Temat interpretacji

Działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku R. S.A. z dnia 8.09.2005 r. (data wpływu do tut. Urzędu 12.09.2005 r.), uzupełnionego pismem z dnia 27.09.2005 r. (data wpływu do tut. Urzędu 30.09.2005 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych, Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie postanawia uznać, że w przedstawionym stanie faktycznym stanowisko zawarte we wniosku jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przedstawionym przez R. S.A. stanem faktycznym opisanym we wniosku, w dniu 4.08.1999 r. R. S.A. podpisała kontrakt z firmą L. dotyczący budowy przez tą firmę instalacji hydrorafinacji w oparciu o technologię zakupioną od I.. W czasie realizacji kontraktu dochodziło do powstania znacznych opóźnień w wykonaniu poszczególnych etapów budowy, wskutek czego przesunięciu ulegały kolejne terminy do rozruchu technologicznego. Ukończenie budowy instalacji przez wykonawcę nastąpiło w grudniu 2001 r. Zawarty kontrakt przewidywał odpowiedzialność wykonawcy w postaci zapłaty kary umownej za nieukończenie budowy instalacji w terminie. Zarząd R. S.A. podjął decyzję o naliczaniu wykonawcy kar umownych z tytułu nieukończenia budowy instalacji w terminie wynikającym z kontraktu. W dniu 18.03.2002 r. wystawiono dla L. notę obciążeniową, zaliczając do przychodu podatkowego, na podstawie przepisu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wobec odmowy dobrowolnej zapłaty kary umownej przez wykonawcę, R. pobrała kwotę wynikającą z noty obciążeniowej z gwarancji dobrego wykonania udzielonej przez bank B. Pobranie kwoty kary umownej przez R. zostało zakwestionowane przez firmę L., która skierowała sprawę na drogę postępowania sądowego przed Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie. W pozwie powód domagał się zasądzenia od R. S.A. na rzecz L. wcześniej pobranej kwoty wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14.04.2003 r. do dnia zapłaty bądź zasądzenie na rzecz powoda równowartości w złotych polskich kwoty wcześniej pobranej przez R. S.A. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14.04.2003 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów postępowania arbitrażowego. Roszczenie pozwu oparto na twierdzeniu, iż opóźnienie w realizacji kontraktu nie nastąpiło z wyłącznej winy wykonawcy, gdyż również R. S.A. dopuściła się szeregu opóźnień w wykonaniu swoich zobowiązań. Wyrokiem z dnia 13.07.2005 r. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej zasądził od R. S.A. na rzecz L. kwotę wcześniej pobraną przez R. S.A. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14.04.2003 r. do dnia zapłaty oraz dodatkowe koszty, w tym zwrot opłaty rejestracyjnej, opłaty arbitrażowej oraz kosztów zastępstwa procesowego. Po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Polubownego w Warszawie z dnia 13.07.2005 r. R. S.A. zwróciła L. należną kwotę wraz z ustawowymi odsetkami, kosztami zastępstwa procesowego oraz kosztami opłaty rejestracyjnej i arbitrażowej. Firma L. mająca siedzibę we Frankfurcie nad Menem na skutek połączenia dokonanego w dniu 16.06.2004 r. została przejęta przez L. z siedzibą we Frankfurcie nad Menem, stąd we wniosku występują dwie nazwy wykonawcy.

Pytanie R. S.A. zawarte we wniosku brzmi następująco: czy zapłacone przez spółkę kwoty wynikające z wyroku stanowią koszty uzyskania przychodów w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Według stanowiska wnioskodawcy art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kwalifikuje do wydatków niestanowiących koszt uzyskania przychodów wydatki z tytułu kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Tylko te kary umowne i odszkodowania, na podstawie wyżej wymienionych przepisów, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Jeśli więc kara umowna, a tym samym zwrot nienależnie pobranej kwoty, wynika z innego tytułu niż wyżej wymienione, zapłacenie tej kwoty stanowić będzie w spółce koszt uzyskania przychodu.

Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, udzielając interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie przedstawionej we wniosku przez R. S.A., stwierdza, co następuje:

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Zapis taki oznacza, iż koszt poniesiony przez podatnika może być brany pod uwagę przy ustalaniu dochodu jedynie wówczas, gdy spełnia następujące przesłanki:

• służy osiągnięciu przychodu, czyli został poniesiony w celu jego osiągnięcia,
• nie został wymieniony przez ustawodawcę w katalogu kosztów wyłączonych przez niego spośród kosztów uzyskania przychodów.

Wymienione powyżej cechy, jakimi powinien odpowiadać koszt uzyskania przychodu, muszą wystąpić łącznie.

Zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Istotą tego przepisu jest niezaliczenie do kosztów uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań związanych generalnie z wadami towarów i usług, a nie samą zwłoką w dostarczeniu towarów lub wykonaniu usług. Biorąc pod uwagę art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy, należy stwierdzić, iż kary umowne z tytułu zwłoki spowodowanej nieterminowym wykonaniem przedmiotu umowy są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, jako nie wymienione pośród kategorii wyłączonych z grupy wydatków, które ponoszone są w celu uzyskania przychodów.

Ponadto na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który mówi, że przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne i różnice kursowe - kary umowne, naliczone za nieterminowe wykonanie usługi są przychodem spółki, która te kary naliczy i pobierze, w momencie faktycznej zapłaty. Jednakże, jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, Sąd Arbitrażowy w wyroku z dnia 13.07.2005 r. zasądził od R. S.A. na rzecz powoda zwrot nienależnie pobranej kwoty - kary umownej. Tym samym pobrana przez R. kara umowna była bezpodstawna, w związku z czym nie stanowiła przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Skoro przychód z tytułu kary umownej został wykazany przez R. nienależnie, to w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zwrot tej kwoty spowoduje korektę (zmniejszenie) przychodów, nie może natomiast być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów w spółce jako nie związany z przychodem. Ponadto zasądzone na rzecz powoda odsetki jako że mają charakter uboczny w stosunku do świadczenia głównego i dzielą los świadczenia głównego, nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ wydatek ten nie został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów. Podobnie koszty zastępstwa procesowego oraz koszty opłaty rejestracyjnej i arbitrażowej jako że nie zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nie spełniają warunku, jaki powinien spełnić wydatek, by móc go zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu i dlatego nie mogą zostać do nich zaliczone.