Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania oznaczone numerami 1, 4 i 5 dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych. W zakresie pytania dotyczącego podatku od towarów i usług oraz pytania dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Na wstępie Spółka zaznaczyła, że jej stanowisko jest tożsame ze stanowiskiem zawartym we wnioskach o wydanie interpretacji indywidualnych wystosowanych przez innego Uczestnika, będącego jednocześnie Pool Leaderem w przedstawionej w opisie stanu faktycznego strukturze cash poolingu, które to wnioski były podstawą do wydania przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie interpretacji indywidualnych: z 12 lipca 2011 roku (sygn. akt IPPB5/423-456/11-4/JC, IPPB5/423-456/11-5/JC, IPPB5/423-456/11-6/JC), z 5 sierpnia 2011 roku (IPPP1/443-883/11-3/AW) oraz z 11 lipca 2011 roku (IPPB2/436-167/11-4/AF). W interpretacjach tych stanowisko Spółki zostało ocenione przez organ podatkowy jako prawidłowe. Pytania rozpatrywane w przywołanych wyżej interpretacjach są identyczne z pytaniami sformułowanymi w niniejszym wniosku.

Ad. 1.

Spółka uważa, że przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów Uczestników odsetek wypłacanych w ramach systemu cash poolingu nie znajdą zastosowania ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 lub 61 CITU.

Zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 CITU nie uznaje się za koszt uzyskania przychodów:

1. odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni,
2. odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 7b CITU przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Spółka wskazuje, iż w strukturze kompleksowego zarządzania płynnością finansową będą mogły uczestniczyć również podmioty z nią powiązane w sposób określony w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jednakże powołane powyżej przepisy o niedostatecznej kapitalizacji w odniesieniu do opisanej w stanie faktycznym struktury cash poolingu nie znajdą zastosowania z uwagi na niespełnienie jednej z przesłanek wskazanej w tych przepisach: podstawą dokonywanych transferów w ramach struktury nie będą bowiem pożyczki, o których mowa w art. 16 ust. 7b CITU, lecz transakcja przelewu wierzytelności lub przejęcia długu w myśl art. 509 § 1 oraz art. 519 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, dalej również jako: KC).

W omawianej strukturze cash poolingu występują co najmniej trzy podmioty, a mianowicie podmiot posiadający wolne środki finansowe, podmiot posiadający niedobór tych środków oraz występujący w roli pośrednika Bank działający we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w transakcjach cash poolingowych dla każdego z podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, co jednak nie prowadzi do zawarcia umowy pożyczki. Każdy z Uczestników będzie uprawniony w ramach systemu cash poolingu do uzyskania z Rachunku głównego, bądź zobowiązany do wpłaty na Rachunek główny za pośrednictwem Banku proporcjonalnej części odsetek, w zależności od salda na własnym rachunku bieżącym. W szczególności żaden z Uczestników cash poolingu nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność innego Uczestnika określonej ilości pieniędzy, a także żaden z Uczestników nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Wszystkie transfery środków będą wykonywane na podstawie przelewu wierzytelności lub przejęcia długu w sposób automatyczny. Uczestnicy dysponujący saldem dodatnim nie mają wiedzy odnośnie tego, jaka część zgromadzonych na ich rachunkach bieżących nadwyżek przetransferowana na Rachunek główny zostaje wykorzystana przez pozostałych Uczestników. W związku z powyższym nie można wskazać, który z Uczestników pełniłby funkcję dającego pożyczkę, a który biorącego pożyczkę. Także przedmiot pożyczki pozostaje nieokreślony, ponieważ zasilenie rachunku bieżącego Uczestnika o niedoborze finansowym następuje z Rachunku głównego, za pośrednictwem wewnętrznego rachunku Banku, a nie ze środków zgromadzonych na rachunku Uczestnika dysponującego nadwyżką. W żadnym momencie nie dojdzie do bezpośredniego przepływu środków pomiędzy Uczestnikami cash poolingu, co oznacza że Uczestnicy w ramach grupy kapitałowej nie dokonują pomiędzy sobą żadnych bezpośrednich transakcji. To Bank oblicza oprocentowanie od salda skonsolidowanego na Rachunku głównym i to Bank alokuje odsetki na odpowiednie rachunki bieżące Uczestników.

Wobec powyższego ograniczenia dotyczące niedostatecznej kapitalizacji przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 CITU nie znajdują zastosowania w odniesieniu do omawianego stanu faktycznego, a odsetki wypłacane przez Uczestników za pośrednictwem Banku na Rachunek główny w przypadku stwierdzenia sald ujemnych na rachunkach bieżących tych Uczestników będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów na zasadach ogólnych zgodnie z art. 15 ust. 1 CITU.

Spółka podnosi, iż powyższe stanowisko zostało potwierdzone w szeregu wydanych w analogicznym stanie faktycznym interpretacji indywidualnych, w tym w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 listopada 2009 roku (sygn. IBPBI/2/423-957/09/AP), interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 18 lutego 2009 roku (sygn. ITPB3/423-705/08/PS), interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 26 września 2008 roku (sygn. ILPB3/423-403/08-4/DS) oraz w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 stycznia 2008 roku (sygn. IP-PB3-423-339/07-3/MS).

Ad. 4.

W opisanym stanie faktycznym Spółka nie będzie obowiązana do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ust. 1 CITU.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 CITU, podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takich transakcji z uwzględnieniem wymogów wymienionych w punktach 1-6 tego artykułu. Na podstawie art. 9a ust. 2 CITU obowiązek sporządzenia dokumentacji występuje w przypadku, gdy łączna kwota (lub jej równowartość) transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość: (1) 100.000 EURO - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo (2) 30.000 EURO - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo (3) 50.000 EURO - w pozostałych przypadkach.

Z uwagi na powyższe, konieczność sporządzenia dokumentacji cen transferowych zachodzi w przypadku, gdy spełnione są kumulatywnie następujące warunki: (1) dochodzi do transakcji, (2) transakcja jest realizowana pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz (3) łączna kwota transakcji przekracza kwoty wskazane w art. 9a ust. 2 CITU.

W opinii Spółki, ponieważ pojęcie transakcja nie posiada definicji legalnej w przepisach prawa podatkowego oraz przepisach prawa cywilnego, należy posłużyć się znaczeniem słownikowym. Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego Wydawnictwa PWN transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług, jak również zawarcie takiej umowy.

Z kolei zgodnie z art. 11 ust. 1 i ust. 4 CITU jeden podmiot gospodarczy jest powiązany z innym podmiotem gospodarczym, jeżeli:

• podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej podmiotem krajowym, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo

• osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą, zwana dalej podmiotem zagranicznym, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo

• te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów lub

• podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo

• te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów.

W zaprezentowanej w opisie stanu faktycznego strukturze cash poolingu wszystkie transakcje będą realizowane automatycznie za pośrednictwem wewnętrznego rachunku Banku. W ramach planowanej struktury cash poolingu po jednej stronie umowy będzie funkcjonować Bank, a po drugiej Uczestnicy, w tym Pool Leader. W żadnym momencie pomiędzy Uczestnikami, a w szczególności pomiędzy Uczestnikami a Pool Leaderem, nie dojdzie do zawarcia w jakikolwiek sposób żadnej umowy dotyczącej cash poolingu. W ramach planowanej struktury nie dojdzie również do bezpośredniego przepływu środków pomiędzy Uczestnikami cash poolingu, w tym pomiędzy Pool Leaderem oraz pozostałymi Uczestnikami cash poolingu. W konsekwencji uznać należy, iż Uczestnicy, w tym Pool Leader, nie dokonają pomiędzy sobą żadnych bezpośrednich transakcji. Istotą systemu jest bowiem fakt, że dzięki przystąpieniu do transakcji większej ilości spółek z grupy - jako jednej jej strony - otrzymują one od Banku - jako drugiej strony - korzystniejsze oprocentowanie sald debetowych i kredytowych na swoich rachunkach. Oprocentowanie to jest ustalone na zasadach rynkowych, jako że określane są one przez podmiot niezależny - Bank.

Wobec powyższego, w omawianym stanie faktycznym trudno we wzajemnych stosunkach pomiędzy Uczestnikami doszukiwać się jakichkolwiek operacji handlowych dotyczących kupna lub sprzedaży towarów lub usług, względnie zawierania umów handlowych na kupno lub sprzedaż towarów lub usług, tj. przypadków przeprowadzania transakcji pomiędzy tymi podmiotami. Dlatego też w ocenie Spółki przepływy finansowe w ramach struktury cash poolingu, w tym wypłaty odsetek, nie prowadzą do zawarcia transakcji pomiędzy Uczestnikami tej struktury, ponieważ w żadnym momencie nie dochodzi do bezpośrednich przepływów finansowych pomiędzy tymi podmiotami, a środki za każdym razem są przekazywane za pośrednictwem wewnętrznego konta Banku będącego podmiotem niepowiązanym z pozostałymi Uczestnikami.

Z uwagi na powyższe brak transakcji oznacza nieziszczenie się pierwszego z warunków determinujących obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej w odniesieniu do przepływów finansowych realizowanych pomiędzy Uczestnikami struktury cash poolingu.

Spółka podnosi, iż powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w szeregu wydanych w analogicznym stanie faktycznym interpretacji indywidualnych, w tym w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 8 stycznia 2010 roku (sygn. IBPBI/2/423-19/10/MS), w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 18 grudnia 2009 roku (sygn. IPPB3/423-640/09-3/PD), czy też w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia września 2009 roku (sygn. IPPB3/423-340/09-2/ER).

Ad. 5.

Dla Uczestnika przychodami są kwoty wypłaconych im na rachunki bieżące odsetek, a kosztami uzyskania przychodów wydatki poniesione z tytułu odsetek zapłaconych od salda ujemnego na ich rachunkach bieżących oraz wydatki poniesione z tytułu opłat zapłaconych Bankowi za świadczone w ramach systemu cash poolingu usługi, natomiast pozostałe transfery środków finansowych w ramach systemu cash poolingu nie generują odpowiednio przychodów ani kosztów ich uzyskania na gruncie CITU.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 CITU przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Do przychodów na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 CITU nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Do przychodów nie zalicza się również, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 CITU kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).

Z uwagi na powyższe w ocenie Spółki należy stwierdzić, iż w przedstawionym stanie faktycznym przychód posiadacza na rachunku bieżącym salda dodatniego uczestniczącego w cash poolingu stanowią jedynie te odsetki, które zostaną przez niego faktycznie otrzymane, przy czym odsetki skapitalizowane stanowią przychód podatkowy w dacie ich kapitalizacji.

W szczególności należy podkreślić, że przychodami podatkowymi są jedynie bezzwrotne przysporzenia majątkowe uzyskane przez podatnika definitywnie, co potwierdza wyrok NSA z dnia 27 listopada 2003 roku (sygn. III SA 3382/02).

Pozostałe środki transferowane pomiędzy Uczestnikami systemu cash poolingowego, poza definitywnie wypłacanymi na rzecz Uczestników systemu odsetkami będą neutralne dla potrzeb ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, tzn. nie będą stanowiły przychodów dla celów tego podatku.

Odnosząc się do kosztów uzyskania przychodów - zgodnie z art. 15 ust. 1 zdanie 1 CITU kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Za koszty uzyskania przychodów należy uznać zatem koszty generowane przez działania podatników zmierzające do osiągnięcia celu wskazanego w art. 15 ust. 1 CITU, a koszty działań podejmowanych w innym celu nie będą stanowić podatkowych kosztów uzyskania przychodów. Za koszty uzyskania przychodów należy uznać koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające z nimi w związku pośrednim, o ile zostały one poniesione w sposób racjonalny w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, nawet w przypadku gdy z obiektywnych przyczyn w ostatecznym rozrachunku przychód nie zostanie osiągnięty.

Z uwagi na powyższe, by zaliczyć poniesione wydatki do kosztów uzyskania przychodów należy wykazać związek pomiędzy ich poniesieniem, a dążeniem do uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ponadto poniesione wydatki powinny wykazywać związek z prowadzoną działalnością, tak by przy wykorzystaniu zasad logiki i doświadczania życiowego można było wywnioskować, iż mogły mieć one wpływ na osiągnięcie przychodu lub jego zachowanie albo zabezpieczenie.

W zamkniętym katalogu kosztów, które nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 CITU, ustawodawca wskazał między innymi na:

• wydatki na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) (art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a CITU),
• naliczone, lecz niezapłacone albo umorzone odsetki od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów) (art. 16 ust. 1 pkt 11 CITU),
• odsetki, prowizje i różnice kursowe od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji (art. 16 ust. 1 pkt 12 CITU).

Biorąc pod uwagę, iż przystąpienie przez Uczestników do struktury cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi, to prowizje i opłaty należne dla Banku za świadczone przez niego usługi pośrednictwa finansowego, jak również odsetki wpłacane za pośrednictwem wewnętrznego rachunku Banku przez Uczestników na Rachunek główny, odsetki od salda ujemnego na ich rachunkach bieżących (jeżeli takie saldo wystąpi) będą stanowić koszty uzyskania przychodów w momencie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji, o ile zapłacone odsetki i prowizje nie będą zwiększać kosztów inwestycji w okresie ich realizacji. Wskazane bowiem powyżej wydatki pozostają w ścisłym związku z prowadzoną działalnością gospodarczą mającą wpływ na uzyskiwane przychody tych Uczestników.

Ponadto, co zostało wykazane przez Spółkę w sposób wyczerpujący w uzasadnieniu stanowiska odnośnie pytania 1, odsetki wypłacane za pośrednictwem rachunku wewnętrznego Banku przez Uczestników na Rachunek główny w przypadku odnotowania sald ujemnych na ich rachunkach bieżących nie podlegają ograniczeniom w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 CITU.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, środki pieniężne transferowane w ramach struktury cash poolingu, które nie stanowią powyżej opisanych wydatków na zapłatę odsetek lub prowizji bankowych, będą neutralne dla potrzeb ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, tzn. nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów dla celów tego podatku. Zgodnie bowiem z przyjętym orzecznictwem za koszty podatkowe mogą zostać uznane jedynie wydatki o charakterze definitywnym, które nie podlegają zwrotowi. Ponownie, powyższe stanowisko zostało w szczególności potwierdzone w wyroku NSA z dnia 20 marca 1996 roku (sygn. SA/Ka 332/95).

W szczególności w przedmiotowym stanie faktycznym należy uznać, że przepływy finansowe związane z wypłatą wynagrodzenia dla Pool Leadera z tytułu przejęcia od Banku zobowiązań według ich wartości nominalnej oraz zapłatą ceny dla Banku z tytułu przelewu wierzytelności na rzecz Pool Leadera są neutralne podatkowo. W szczególności, zgodnie z zapisami umowy cash poolingu następnego dnia po przeprowadzeniu transakcji przelewu wierzytelności oraz przejęcia zobowiązań dochodzi do transakcji odwrotnych, w efekcie których Bank zwrotnie zapłaci cenę za przeniesione wierzytelności, a Pool Leader zwrotnie zapłaci wynagrodzenie za przejęte zobowiązania. Przeprowadzenie powyższych transakcji umożliwia ustalenie salda netto na Rachunku głównym i osiągnięcie podstawowego celu systemu cash poolingu, tj. konsolidacji sald pozwalającej na obniżenie ponoszonych przez Uczestników kosztów poprzez udostępnianie podmiotom z grupy środków na cele prowadzonej przez nie działalności gospodarczej, przy jednoczesnej optymalizacji globalnej pozycji finansowej grupy. Omawiane transakcje stanowią zatem element i istotę mechanizmu cash poolingu, w żadnym wypadku nie są definitywne i jako takie należy je uznać za neutralne podatkowo.

Podobnie odsetki, które zostały zgromadzone na Rachunku głównym, rozdzielane na koniec każdego miesiąca na rzecz Uczestników za pośrednictwem wewnętrznego rachunku Banku według określonego w umowie klucza alokacji, w żadnym wypadku nie stanowią bezzwrotnych przysporzeń majątkowych uzyskanych definitywnie przez Pool Leadera, lecz ponownie należy je uznać za neutralne podatkowo transakcje stanowiące istotę mechanizmu cash poolingu.

Spółka podnosi, iż powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w szeregu wydanych w analogicznym stanie faktycznym interpretacji indywidualnych, w tym w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 5 stycznia 2011 roku (sygn. ILPB4/423-254/10-4/MC), interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 września 2009 roku (sygn. IPPB3/423-467/09-4/AG) oraz w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 września 2009 roku (sygn. ILPB3/423-490/09-2/MC).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe w zakresie pytania oznaczonego numerem 1, 4 i 5.

Umowa cash poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Stanowisko Organu podatkowego odnośnie pytania oznaczonego we wniosku numerem 1.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r., Nr 74, poz. 397 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b powołanej ustawy przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Umowa cash poolingu nie jest formą tradycyjnej pożyczki udzielanej sobie nawzajem przez podmioty powiązane, lecz ma charakter bieżącego wyrównywania sald w drodze wielostronnych i wielokrotnych świadczeń konsolidacyjnych o charakterze zwrotnym.

Umowę Cash poolingu mają zamiar zawrzeć spółki powiązane kapitałowo. Z konstrukcji umowy cash poolingu wynika jednak, iż wierzytelność/dług pomiędzy Uczestnikami powstanie w drodze specyficznych czynności cywilnoprawnych zdefiniowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), tj.:

• przelew wierzytelności w trybie art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego;

• przejęcia długu w trybie art. 519 § 1 Kodeksu cywilnego.

Zatem, nie można w rozważanym przypadku mówić o umowie pożyczki w rozumieniu przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, gdyż w ramach wielostronnej, kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, jaką jest przedmiotowa usługa cash poolingu, dochodzi do powstania wzajemnych wierzytelności/długu pomiędzy Uczestnikami w oparciu o nazwane w Kodeksie cywilnym czynności (tj. przelew wierzytelności lub przejęcia długu), inne niż umowa pożyczki.

Uczestnicy zobowiązują się do konsolidowania swoich środków ze środkami innych podmiotów uczestniczących w Systemie, a nie do pożyczenia ich konkretnemu Uczestnikowi. Spółka uczestnicząc w Systemie nie jest zobowiązana do przeniesienia z góry ustalonej ilości pieniędzy na rzecz określonego podmiotu, lecz udostępnia lub pobiera środki w zależności od swojej sytuacji finansowej.

W konsekwencji przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie będą miały zastosowania przy zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów odsetek zapłaconych przez Wnioskodawcę. Odsetki te będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów na zasadach ogólnych.

Tym samym, stanowisko Spółki w powyższym zakresie, należało uznać za prawidłowe.

Stanowisko Organu podatkowego odnośnie pytania oznaczonego we wniosku numerem 4.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j. t. Dz. U. z 2011 r., Nr 74, poz. 397 ze zm.), podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

1. określenie funkcji, jakie spełniać będą podmioty uczestniczące w transakcji (uwzględniając użyte aktywa i podejmowane ryzyko),
2. określenie wszystkich przewidywanych kosztów związanych z transakcją oraz formę i termin zapłaty,
3. metodę i sposób kalkulacji zysków oraz określenie ceny przedmiotu transakcji,
4. określenie strategii gospodarczej oraz innych działań w jej ramach - w przypadku gdy na wartość transakcji miała wpływ strategia przyjęta przez podmiot,
5. wskazanie innych czynników - w przypadku gdy w celu określenia wartości przedmiotu transakcji przez podmioty uczestniczące w transakcji uwzględnione zostały te inne czynniki,
6. określenie oczekiwanych przez podmiot obowiązany do sporządzenia dokumentacji korzyści związanych z uzyskaniem świadczeń - w przypadku umów dotyczących świadczeń (w tym usług) o charakterze niematerialnym.

Powyższy obowiązek, na podstawie art. 9a ust. 2 ww. ustawy, obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

1. 100.000 EURO - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo
2. 30.000 EURO - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo
3. 50.000 EURO - w pozostałych przypadkach.

Definicja podmiotów powiązanych została umieszczona w art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. I tak, jeżeli:

1. podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej "podmiotem krajowym", bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
2. osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą, zwana dalej "podmiotem zagranicznym", bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
3. te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów, albo
4. podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo
5. te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów
   - i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Z powyższego wyraźnie wynika, iż aby mógł powstać wymóg sporządzania wspomnianej dokumentacji podatkowej, konieczne jest jednoczesne ziszczenie się dwóch warunków: musimy mieć do czynienia z transakcją oraz taka transakcja musi mieć miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Pojęcie transakcja nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego, zatem można uznać, iż nie posiada ono definicji legalnej. W takim przypadku należy posłużyć się znaczeniem słownikowym, w myśl którego (według internetowego Słownika Języka Polskiego - http://sjp.pwn.pl) transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług lub też zawarcie takiej umowy.

Z przedstawionego opisu transakcji cash poolingu wynika, że poszczególne spółki powiązane kapitałowo zawierają umowę z Bankiem (niepowiązanym z Uczestnikami Systemu) i są łącznie jedną ze stron tej umowy. Spółki te nie zawierają natomiast transakcji między sobą w tym przypadku brak transakcji oznacza nieziszczenie się pierwszego z dwóch ww. warunków, od których spełnienia zależy obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej.

Ponadto w swym stanowisku Spółka wskazała, iż: wszystkie transakcje będą realizowane automatycznie za pośrednictwem wewnętrznego rachunku Banku. W ramach planowanej struktury cash poolingu po jednej stronie umowy będzie funkcjonować Bank, a po drugiej Uczestnicy, w tym Pool Leader. W żadnym momencie pomiędzy Uczestnikami, a w szczególności pomiędzy Uczestnikami a Pool Leaderem, nie dojdzie do zawarcia w jakikolwiek sposób żadnej umowy dotyczącej cash poolingu. W ramach planowanej struktury nie dojdzie również do bezpośredniego przepływu środków pomiędzy Uczestnikami cash poolingu, w tym pomiędzy Pool Leaderem oraz pozostałymi Uczestnikami cash poolingu oraz w żadnym momencie nie dochodzi do bezpośrednich przepływów finansowych pomiędzy tymi podmiotami, a środki za każdym razem są przekazywane za pośrednictwem wewnętrznego konta Banku będącego podmiotem niepowiązanym z pozostałymi Uczestnikami.

Mając na uwadze powyższe, Spółka nie będzie zobowiązana do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Tym samym, stanowisko Spółki w powyższym zakresie, należało uznać za prawidłowe.

Stanowisko Organu podatkowego odnośnie pytania oznaczonego we wniosku numerem 5.

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j. t. Dz. U. z 2011 r., Nr 74, poz. 397 ze zm.) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Do przychodów, w myśl art. 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy do przychodów nie zalicza się także kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy należy stwierdzić, iż przychód posiadacza dodatniego uczestniczącego w cash poolingu stanowią jedynie te odsetki, które zostaną przez niego faktycznie otrzymane.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ().

Działania podatnika muszą w związku z tym zmierzać w celu uzyskania przychodu, być na ten przychód ukierunkowane. Nie tworzą kosztów działania podejmowane w innym celu niż uzyskanie przychodu. Będą natomiast kosztem wydatki poniesione w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przyniosło przychody także w przyszłości. Dlatego kosztami uzyskania przychodów będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów, nawet wówczas gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

Zatem, aby móc zaliczyć konkretne wydatki do kosztów uzyskania przychodów, niezbędne jest wykazanie związku między ich poniesieniem, a dążeniem do uzyskania przychodów.

Z zastrzeżenia art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że są wydatki, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, pomimo ich związku z przychodami i prowadzoną działalnością gospodarczą. Katalog takich wydatków zawarty został w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Przepis ten, w pkt 11 stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Ponadto z treści art. 16 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek, prowizji i różnic kursowych od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji.

Odnosząc powyższe do przedmiotowego stanu faktycznego należy stwierdzić, iż skoro Spółka zawrze umowę cash pooling, która ma na celu zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi i będzie zobowiązana do ponoszenia kosztów prowizji i opłat bankowych, odsetek wpłacanych za pośrednictwem wewnętrznego rachunku Banku na Rachunek główny, odsetek od salda ujemnego na jej rachunku bieżącym, jeżeli takie w Spółce wystąpią, co do zasady będzie miała ona prawo zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Ww. wydatki pozostają bowiem w ścisłym związku z prowadzoną działalnością gospodarczą mającą wpływ na uzyskiwane przychody. Z kolei odsetki otrzymywane przez Spółkę stanowić będą jej przychód.

Jednocześnie należy wskazać, iż pozostałe środki finansowe przelewane pomiędzy Uczestnikami cash poolingu nie będą stanowić dla Spółki przychodów ani kosztów ich uzyskania.

Tym samym, stanowisko Spółki w powyższym zakresie, należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Ponadto, badając stan faktyczny przedstawiony w powołanych interpretacjach nie sposób uznać, iż jest on analogiczny z tym, który został przedstawionym przez Wnioskodawcę.

Z kolei w odniesieniu do interpretacji indywidualnych z dnia 12.07.2011 r. wydanych dla innego Uczestnika systemu cash poolingu należy zauważyć, iż zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) Minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Mając na uwadze powyższe interpretacja indywidualna skierowana jest wyłącznie do zainteresowanego i nie wywołuje skutków prawnych w stosunku do pozostałych Uczestników umowy zarządzania płynnością finansową.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Referencje

IPPB2/436-199/12-2/AF, interpretacja indywidualna

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie