Temat interpretacji

w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez Spółkę tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej spółki jawnej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu oraz momentu rozpoznania tych kosztów

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 16 stycznia 2020 r. (data wpływu 17 stycznia 2020 r.), uzupełnionym 29 stycznia 2020 r. i 19 marca 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez Spółkę tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej spółki jawnej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu oraz momentu rozpoznania tych kosztów jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 stycznia 2020 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie, możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez Spółkę tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej spółki jawnej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu oraz momentu rozpoznania tych kosztów.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 18 marca 2020 r. Znak: 0111-KDIB2-1.4010.22.2020.2.MK, 0111-KDIB3-3.4012.64.2020.3.MAZ wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło 19 marca 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (ostatecznie sformułowany w uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z 28 stycznia 2020 r.):

Wnioskodawca Sp. z o.o., zwana dalej w skrócie podatnikiem, stroną, Spółką lub Wnioskodawcą, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu lokali użytkowych podmiotom gospodarczym oraz osobom fizycznym. Strona jest podatnikiem czynnym VAT, w zakresie podatku od towarów i usług zobowiązanym do składania deklaracji miesięcznych. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych rokiem podatkowym jest okres 12 miesięcy liczonych w okresie od dnia 01 stycznia do dnia 31 grudnia. Aktualnie rokiem podatkowym jest okres od dnia 01 stycznia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., dalej w skrócie rok obrotowy za rok 2019. Spółka jest właścicielem nieruchomości zabudowanej w A przy ulicy (). Ww. nieruchomość była oraz jest zabudowana utwardzonym placem, na którym parkują odpłatnie od 2010 r. pojazdy najemców, Spółki oraz klientów przedsiębiorców wynajmujących lokale na cele związane z prowadzoną przez ww. działalnością gospodarczą. Z przedmiotowego placu parkingowego wody opadowe oraz roztopowe były bezumownie odprowadzane do dnia 30 września 2017 r. do instalacji deszczowej znajdującej się na sąsiedniej działce, której właścicielem jest spółka jawna prowadząca działalność pod firmą Y spółka jawna z siedzibą w A, zwaną dalej w skrócie właścicielem sieci deszczowej lub spółką jawną. Spółka jawna była oraz jest podatnikiem VAT czynnym. Z dniem 30 września 2017 r. Spółka zaprzestała bezumownego korzystania z sieci deszczowej oraz wybudowała w roku 2018 własną sieć deszczową, za pośrednictwem której odprowadza wody deszczowe opadowe z ww. placu parkingowego do miejskiej sieci deszczowej. W 2017 r. spółka jawna zwróciła się do Wnioskodawcy o zapłacenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej. Spółka odmówiła zapłaty ww. wynagrodzenia. Spółka jawna w 2017 r. złożyła pozew do Sądu Rejonowego w () o zasądzenie wynagrodzenia od Wnioskodawcy na jej rzecz należnego wynagrodzenia od dnia 01 marca 2014 r. do dnia korzystania w kwocie miesięcznej ponad 7 000,00 zł. Ostatecznie biegli sądowymi ustali, iż ww. wynagrodzenie nie może być wyższe do kwoty 425,00 zł miesięcznie. W trakcie procesu spółka jawna cofnęła pozew co do należności głównej w kwocie 3 905,14 zł. Następnie Sąd Rejonowy prawomocnym wyrokiem z dnia 29 listopada 2019 r., sygn. akt ()/17 zasądził do Spółki (winno być: od Spółki) na rzecz spółki jawnej jako właściciela instalacji deszczowej następujące kwoty:

1. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej w kwocie 11 301,26 zł (jedenaście tysięcy trzysta jeden złotych dwadzieścia sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie zapłaty ww. wynagrodzenia liczonymi następująco:
1. od kwoty 9 461,52 zł od dnia 01 marca 2017 r. do dnia zapłaty,
2. od kwoty 1 839,74 zł od dnia 08 maja 2018 r. do dnia zapłaty.
2. Koszty procesu w kwocie 9 224,66 zł (dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia cztery złote sześćdziesiąt sześć groszy),

- zwanymi dalej kosztami za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej.

W dniu 13 stycznia 2020 r. spółka jawna doręczyła Wnioskodawcy notę księgową, w której wskazała, iż z ww. tytułów żąda do Spółki (winno być: od Spółki) zapłaty ogółem z odsetkami liczonymi do dnia 13 stycznia 2020 r. kwoty w wysokości 22 644,55 zł (dwadzieścia dwa tysiące sześćset czterdzieści cztery złote pięćdziesiąt pięć groszy), zwaną dalej wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej, nazywając wynagrodzenie odszkodowaniem wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu oraz wskazała rachunek bankowy w nocie księgowej, na który Wnioskodawca ma wpłacić ww. kwotę. Spółka w dniu 13 stycznia 2020 r. wpłaciła ww. kwotę na rachunek bankowy spółki jawnej. Spółka zwróciła ww. notę do spółki jawnej z uwagi na fakt, iż zdaniem Wnioskodawcy wskazanie w nocie, że właściciel sieci deszczowej, tj. spółka jawna żąda od Wnioskodawcy odszkodowania należy uznać za sformułowanie nieprawidłowe, gdyż Sąd Rejonowy () zasądził od strony wynagrodzenie za bezumowne korzystanie a nie odszkodowanie np. za utratę wynagrodzenia oraz wniosła o udokumentowanie należnego zasądzonego wynagrodzenia przez spółkę jawną fakturami, ze wskazaniem, że należne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie jest opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 23,00 %. Spółka jawna w piśmie z dnia 24 stycznia 2020 r. skierowanym do Wnioskodawcy poinformowała go, że nie znajduje podstaw do zmiany treści własnej noty księgowej z dnia 13 stycznia 2020 r. oraz wskazała, jej zdaniem, na okoliczności faktyczne odmowy, a mianowicie:

1. Kodeks cywilny nie określa zasad wystawiania not księgowych.
2. Zasądzona kwota dotyczy odszkodowania za bezumowne i nielegalne korzystanie z instalacji deszczowej należącej do spółki jawnej, na którą to czynność nie była wyrażona zgoda.
3. Wnioskodawca korzystał z instalacji wbrew woli spółki jawnej i bez porozumienia.
4. Spółka jawna nie tolerowała tej sytuacji i wzywała Wnioskodawcę do zaprzestania naruszania prawa własności, tj. zaprzestania wprowadzania wód do instalacji (potwierdzenie jest zawarte na stronie 4 uzasadnienia wyroku).
5. Spółka jawna po bezskutecznym wezwaniu do zaprzestania naruszenia prawa własności, wystąpiła na drogę sądową przeciwko Wnioskodawcy.
6. Wnioskodawca dopiero po wydanym wyroku sądu sygn. akt ()/17 dokonał wpłat na rzecz spółki jawnej w dniu 13 stycznia 2020 r.

Jednocześnie ww. spółka jawna w przedmiotowym piśmie z dnia 24 stycznia 2020 r. między innymi stwierdziła, iż:

Powyższe argumenty potwierdzają że:

• nie miała miejsca dostawa lub świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
• w świetle przepisów ustawy o VAT, zasądzona na rzecz spółki jawnej kwota 11 301,26 zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i nie może być dokumentowana fakturą, oraz,
• użyte w nocie wyrażenie odszkodowanie za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej rzetelnie odzwierciedla odszkodowawczy charakter otrzymanej kwoty za działania naruszające obowiązujące przepisy. Wskazać należy, iż jak to wynika z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego z dnia 29 listopada 2019 r., wskazana powyżej strona 4 ww. uzasadnienia, iż w dniu 22 sierpnia 2012 r. spółka jawna wezwała do zaprzestania odprowadzania wód deszczowych poprzez instalację deszczową spółki jawnej oraz do dobrowolnej zapłaty za bezumowne korzystanie z gruntu, które to wezwania zostały ponowione w dniu 19 stycznia 2017 r. oraz w dniu 16 lutego 2017 r.

W uzupełnieniu wniosku w piśmie ujętym z 18 marca 2020 r. Wnioskodawca wskazał m.in., że poniesione koszty przez Spółkę (wnioskodawcę ) tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej spółki jawnej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu, o których mowa w opisie sprawy, są kosztami poniesionymi w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, zgodnie z art. 15 ust. l ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca będzie miał prawo do uznania, że zapłacone w 13 stycznia 2020 r. na rachunek bankowy spółki jawnej wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej spółki jawnej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych może być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu roku podatkowego 2020? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Zdaniem Wnioskodawcy, (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z 28 stycznia 2020 r.) w przedmiotowej sprawie wskazać należy, iż art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wymienia, że zapłata należnego wynagrodzenia spółce jawnej za korzystanie z nieruchomości lub instalacji deszczowej nie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu. Wskazać należy, iż koszty procesowe zostały poniesione w zapobieżenia zapłacenia przez Wnioskodawcę nazbyt wygórowanego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, której właścicielem była spółka jawna. Wskazać należy, iż zdaniem strony ww. wydatki są pośrednio związane z działalnością gospodarczą, gdyż odprowadzanie wód deszczowych i opadowych z placu parkingowego zapewniało wykorzystywanie placu parkingowego przez Spółkę na cele związane z działalnością gospodarczą i są zdaniem strony, ww. wydatki pośrednio związane z działalnością gospodarczą Spółki. Dlatego też, reasumując powyższe na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych uznać należy, iż Wnioskodawca będzie miał prawo zapłacone w styczniu 2020 r. wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej, nazwane przez spółkę jawną w nocie księgowej z dnia 13 stycznia 2020 r. odszkodowaniem, wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu, do zaliczenia w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych ww. wydatku do kosztów uzyskania przychodu roku podatkowego 2020.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja rozstrzyga tylko w zakresie objętym pytaniem Wnioskodawcy oznaczonym we wniosku Nr 2.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 865 ze zm., dalej: Ustawa CIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 Ustawy CIT, stanowić mogą koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo skutkowym z osiąganymi przychodami.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

• przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
• potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.

Istotnym jest, że wykazanie związku poniesionych kosztów z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiąganych przychodów, obciąża podatnika.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 Ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Do kosztów podatkowych nie zalicza się sankcji cywilnoprawnych w formie kar umownych czy odszkodowań z tytułów wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 22 Ustawy o CIT. Ustawodawca kierował się w tym względzie zasadą, aby nie premiować działań sprzecznych z istotą umów, zagrożonych karami i odszkodowaniami. W przepisie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT ustawodawca wprost wyraża, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są to kary czy odszkodowania wynikające z nienależytego wykonania zobowiązań. Kary te są zatem wynikiem niewłaściwego działania lub zaniechania dłużnika. Co do pozostałych kar i odszkodowań, niewymienienie ich w negatywnym katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT nie oznacza, że automatycznie można takie wydatki uznać za koszt podatkowy. Pomiędzy poniesionym kosztem a potencjalnym przychodem musi bowiem zaistnieć związek przyczynowo - skutkowy, albo musi być to wydatek poniesiony w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości zabudowanej utwardzonym placem, na którym parkują odpłatnie pojazdy najemców, Spółki oraz ich klientów przedsiębiorców wynajmujących lokale na cele związane z prowadzoną przez ww. działalnością gospodarczą. Z placu parkingowego wody opadowe i roztopowe były bezumownie odprowadzane do 30 września 2017 r. do instalacji deszczowej znajdującej się na sąsiedniej działce, której właścicielem jest spółka jawna.

W 2017 r. spółka jawna zwróciła się do Wnioskodawcy o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej, Wnioskodawca odmówił zapłaty wynagrodzenia. Spółka złożyła pozew do sądu o zasądzenie należnego wynagrodzenia za okres od 1 marca 2014 r. do dnia korzystania z instalacji deszczowej w kwocie miesięcznej 7 000,00 zł. Biegli sądowi ustalili, że wynagrodzenie nie może być wyższe niż 425,00 zł miesięcznie. W trakcie procesu spółka jawna cofnęła pozew co do należności głównej w kwocie 3905,014 zł. Sąd Rejonowy prawomocnym wyrokiem zasądził na rzecz spółki jawnej właściciela instalacji deszczowej:

• wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej w kwocie 11 301,26 zł wraz z odsetkami z ustawowymi odsetkami,
• koszty procesu w kwocie 9224,66 zł.

W dniu 13 stycznia 2020 r. spółka jawna doręczyła Wnioskodawcy notę księgową do zapłaty na kwotę łączną 22 644,55 zł. Wnioskodawca zapłacił ww. kwotę tego samego dnia na rachunek spółki jawnej.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145 ze zm. dalej: K.C.).

Zgodnie z art. 224 § 1 K.C. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (art. 224 § 2 K.C.).

W myśl art. 225 K.C. obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Zgodnie zatem z art. 224 § 2 w związku z art. 225 ww. K.C., samoistny posiadacz jest m.in. obowiązany względem właściciela do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy (bezumowne), w tym wypadku nieruchomości stanowiącej własność podatnika. Wynagrodzenie to jest skutkiem regulowania stosunków między właścicielem a nieuprawnionym posiadaczem, zapewnia ochronę interesów właściciela i ma na celu przywrócenie zakłóconej równowagi między tymi podmiotami.

Zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość wynagrodzenia nie zależy od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia (wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2004 r. sygn. akt IV CK 273/03).

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby ją oddał do korzystania na podstawie określonego stosunku prawnego (np. umowy najmu, dzierżawy). Przysługujące na mocy art. 224 § 2 i art. 225 K.C. wynagrodzenie nie jest zatem naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz wynagrodzeniem, zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego. Roszczenie to łączy wprawdzie w sobie pierwiastki roszczenia odszkodowawczego i o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia, jednakże pomimo pełnienia podobnych funkcji roszczenie o wynagrodzenie jest odrębnym roszczeniem, niezależnym od przesłanek roszczeń o naprawienie szkody i zwrot bezpodstawnego wzbogacenia.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje zatem spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu lub dzierżawy, która zostałaby zawarta, gdyby nieruchomość nie została zajęta bezumownie. Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje z kolei art. 481 K.C. zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego). Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty świadczenia głównego nie są wliczane do wartości tego świadczenia.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z samym świadczeniem. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez Spółkę tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu oraz momentu rozpoznania tych kosztów.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że bezumowne korzystanie z rzeczy ma miejsce wtedy, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w strefę uprawnień właścicielskich, w wyniku czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków.

Odnosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej należącej do spółki jawnej jest konsekwencją korzystania z niej przez Wnioskodawcę bez wyrażonej zgody prawowitego właściciela i stanowi de facto formę zadośćuczynienia za ograniczenie przysługującego właścicielowi prawa własności, niezależnie od tego czy poniósł szkodę. Żaden przepis ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wyłącza wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości (tu: instalacji deszczowej) z kosztów uzyskania przychodów. Wydatki z tytułu bezumownego korzystania z instalacji deszczowej mogą zatem stanowić koszty uzyskania przychodów, o ile oczywiście istnieje związek przyczynowo-skutkowy z przychodami,

a związek taki ewidentnie istnieje, bowiem jak wskazał Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego koszty poniesione przez Spółkę tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej spółki jawnej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu są kosztami, o których mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT. Wypłata zaś wynagrodzenia żądana przez właściciela za wcześniejszy okres korzystania przez Spółkę z instalacji deszczowej stanowi krok do prawnego uregulowania obecnych wzajemnych relacji między stronami.

Podsumowując, wykładnia przepisów art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT, łącznie z katalogiem negatywnym wydatków związanych z przychodami podatnika, niestanowiących wolą ustawodawcy kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT) prowadzi do wniosku, że wypłacone wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej stanowi koszty uzyskania przychodów Spółki. Ustawodawca wskazuje bowiem w tym drugim przepisie, jakie odszkodowania, grzywny, kary i inne opłaty sankcyjne związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Wśród nich nie wskazano wydatków na wypłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości tu: instalacji deszczowej.

W konsekwencji również odsetki ustawowe od zasądzonego przez sąd na rzecz spółki jawnej wynagrodzenia oraz koszty procesu, które zapłaciła Spółka będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Spółki, bowiem jak wskazano powyżej są związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, a ponadto poniesione przez Spółkę koszty procesowe miały na celu zapobieżenie zapłaty nazbyt wygórowanego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, należącej do spółki jawnej. Powyższe wydatki są właściwie udokumentowane i jednocześnie nie znajdują się one w grupie kosztów, które zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. W związku z powyższym, wydatki te spełniają wszystkie warunki niezbędne do uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu.

Dla ustalenia momentu zaliczenia wydatków w ciężar kosztów uzyskania przychodów, podatnik powinien rozpoznać rodzaj powiązania kosztów z przychodami.

Z punktu widzenia rozpoznawania momentu, w którym dany wydatek winien być uznany za koszt podatkowy (potrącalność), istotny jest wprowadzony ustawą podział kosztów na bezpośrednio i inne niż bezpośrednio związane z przychodami.

W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania koszty podatkowe można podzielić na:

• bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód art. 15 ust. 4, ust. 4b-4c Ustawy o CIT),
• inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie art. 15 ust. 4d-4e Ustawy o CIT).

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji kosztu bezpośredniego oraz kosztu pośredniego brak takiej definicji związany jest z nieokreślonością tych pojęć i brakiem stałych, niezmiennych kryteriów oceny wystąpienia bezpośredniego lub jedynie pośredniego związku takich kosztów z przychodami osoby prawnej w konkretnym przypadku. W efekcie, te same wydatki mogą być w danych warunkach bezpośrednimi, zaś w innych jedynie pośrednimi kosztami uzyskania przychodu. Ocena tej kwestii musi być więc dokonywana w każdym przypadku na tle określonej sytuacji, przy uwzględnieniu indywidualnych cech działalności podatnika, w warunkach której wydatki te są ponoszone. Przy czym, jeżeli określone wydatki można powiązać z osiąganiem konkretnego przychodu, to bez względu na możliwość jednoczesnego wywiedzenia pośredniego związku tych wydatków z ewentualnymi innymi przychodami, zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów ocenić należy w kontekście tego przychodu, z którym wydatki te są bezpośrednio związane.

Zgodnie z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru. Podobnie traktować należy wydatki na zakup materiałów i produktów, które można przypisać do konkretnego przychodu, a tym samym dokonać identyfikacji i konkretyzacji przychodu uzyskanego w następstwie poniesienia tego rodzaju wydatku.

Natomiast do kosztów pośrednich zalicza się wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, a więc takie, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym, nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów.

Stosownie do art. 15 ust. 4d Ustawy o CIT, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Zgodnie z art. 15 ust. 4e Ustawy o CIT, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Odnosząc przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego do treści powołanych powyżej przepisów nie ulega wątpliwości, że koszty z tytułu bezumownego korzystania z instalacji deszczowej wraz z odsetkami i kosztami procesu niewątpliwie jak wskazano powyżej stanowią koszty podatkowe. Koszty te, jako związane w sposób ogólny z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, stanowią pośrednie koszty uzyskania przychodów. Nie sposób bowiem powiązać tych kosztów z uzyskiwaniem konkretnego przychodu. Zatem, należy je uznać za pośrednie koszty uzyskania przychodów, które podlegają potrąceniu, zgodnie z art. 15 ust. 4d i ust. 4e Ustawy o CIT.

Dniem poniesienia kosztu uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT jest, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, bez względu na sposób ujęcia tego kosztu dla celów rachunkowych (bilansowych), tj. bez względu na to, czy dany wydatek ujęto w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na koncie kosztowym czy też nie.

Biorąc powyższe pod uwagę, wydatki poniesione przez Spółkę tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystania z instalacji deszczowej spółki jawnej wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu stanowią koszty uzyskania przychodów o charakterze pośrednim i należy rozpoznać je jednorazowo w momencie poniesienia, tj. w dniu w którym ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku).

W związku z powyższym, należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że będzie miał prawo poniesione i zapłacone w styczniu 2020 r. wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z instalacji deszczowej wraz z odsetkami i kosztami procesu do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu 2020 roku podatkowego.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy - jest prawidłowe.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 2). Natomiast w zakresie podatku od towarów i usług (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 i 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych. Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w () za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Bieg powyższego terminu nie rozpoczyna się do dnia zakończenia okresu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID (art. 15zzs ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374 ze zm.).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej