Temat interpretacji

Przepisy ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych (Dz. U. Nr 54 z 2000 r. poz. 654 ze zm.) zwanej dalej ustawą podatkową regulują kwestię różnic kursowych dla celów podatkowych:

1. art. 12 ust. 3 ustawy podatkowej, zgodnie z którym, jeżeli przychody wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich uzyskania i dniem faktycznego otrzymania występują różne kursy walut, przychody te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód, oraz z zastosowania kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski z dnia uzyskania przychodu.
2. art. 15 ust. 1 ustawy podatkowej, stanowiący, że koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich ogłoszonych przez Narodowy Bank Polski z dnia poniesienia kosztu. Jeżeli koszty wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich zarachowania i dniem zapłaty występują różne kursy walut, koszty te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu sprzedaży walut z dnia zapłaty, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał ponoszący koszt, oraz z zastosowania kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski z dnia zarachowania kosztów.

Literalna wykładnia przepisu cyt. w pkt 2, który nakazuje korygować koszty uzyskania przychodu w oparciu o różnice kursu waluty pomiędzy dniem zarachowania a dniem zapłaty, prowadzi do wniosku, że różnic nie można ustalić a następnie uwzględnić przy ustaleniu kosztu uzyskania przychodu, jeżeli nie dojdzie do faktycznej zapłaty zobowiązania.

Zobowiązanie jest dwustronnym stosunkiem prawnym, na mocy którego wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia świadczenia (działania lub zaniechania), a dłużnik świadczenie to powinien spełnić.

Wykonanie zobowiązania może nastąpić poprzez spełnienie świadczenia do rąk wierzyciela lub osoby przez niego upowaznionej, albo też złożenia jego przedmiotu do depozytu sądowego(art. 450-470 k.c.). Natomiast umorzenie zobowiązania następuje, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje ( art. 508 k.c.).

Wskutek umorzenia zobowiązanie wygasa.

W przypadku umorzenia zobowiązania nie mamy zatem do czynienia z faktyczną zapłatą. Nie wystąpi więc sytuacja przewidziana w cyt. wyżej art. 15 ust. 1 ustawy podatkowej, powodująca powstanie tzw. różnic kursowych w rachunku podatkowym tzn. taka, w której bank, obciążając rachunek podatnika, sprzedaje temu podatnikowi walutę obcą, która zostaje przekazana wierzycielowi zagranicznemu tytułem zapłaty zobowiązania. Oznacza to że umorzenie zobowiązań nie jest związane z finansowymi operacjami, skutkującymi, w kasowym ujęciu, utratą lub wzrostem wartości waluty.

Tym samym operacja umorzenia zobowiązań nie spowoduje powstania różnic kursowych po stronie kosztu uzyskania przychodu.

Analogicznie rzecz się ma po stronie przychodów, które powstaną z tytułu umorzenia zobowiązań. Wartość bowiem umorzonych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy, stanowi przychód na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy podatkowej. W tym przypadku również nie wystąpi sytuacja przewidziana w cyt. wyżej art. 12 ust. 3 ustawy podatkowej, powodująca powstanie różnic kursowych po stronie przychodów, tzn. taka, w której bank uznając rachunek podatnika, kupując od tego podatnika walutę obcą, która wpłynęła od kontrahenta zagranicznego tytułem zapłaty należności za sprzedaż eksportową. Tym samym także po stronie przychodów, powstałych wskutek umorzenia zobowiązań Spółki nie występują różnice kursowe.

Reasumując należny stwierdzić, że skutkiem podatkowym umorzenia zobowiązań spółki przez jej wierzyciela będzie powstanie w Spółce przychodu w wysokości wartości umorzonych zobowiązań bez jej korygowania o różnice kursowe.