o dochodzie uzyskanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - to z konstrukcji i systematyki ustawy wypływa wniosek, że za dochód uzyskany na terytorium Polski ustawodawca uznaje również dochód, którego źródłem jest działalność polskich podmiotów, dokonujących wypłat na rzecz zagranicznych osób prawnych należności z określonych tytułów. Na potwierdzenie, zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 1999 r. sygn. akt III SA 1584/98 pod pojęciem przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej należy rozumieć te przychody, których źródło znajduje się na tym terytorium. Giełda Papierów Wartościowych działa na terytorium RP, także prowadzony na niej obrót jest dokonywany na tym terytorium dlatego, w przekonaniu tut. organu należy uznać, iż sprzedaż akcji czy innych papierów wartościowych notowanych na Giełdzie stanowi źródło dochodów położone na terytorium Polski. W konsekwencji, dochód z tytułu zbycia akcji podlega opodatkowaniu na terytorium RP.

W tej kwestii tut. organ podziela zatem pogląd Ministerstwa Finansów zawarty w cytowanym we wniosku piśmie z dnia 24 lipca 2001 r. Nr PB4/AK-8214-1045-277/01, tj. w szczególności, że:

O źródle dochodów położonych w Polsce można więc mówić wtedy, gdy takie źródło dochodów trwale związane jest z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy źródłem dochodów są polscy rezydenci eksploatujący rzeczy lub dobra niematerialne należące do innych podmiotów.

Nie stanowią zaś dochodów uzyskanych ze źródeł dochodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody nierezydentów:

- ze zbycia praw do źródeł dochodów (np. zbycia udziałów, akcji, obligacji i innych papierów wartościowych wyemitowanych przez polskie podmioty, wierzytelności polskich podmiotów), gdyż zbycie takie stanowi odrębne od zbywanego źródła źródło dochodów, które nie jest trwale związane z terytorium Polski; wyjątkiem jest sytuacja, gdy zbycie takie dokonywane jest na polskiej giełdzie (bowiem w takim przypadku giełda i obrót na niej dokonywany stanowi samoistne źródło dochodów położone na terytorium Polski) lub gdy zbycie udziałów, akcji czy innych papierów wartościowych prowadzi w praktyce do "przeniesienia praw" do nieruchomości (np. gdy majątek spółki, której akcje są zbywane, składa się głównie z nieruchomości).

Odnosząc się jeszcze do treści cyt. wyżej pisma, tut. organ zwraca uwagę, że wyjaśnienia w nim zawarte nie prowadzą - wbrew temu, jak uważa Wnioskodawca - do tworzenia przez Ministerstwo Finansów nowego źródła opodatkowania w ramach procedury podatkowej, gdy ustawa o podatku dochodowym nie daje takich wytycznych. Fakt, że w ustawie podatkowej brak jest konkretnych zapisów definiujących źródła dochodów uzyskane na terytorium Polski przez nierezydentów nie przesądza o tym, że za takie źródło może być uznany obrót akcjami czy innymi papierami wartościowymi na polskim regulowanym rynku giełdowym, gdyż za takim podejściem przemawia wykładnia celowościowa przepisów updop.

Niezależnie od powyższego wskazać trzeba, że w przedmiotowym piśmie Ministerstwo Finansów wyraźnie nawiązało do zasad wynikających z bilateralnych umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania podając, że:

() w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania podpisywane są dwustronne międzynarodowe umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania, które kwestie miejsca opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł regulują w sposób szczegółowy.

Tym samym Ministerstwo Finansów wskazało, że w przypadku nierezydenta z kraju, z którym Polska zawarła umowę w sprawie unikania podwójnego opodatkowania kwestie związane z opodatkowaniem należy rozpatrywać przez pryzmat takiej umowy, której postanowienia (o czym była już mowa wyżej) mają pierwszeństwo przed uregulowaniami krajowymi. Stąd - wbrew przekonaniu Wnioskodawcy jasno wynika, że wyjaśnienia Ministerstwa Finansów nie prowadzą do ustanowienia bezwzględnie obowiązującej zasady względem wszystkich nierezydentów, jakoby wszelkie akcje lub obligacje sprzedawane na GPW tworzą źródło dochodu w Polsce i przez to powstaje zobowiązanie do zapłaty podatku od tego dochodu w Polsce.

W stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym wskazano, że Wnioskodawca jest rezydentem podatkowym Związku Australijskiego oraz że w latach 2009-2011 nabywał i sprzedawał za pośrednictwem Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie akcje lub obligacje różnych spółek, z których część była emitowana przez spółki inwestujące w nieruchomości (podstawą wartości akcji takich spółek są głównie nieruchomości położone w Polsce).

Zatem, jeśli chodzi o określenie zasad opodatkowania sprzedawanych akcji lub obligacji w przypadku Wnioskodawcy zastosowanie znajdują postanowienia przywołanej na wstępie umowy z dnia 7 maja 1991 r. między Rzecząpospolitą Polską a Australią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu. Ta ratyfikowana umowa bilateralna jest bowiem częścią polskiego porządku prawnego.

Słusznie zauważono we wniosku, że przy interpretowaniu zapisów poszczególnych umów, w tym ww. umowy polsko-australijskiej za wzór służą Modelowa Konwencja OECD w sprawie Podatku od Dochodu i Majątku oraz Komentarz do tej Konwencji, które wprawdzie nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, natomiast stanowią wskazówkę, jak należy rozumieć zapisy tych umów. Modelowa Konwencja i Komentarz do niej zostały wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD (w tym Polskę), które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień. Na Modelowej Konwencji wzorowane są bowiem zawarte umowy międzynarodowe.

W umowie polsko-australijskiej Umawiające się Państwa określiły reguły opodatkowania dochodów lub zysków z przeniesienia własności w art. 13, który brzmi:

1. Dochód lub zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw z przeniesienia własności majątku nieruchomego, o którym mowa w artykule 6, położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.
2. Dochód lub zyski z przeniesienia własności majątku innego niż majątek nieruchomy, o którym mowa w artykule 6, stanowiącego część majątku zakładu, który przedsiębiorstwo jednego z Umawiających się Państw posiada w drugim Umawiającym się Państwie, lub należącego do stałej placówki, którą osoba zamieszkała lub mająca siedzibę w pierwszym Państwie dysponuje w drugim Umawiającym się Państwie w celu wykonywania wolnego zawodu, łącznie z dochodem lub zyskami, które zostaną osiągnięte z przeniesienia własności takiego zakładu (odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem) lub takiej stałej placówki, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.
3. Dochód lub zyski osiągnięte z przeniesienia tytułu własności statków lub samolotów eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej albo własności innej niż majątek nieruchomy, o którym mowa w artykule 6, a związanej z eksploatacją takich statków lub samolotów, będą opodatkowane tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przedsiębiorstwo eksploatujące statki lub samoloty ma siedzibę.
4. Dochód lub zyski osiągnięte przez osoby mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw z przeniesienia własności akcji lub porównywalnych praw w spółce, której majątek składa się całkowicie lub głównie z majątku nieruchomego, o którym mowa w artykule 6, położonego w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.
5. Postanowienia niniejszej umowy nie naruszają ustawodawstwa Umawiającego się Państwa dotyczącego opodatkowania dochodów o charakterze majątkowym, uzyskiwanych z przeniesienia majątku innego niż ten, do którego mają zastosowanie postanowienia ustępów 1, 2, 3 i 4.

Na marginesie wyjaśnić należy, że zawarte w tym artykule sformułowanie mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie nie oznacza możliwości wyboru, w którym państwie dochody i zyski podlegają opodatkowaniu. Sformułowanie to oznacza, że drugie państwo ma prawo opodatkować takie dochody lub zyski, jeżeli na podstawie przepisów tego państwa dochody te podlegają w tym państwie opodatkowaniu (umowy są bowiem zawierane pomiędzy państwami a nie z poszczególnymi podatnikami). Używane w umowach bilateralnych słowo mogą należy rozumieć jako prawo administracji skarbowej danego państwa do opodatkowania określonych rodzajów dochodów. Postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania przyznają więc państwu będącemu stroną umowy prawo do opodatkowania danego rodzaju dochodu, jeżeli ustawodawstwo wewnętrzne nakłada podatek na taki rodzaj dochodu (przychodu).

Wracając jednak do analizy przytoczonego wyżej art. 13 umowy polsko-australijskiej nasuwa się zasadnicza uwaga, że uregulowania zawarte w przepisach tego artykułu dają Polsce (jako krajowi źródła, w którym obrót jest dokonywany) prawo opodatkować dochody australijskiego rezydenta z tytułu sprzedaży przedsiębiorstwa, nieruchomości lub akcji firm, których majątek składa się głównie z nieruchomości położonych w Polsce. Jednocześnie sprzedaż innego majątku może podlegać opodatkowaniu tylko w kraju rezydencji, czyli w Australii.

Zatem sprzedaż akcji/obligacji spółek innych niż spółki, których aktywa w większości składają się z nieruchomości, nie może podlegać opodatkowaniu w Polsce - nawet wówczas, gdy transakcja sprzedaży odbywa się na Giełdzie Papierów Wartościowych w Polsce. Takiej sytuacji nie przewidują bowiem przepisy art. 13 umowy polsko-australijskiej.

Wobec powyższego należy w podsumowaniu podzielić stanowisko Wnioskodawcy co do tego, że w rozpatrywanej sprawie Zgodnie z art. 13 Umowy, sprzedaż akcji lub obligacji będzie stanowić dochód podlegający opodatkowaniu w Polsce jedynie w sytuacji, gdy podstawą wartości sprzedawanych akcji lub obligacji są głównie nieruchomości położone w Polsce, przy czym bez znaczenia jest czy transakcja sprzedaży ma miejsce na zatwierdzonym rynku giełdowym czy też poza nim.

Powyższe oznacza tym samym, że stanowisko Wnioskodawcy w kwestii zadanego pytania uznaje się za prawidłowe.

Wnioskodawca postąpi też prawidłowo dokonując oceny, czy dany podmiot powinien być uznany za inwestujący w nieruchomości, wykorzystując do tego dane z ostatnio zatwierdzonego bilansu takiego podmiotu i sprawdzenie stosunku wartości nieruchomości do łącznej wartości aktywów danego podmiotu wykazanych w tym bilansie oraz przyjmując, że jeśli stosunek ten przekracza 50% - podmiot, którego akcje lub obligacje mają być sprzedane, uzna za spółkę inwestującą w nieruchomości i w takim przypadku wykaże dochód do opodatkowania w Polsce z tytułu sprzedaży akcji lub obligacji takiego podmiotu.

Końcowo tytułem uwagi podkreślenia wymaga, że dla możliwości zastosowania postanowień umowy polsko-australijskiej w kwestii opodatkowania opisanych we wniosku dochodów z transakcji zbycia akcji i obligacji niezbędnym jest posiadanie przez Wnioskodawcę aktualnego certyfikatu rezydencji podatkowej. W przeciwnym przypadku jedynymi przepisami mającymi zastosowanie będą przepisy polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ta jednak nie przewiduje żadnych wyłączeń dla podatników niemających zamieszkania w Polsce i niemogących (z różnych przyczyn) wylegitymować się wymaganym certyfikatem.

Krótkiego komentarza wymaga ponadto argumentacja Wnioskodawcy nawiązująca do uregulowań ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jakkolwiek stanowisko Wnioskodawcy w kwestii postawionego pytania zostało uznane za prawidłowe, lecz bynajmniej nie ze względu na wspomnianą argumentację, a wyłącznie z racji jego potwierdzenia w regulacjach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i umowy polsko-australijskiej.

Rozważanie o rozwiązaniach przyjętych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdy istota problemu dotyczy opodatkowania osoby prawnej jest w ocenie organu zbędne, gdyż obie ustawy podatkowe działają w innym reżimie prawnym.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym i dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 440 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie