Czy: 1. Stałe Wynagrodzenie uiszczane w związku z transakcjami SRK na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów Wnioskodawcy; 2. Stałe Wynagrodzenie uiszczane przez Wnioskodawcę z tytułu zawarcia transakcji SRK na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów inny niż bezpośrednio związany z przychodami, potrącalny w dacie jego poniesienia tj. w dniu, na który zostanie zaksięgowany w księgach rachunkowych Wnioskodawcy; 3. Zmienne Wynagrodzenie otrzymywane przez Wnioskodawcę w ramach rozliczenia transakcji SRK w zamian za przeniesienie na Sprzedającego Zabezpieczenie wierzytelności, wobec których wystąpiło zdarzenie kredytowe, będzie dla Wnioskodawcy stanowić przychód podatkowy w momencie rozliczenia transakcji SRK i nie będzie to przychód z zysków kapitałowych; 4. kosztem uzyskania przychodów z tytułu zbycia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach rozliczenia SRK niespłaconych wierzytelności – w części dotyczącej prowizji za udzielenie pożyczki - należy ustalić w wysokości równej sumie przychodu należnego rozpoznanego uprzednio przez Wnioskodawcę z tytułu tej prowizj; 5. koszty uzyskania przychodów z tytułu zbycia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach rozliczenia SRK niespłaconych wierzytelności – w części dotyczącej kapitału pożyczki – należy ustalić w wysokości równej temu kapitałowi, ale tylko do wysokości Zmiennego Wynagrodzenia proporcjonalnie przypadającej na zbywaną kwotę kapitału pożyczek.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 kwietnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia, czy:

  1. Stałe Wynagrodzenie uiszczane w związku z transakcjami SRK na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów Wnioskodawcy;

  2. Stałe Wynagrodzenie uiszczane przez Wnioskodawcę z tytułu zawarcia transakcji SRK na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów inny niż bezpośrednio związany z przychodami, potrącalny w dacie jego poniesienia tj. w dniu, na który zostanie zaksięgowany w księgach rachunkowych Wnioskodawcy,

  3. Zmienne Wynagrodzenie otrzymywane przez Wnioskodawcę w ramach rozliczenia transakcji SRK w zamian za przeniesienie na Sprzedającego Zabezpieczenie wierzytelności, wobec których wystąpiło zdarzenie kredytowe, będzie dla Wnioskodawcy stanowić przychód podatkowy w momencie rozliczenia transakcji SRK i nie będzie to przychód z zysków kapitałowych;

  4. kosztem uzyskania przychodów z tytułu zbycia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach rozliczenia SRK niespłaconych wierzytelności – w części dotyczącej prowizji za udzielenie pożyczki - należy ustalić w wysokości równej sumie przychodu należnego rozpoznanego uprzednio przez Wnioskodawcę z tytułu tej prowizj;

  5. koszty uzyskania przychodów z tytułu zbycia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach rozliczenia SRK niespłaconych wierzytelności – w części dotyczącej kapitału pożyczki – należy ustalić w wysokości równej temu kapitałowi, ale tylko do wysokości Zmiennego Wynagrodzenia proporcjonalnie przypadającej na zbywaną kwotę kapitału pożyczek.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest podmiotem posiadającym siedzibę na terytorium RP, zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT, podlegającym opodatkowaniu od całości swoich dochodów na terytorium Polski – zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm., dalej: „updop”).

Wnioskodawca jest instytucją pożyczkową, zarejestrowaną w rejestrze prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Podstawowym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest udzielanie kredytów konsumenckich w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2022 r. poz. 246). Działalność Wnioskodawcy wiąże się z występowaniem ryzyka nieściągalności udzielonych pożyczek oraz odsetek i opłat wynikających z umowy pożyczki (ryzyko kredytowe), które obciąża wynik finansowy oraz prowadzi do utraty przychodów (odsetek, prowizji, innych opłat). Ryzyko to wiąże się także z utratą potencjalnych przyszłych przychodów, które mogłyby być osiągnięte z kolejnych umów pożyczek, które zostałyby udzielone, gdyby pożyczki, odsetki i opłaty były spłacane.

W związku ze stałym ryzykiem związanym z nieściągalnością wierzytelności pożyczkowych jakie towarzyszy działalności pożyczkowej Wnioskodawcy, jak również dostępnymi na rynku produktami finansowymi, których celem jest zabezpieczenie ryzyka nieściągalności określonych wierzytelności, Wnioskodawca rozważa zabezpieczenie powyższego ryzyka kredytowego, tj. braku spłaty wierzytelności wynikających z udzielanych przez Wnioskodawcę pożyczek, odsetek oraz innych opłat wynikających z zawartych umów pożyczek poprzez zawieranie umów, których przedmiotem są instrumenty pochodne typu swap, w tym przypadku Swap Ryzyka Kredytowego (dalej: „SRK”). SRK polega na tym, że  jeden podmiot przenosi ryzyko kredytowe związane z udzielaniem pożyczek i nieściągalnością wierzytelności wynikających z umów pożyczek na inny podmiot, który przejmuje to ryzyko w zamian za ustalone wynagrodzenie. Zgodnie z planowaną umową, Wnioskodawca występować będzie w transakcjach SRK jako podmiot przenoszący ryzyko (wyzbywający się ryzyka), zaś Sprzedający Zabezpieczenie – jako podmiot przejmujący ryzyko w zamian za wynagrodzenie. Zgodnie z planowaną umową: „transakcja jest umową dwustronnie zobowiązującą, w której Sprzedający Zabezpieczenie, w zamian za spełnienie przez Wnioskodawcę (tj. Kupującego Zabezpieczenie) wskazanego w Warunkach Transakcji świadczenia pieniężnego (wg treści planowanej umowy: „Opłata za Zabezpieczenie” – dla potrzeb wniosku w dalszej części: „Stałe wynagrodzenie”), zobowiązuje się, że w przypadku wystąpienia wskazanego w Warunkach Transakcji zdarzenia (wg planowanej umowy: „Zdarzenie” – dla potrzeb wniosku w dalszej części: „Zdarzenie kredytowe”) spełni na rzecz Wnioskodawcy (tj. Kupującego Zabezpieczenie) wskazane w Warunkach Transakcji świadczenie pieniężne (wg planowanej umowy: ”Rozliczenie Finansowe”, dla potrzeb wniosku w dalszej części: „Zmienne wynagrodzenie”). Sprzedający Zabezpieczenie będzie spółką z siedzibą w Polsce, będącą polskim rezydentem podatkowym, w rozumieniu art. 3 ust. 1 updop, która w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się m.in. zabezpieczaniem i przejmowaniem ryzyka kredytowego, który posiada niezbędne doświadczenie, zasoby techniczne oraz finansowe jak również praktykę w transakcjach finansowych. Sprzedający Zabezpieczenie nie jest i nie będzie powiązany z Wnioskodawcą kapitałowo, osobowo, ani w żaden inny sposób określony w art. 11a updop.

W ramach umowy obejmującej SRK Wnioskodawca przeniesie na Sprzedającego Zabezpieczenie ryzyko kredytowe w zamian za ustalone z góry przy zawarciu danej transakcji wynagrodzenie tj. Stałe Wynagrodzenie, które będzie stanowić co do zasady określony procent wartości zabezpieczanego portfela (może być też ono odniesione np. tylko do wartości kapitału pożyczek albo w inny sposób). Z chwilą zawarcia transakcji Sprzedający Zabezpieczenie w zamian za Stałe Wynagrodzenie przejmuje na siebie ryzyko kredytowe co oznacza, że po upływie ustalonego okresu jest zobowiązany do zapłaty Zmiennego wynagrodzenia uzależnionego od wartości wierzytelności, wobec których w dacie rozliczenia transakcji wystąpi Zdarzenie kredytowe. Kwota oraz ilość wierzytelności, które zostaną przedstawione przez Wnioskodawcę do rozliczenia w ramach Zmiennego wynagrodzenia Sprzedającemu Zabezpieczenie nie jest znana na moment zawarcia poszczególnej transakcji – jest to ryzyko Sprzedającego Zabezpieczenie oraz istota transakcji swapowej. W wyniku realizacji zobowiązań nastąpi cesja wierzytelności przedstawionych przez Wnioskodawcę do rozliczenia w ramach Zmiennego wynagrodzenia Sprzedającemu Zabezpieczenie.

Należy podkreślić, że wartość zabezpieczanego portfela jest znacząco większa niż wartość wierzytelności, które będą przedmiotem cesji na Sprzedającego (celem wyłącznie przykładu obrazującego relacje pomiędzy wartością zabezpieczanego portfela a wartością wierzytelności będących ostatecznie przedmiotem cesji: zakładana wartość zabezpieczanego portfela wynosi 1.000.000 zł, ale ostatecznie na moment Zdarzenia kredytowego, przedmiotem cesji będą tylko wierzytelności nieuregulowane np. tylko na kwotę 70.000 zł, bo znacząca większość wierzytelności jest regulowana przez pożyczkobiorców, na moment zawarcia transakcji nie jest wiadome jednak które to konkretnie wierzytelności nie będą uregulowane, jaka będzie ich ostateczna wartość oraz ilość, ale jest to znacząca mniejszość całego portfela). Strony mogą zastrzec, że w szczególnych wypadkach niektóre wierzytelności nie będą podlegać przedstawieniu do rozliczenia w ramach Zmiennego wynagrodzenia i nie nastąpi ich cesja na Sprzedającego Zabezpieczenie – w szczególności dotyczy to pożyczek udzielonych na skutek oszustwa popełnionego przez pożyczkobiorcę, albo też sytuacji, gdy pożyczkobiorca zmarł przed rozliczeniem SRK, albo też została ogłoszona upadłość takiego pożyczkobiorcy. W takich sytuacjach bowiem istnieje wątpliwość co do prawnej skuteczności przeniesienia wierzytelności. Dotyczyć to będzie jednak nieznacznej liczby wierzytelności.

Zdarzeniem kredytowym, tj. zdarzeniem, które uruchamia realizację funkcji zabezpieczającej instrumentu SRK i obowiązek Sprzedającego Zabezpieczenie w zakresie wypłaty Zmiennego wynagrodzenia, jest brak spłaty wierzytelności wynikających z zawartych umów pożyczki (kapitału, odsetek, innych opłat w tym prowizji za udzielenie pożyczki) przez pożyczkobiorcę w określonym przez strony terminie. W przypadku częściowej spłaty przez pożyczkobiorcę – przyjmuje się, że zdarzenie kredytowe wystąpiło tylko w odniesieniu do niespłaconej części pożyczki. Zmienne wynagrodzenie odpowiada co do zasady nominalnej wartości zabezpieczanych wierzytelności, którą musieliby spłacić lub zapłacić pożyczkobiorcy. W następstwie zapłaty przez Wnioskodawcę i Sprzedającego Zabezpieczenie odpowiednio Stałego wynagrodzenia i Zmiennego wynagrodzenia (to jest realizacji pochodnego instrumentu finansowego) nastąpi cesja wierzytelności przedstawionych przez Wnioskodawcę do rozliczenia w ramach Zmiennego wynagrodzenia z Wnioskodawcy na Sprzedającego Zabezpieczenie. Należy zwrócić uwagę, że strony umowy SRK każdorazowo określają rodzaj wierzytelności objętych zakresem zabezpieczenia ryzyka kredytowego udzielanego przez Sprzedającego Zabezpieczenie (tj. kapitał, prowizja, odsetki, inne opłaty), choć zazwyczaj przedmiotem transakcji są wszystkie rodzaje wierzytelności wobec danego pożyczkobiorcy wymagalne w danym okresie rozliczeniowym. Wartość ustalonego przez Sprzedającego Zabezpieczenie świadczenia pieniężnego spełnianego na rzecz Wnioskodawcy w związku z wystąpieniem Zdarzenia kredytowego zależy zatem od tego ilu pożyczkobiorców nie spłaciło swoich zobowiązań oraz od łącznej kwoty zobowiązań niespłaconych – stąd wynagrodzenie to jest nazywane „Zmiennym Wynagrodzeniem”, gdyż jak wyżej wskazano, jego wysokość nie jest znana na moment zawierania transakcji SRK, a ostatecznie krystalizuje się dopiero na moment Rozliczenia Finansowego. Rozliczenie Finansowe transakcji będzie polegało na ustaleniu zakresu odpowiedzialności przez Sprzedającego Zabezpieczenie wyrażonej w pieniądzu i określanej jako Zmienne wynagrodzenie oraz na dokonaniu przelewu (cesji) tych wierzytelności na Sprzedającego Zabezpieczenie. Na Sprzedającego Zabezpieczenie z chwilą rozliczenia i zapłaty Zmiennego Wynagrodzenia zostaną przeniesione nieodwołalnie prawa do tych wierzytelności i będzie mógł ich dochodzić od pożyczkobiorców we własnym zakresie.

Wnioskodawca planuje zawierać ze Sprzedającym Zabezpieczenie transakcje SRK cyklicznie na podstawie Umowy Ramowej (zasadniczo co miesiąc, ale strony mogą ustalić inny termin rozliczeń, w zależności od okoliczności rynkowych, zapotrzebowania oraz ustaleń). Przedmiotem każdej z transakcji cyklicznych (okresowych) będzie określony każdorazowo portfel wierzytelności wynikających z zawartych umów i udzielonych pożyczek. Transakcją SRK będą zabezpieczane zasadniczo wierzytelności z zawartych umów pożyczek, które w chwili zawarcia transakcji SRK nie są przeterminowane, czyli tzw. dobry portfel (w odróżnieniu od wierzytelności wątpliwych i nieściągalnych), co pozwala ograniczyć ryzyko Sprzedającego Zabezpieczenie związane z ponadprzeciętną nieściągalnością poszczególnych wierzytelności (tj. wyższą niż średnia dla całego portfela Wnioskodawcy), istotą transakcji jest zabezpieczenie całego portfela wierzytelności, który na moment zawierania transakcji posiada taką samą jakość. Dniem zawarcia transakcji SRK będzie dzień uzgodnienia warunków swapa (tj. ustalenia zakresu zabezpieczanego portfela wierzytelności oraz Opłaty za Zabezpieczenie tj. Stałego Wynagrodzenia). Każdy SRK będzie zawierany pisemnie lub poprzez kanały komunikacji elektronicznej, ewentualnie ustnie i potwierdzony pisemnie w ustalonym w umowie terminie i po spełnieniu określonych warunków (np. dostarczenia i zaakceptowania określonych dokumentów). Potwierdzenie zawarcia SRK określać będzie w szczególności datę zawarcia transakcji, kwotę ekspozycji (tj. wartość zabezpieczanego portfela) dzień rozpoczęcia i zakończenia zabezpieczenia (tzw. maturity date tj. termin, na który będzie określane które z zabezpieczanych wierzytelności wobec pożyczkobiorców zostały nie zostały spłacone), kwotę Stałego Wynagrodzenia i datę jego zapłaty, terminy i warunki określenia Zmiennego Wynagrodzenia.

Pytania

  1. Czy Stałe Wynagrodzenie uiszczane w związku z transakcjami SRK na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów Wnioskodawcy, zgodnie z art. 15 ust. 1 updop?

  2. Czy Stałe Wynagrodzenie uiszczane przez Wnioskodawcę z tytułu zawarcia transakcji SRK na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów inny niż bezpośrednio związany z przychodami, potrącalny w dacie jego poniesienia tj. w dniu, na który zostanie zaksięgowany w księgach rachunkowych Wnioskodawcy?

  3. Czy Zmienne Wynagrodzenie otrzymywane przez Wnioskodawcę w ramach rozliczenia transakcji SRK w zamian za przeniesienie na Sprzedającego Zabezpieczenie wierzytelności, wobec których wystąpiło zdarzenie kredytowe, będzie dla Wnioskodawcy stanowić przychód podatkowy w momencie rozliczenia transakcji SRK i nie będzie to przychód z zysków kapitałowych, o którym mowa w art. 7b ust. 1 updop?

  4. Czy kosztem uzyskania przychodów z tytułu zbycia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach rozliczenia SRK niespłaconych wierzytelności – w części dotyczącej prowizji za udzielenie pożyczki – należy ustalić w wysokości równej sumie przychodu należnego rozpoznanego uprzednio przez Wnioskodawcę z tytułu tej prowizji?

  5. Czy koszty uzyskania przychodów z tytułu zbycia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach rozliczenia SRK niespłaconych wierzytelności – w części dotyczącej kapitału pożyczki – należy ustalić w wysokości równej temu kapitałowi, ale tylko do wysokości Zmiennego Wynagrodzenia proporcjonalnie przypadającej na zbywaną kwotę kapitału pożyczek?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1. Zdaniem Wnioskodawcy, stałe Wynagrodzenie uiszczane w związku z transakcjami SRK na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów Wnioskodawcy, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm., dalej: „updop”).

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Ustawowa definicja kosztów uzyskania przychodów oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 updop, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, bądź służą zabezpieczeniu źródła przychodów. Stąd Stałe Wynagrodzenie płacone przez Wnioskodawcę z tytułu zawarcia transakcji SRK ma na celu zabezpieczenie źródła przychodów Wnioskodawcy, którym jest udzielanie pożyczek i uzyskiwanie z tego tytułu przychodów w postaci m.in. należnych odsetek, prowizji oraz innych opłat. Niespłacanie przez klientów wierzytelności wynikających z zawartych umów pożyczek w terminie wiąże się z ograniczeniem środków pieniężnych, które Wnioskodawca może wykorzystać w celu udzielenia nowych pożyczek i uzyskania przychodów z tytułu udzielenia takich nowych pożyczek, w tym może oznaczać zwiększenie finansowania zewnętrznego tej działalności, co oznacza dodatkowe koszty tego finansowania. Dodatkowo, niespłacenie wierzytelności w terminie przez pożyczkobiorców naraża Wnioskodawcę na dodatkowe koszty związane z działaniami zmierzającymi do odzyskania wierzytelności (wezwania do zapłaty oraz windykacja). Zawarcie przez Wnioskodawcę transakcji SRK i poniesienie związanych z tym kosztów jest więc uzasadnionym dążeniem Wnioskodawcy do zminimalizowania ryzyka niespłacenia pożyczki przez klienta. Wystąpienie ryzyka niespłacenia wierzytelności wiąże się kosztami i stratami Wnioskodawcy, a finalnie z zagrożeniem utraty płynności finansowej. Dzięki zawieranym transakcjom SRK w ramach realizacji transakcji Wnioskodawca otrzymuje spłatę udzielonych pożyczek, objętych transakcją SRK i związanych z nimi należności. Wobec powyższego warunki uznania Stałego Wynagrodzenia płaconego przez Wnioskodawcę w ramach transakcji SRK za koszt uzyskania przychodów można uznać za spełnione.

Należy zwrócić uwagę, że art. 16 ust. 1 updop obejmujący pozycje niestanowiące kosztów uzyskania przychodów nie obejmuje wydatków związanych z zapłatą wynagrodzenia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie z tytułu zawarcia SRK w kosztach uzyskania przychodów przez Wnioskodawcę.

Zdaniem Wnioskodawcy w świetle przepisów updop, transakcja SRK jest pochodnym instrumentem finansowym w rozumieniu art. 4a pkt 22 updop. Zgodnie z art. 4a pkt 22 updop ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych, oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. 2022 r. poz. 1500 ze zm., dalej: „ustawa OIF”). Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy OIF, instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy OIF są (niebędące papierami wartościowymi instrumenty rynku pieniężnego – przyp. Organu), m.in. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego. Oznacza to, że do instrumentów finansowych zaliczone zostały wszystkie rodzaje instrumentów pochodnych dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego, niezależnie od ich konstrukcji prawnej lub dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym. Grupa ta obejmuje wszystkie prawa pochodne, które mają na celu zabezpieczenie ryzyka kredytowego. Należy więc uznać, że również transakcja SRK stanowi pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 4a pkt 22 updop. SRK jest pochodnym instrumentem finansowym, który polega na powstaniu wzajemnych zobowiązań stron takiej transakcji, w której jedna strona zobowiązuje się do wypłaty z góry ustalonej kwoty (Stałe Wynagrodzenie), a druga strona do wypłaty kwoty odpowiadającej wartości niespłaconych pożyczek objętych transakcją SRK (Zmienne Wynagrodzenie). W przypadku transakcji SRK żadna ze stron nie ponosi więc wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8b updop. Specyfika transakcji swap (w tym swap ryzyka kredytowego) polega na tym, iż w kontraktach tych nie występują wydatki na nabycie instrumentu pochodnego. Przedmiotem umowy SRK jest wymiana określonych płatności, a w przypadku kontraktów rzeczywistych rozliczenie transakcji SRK wiąże się z fizycznym dostarczeniem instrumentu bazowego (np. przelewem wierzytelności). Wartość kontraktu swap oraz przede wszystkim wartość świadczeń stron takiej umowy jest uzależniona od zmiany wartości określonego instrumentu bazowego (w przypadku transakcji SRK są to wierzytelności pożyczkowe). Ekonomicznym celem kontraktu swap jest zamiana pomiędzy stronami umowy ustalonych świadczeń, które są efektem różnych ryzyk. Strony umowy swap przenoszą pomiędzy sobą ryzyka (np. ryzyko kredytowe). Instrumentami pierwotnymi (bazowymi) kontraktów swap mogą być dowolne zmienne, np. wierzytelności wynikające z umów pożyczek. Strony kontraktu swap zawierają umowę, w celach zabezpieczających, tj. strona przyjmuje na siebie ryzyko, które jest dla niej akceptowalne oraz w zamian oddaje inne ryzyko. Płacone przez Wnioskodawcę Stałe Wynagrodzenie w ramach transakcji SRK nie stanowi więc wynagrodzenia za zawarcie pochodnego instrumentu finansowego, lecz formę wyrażenia wartości ryzyka jakie Wnioskodawca jest w stanie zaakceptować. Wnioskodawca płaci na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie ustaloną kwotę i w zamian za to zyskuje pewność, że wysokość potencjalnych strat poniesionych w związku z niespłaceniem pożyczek przez klientów jest ograniczona do wysokości wypłaconego przez Wnioskodawcę Stałego Wynagrodzenia.

Wydatki ponoszone przez Wnioskodawcę będą spełniać również warunek dotyczący udokumentowania wydatków albowiem są one przez Wnioskodawcę stosownie dokumentowane (poprzez Umowę SRK oraz przekazywane na jej podstawie zestawienia zabezpieczanych pożyczek oraz zestawienia niespłaconych kwot pożyczek). Potraktowanie Stałego Wynagrodzenia płaconego Sprzedającemu Zabezpieczenie w ramach transakcji SRK jako kosztu uzyskania przychodu znajduje potwierdzenie w indywidualnych interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe np. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z: - 17 października 2017 r, Znak: 0114-KDIP2-3.4010.244.2017.1.PS, - 23 marca 2018 r., Znak: 0114-KDIP2-3.4010.38.2018.2.KK, - 23 marca 2018 r., Znak: 0114-KDIP2-3.4010.37.2018.2.KK.

Ad 2. Zdaniem Wnioskodawcy, Stałe Wynagrodzenie uiszczane w związku z transakcją SRK na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie, stanowić będzie koszt uzyskania przychodów Wnioskodawcy inny niż bezpośrednio związany z przychodami, potrącalny w dacie jego poniesienia, tj. w dniu, na który koszt zostanie ujęty w księgach rachunkowych Spółki, stosownie do art. 15 ust. 4d oraz art. 15 ust. 4e updop.

Zgodnie z art. 15 ust. 4d updop koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Ponadto zgodnie z art. 15 ust. 4e updop za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodu uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Zgodnie z utrwaloną linią interpretacyjną, poniesione koszty mogą pozostawać w bezpośrednim lub pośrednim związku z przychodami. Stałe Wynagrodzenie płacone w ramach transakcji SRK stanowi koszt pośrednio związany z przychodami, jest to bowiem koszt powiązany z zabezpieczeniem źródła przychodów Spółki w postaci zabezpieczenia się przed stratami i utratą płynności w związku z niespłaceniem pożyczek przez klientów. W związku z tym, na podstawie art. 15 ust. 4e updop koszt ten powinien być rozpoznany przez Spółkę w dniu, na który koszt ten zostanie ujęty w księgach rachunkowych Spółki, w innej pozycji niż jako rezerwa albo bierne rozliczenie międzyokresowe kosztów.

Stanowisko, iż wynagrodzenie płacone w związku z umową instrumentu pochodnego, jest kosztem innym niż bezpośrednio związany z przychodami zostało potwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 12 grudnia 2012 r, sygn. II FSK 849/11 oraz z dnia 1 lutego 2011 r. sygn. II FSK 1725/09. Potwierdzają to również licznie interpretacje podatkowe np. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z: - 17 października 2017 r. Znak: 0114-KDIP2-3.4010.244.2017.1.PS, - 23 marca 2018 r. Znak: 0114-KDP2-3.4010.38.2018.2.KK, - 23 marca 2018 r. Znak: 0114-KDIP2-3.4010.37.2018.2.KK.

Ad 3. Zdaniem Wnioskodawcy, Zmienne Wynagrodzenie otrzymywane przez Wnioskodawcę w ramach rozliczenia transakcji SRK w zamian za przeniesienie na Sprzedającego Zabezpieczenie wierzytelności, wobec których wystąpiło zdarzenie kredytowe, będzie dla Wnioskodawcy stanowić przychód podatkowy w momencie rozliczenia transakcji SRK i nie będzie to przychód z zysków kapitałowych, o którym mowa w art. 7b ust. 1 updop.

W ocenie Wnioskodawcy, otrzymanie Zmiennego Wynagrodzenia od Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach umowy dotyczącej transakcji SRK, stanowi dla Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w momencie rozliczenia transakcji SRK. Zgodnie z art. 12 updop, co do zasady wszelkie otrzymane przez podatnika świadczenia stanowią przychody podlegające opodatkowaniu, z wyłączeniem przychodów enumeratywnie wymienionych w ust. 4 tego artykułu. Stosownie do art. 14 ust. 1 updop przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Zgodnie z art. 12 ust. 3 updop za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zgodnie z art. 12 ust. 3a updop za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3g oraz 3j-3m, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień 1) wystawienia faktury albo 2) uregulowania należności. Stosownie do art. 12 ust. 3f updop za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw. Zdaniem Wnioskodawcy przez „moment realizacji praw” z pochodnych instrumentów finansowych należy rozumieć dzień rozliczenia transakcji SRK określony uprzednio w Umowie SRK, bowiem wtedy dochodzi do zrealizowania się prawa Wnioskodawcy jako przenoszącego ryzyko do otrzymania płatności od Sprzedającego Zabezpieczenie w związku z wystąpieniem Zdarzenia kredytowego i obowiązkiem zapłaty Zmiennego Wynagrodzenia przez Sprzedającego Zabezpieczenie i ostatecznie cesja wierzytelności. Zdaniem Wnioskodawcy Zmienne Wynagrodzenie należne w związku z rozliczeniem transakcji SRK będzie stanowiło przychód podatkowy w wysokości wynikającej z umowy zawartej pomiędzy stronami transakcji SRK w dniu jej rozliczenia. Przychód z tytułu Wynagrodzenia Zmiennego powstanie w dniu rozliczenia transakcji SRK, czego skutkiem jest przeniesienie wierzytelności na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie.

Należy również zaznaczyć, że zgodnie z art. 7b ust. 1 updop za przychody z zysków kapitałowych uważa się m.in. przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych (pkt 5); przychody z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych – z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych (pkt 6 lit. b). Mając na względzie powyższe Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż uzyskiwane przez niego w ramach SRK przychody nie mieszczą się w katalogu wskazanym w tym przepisie, a w konsekwencji regulacje te nie znajdą zastosowania w sprawie objętej wnioskiem. W szczególności powyższe wynika z faktu, iż: a. Wyłącznie wierzytelności uprzednio nabyte mogą zostać uznane za objęte dyspozycją art. 7b ust. 1 pkt 5 updop, podczas gdy Wnioskodawca w przedstawionym zdarzeniu przyszłym dokonywać będzie zbycia wierzytelności własnych; b. Wnioskodawca w ramach realizacji Umowy SRK będzie uzyskiwać przychody z tytułu przelewu (cesji) wierzytelności pożyczkowych (w tym przede wszystkim kapitału pożyczek, prowizji, odsetek), w stosunku do których wystąpiło Zdarzenie Kredytowe, a które podlegały transakcji SRK. Nawet gdyby uznać, iż tego rodzaju przychody stanowią przychody z pochodnych instrumentów finansowych, to podlegać będą one wyłączeniu z zakresu przychodów z zysków kapitałowych ze względu na fakt, iż zabezpieczają one przychody niezaliczane do zysków kapitałowych (na podstawie art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b updop). Należy zatem uznać, iż przychody uzyskane przez Spółkę w związku z realizacją Umowy SRK nie stanowią przychodów z zysków kapitałowych w rozumieniu art. 7b ust. 1 updop.

Przedstawiony powyżej pogląd w odniesieniu do zasad ustalenia przychodu z tytułu Zmiennego wynagrodzenia otrzymywanego w związku z transakcją SRK został potwierdzony w interpretacji indywidualnej: - Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 marca 2018 r, Znak: 0114-KDIP2-3.4010.38.2018.2.KK, - Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 marca 2018 r.. Znak: 0114-KDIP2-3.4010.37 2018.2.KK.

Ad 4. Koszt uzyskania przychodów z tytułu zbycia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach rozliczenia SRK niespłaconych wierzytelności – w części dotyczącej prowizji za udzielenie pożyczki – należy ustalić w wysokości równej sumie przychodu należnego rozpoznanego uprzednio przez Wnioskodawcę z tytułu tej prowizji. Przy czym, w uzasadnieniu powyższego stanowiska doprecyzowano, że kosztem będzie ta część przychodu, która nie została zapłacona przez dłużników do dnia rozliczenia SRK.

Ad 5. Koszty uzyskania przychodów z tytułu zbycia na rzecz Sprzedającego Zabezpieczenie w ramach rozliczenia SRK niespłaconych wierzytelności – w części dotyczącej kapitału pożyczki - należy ustalić w wysokości równej temu kapitałowi, ale tylko do wysokości Zmiennego Wynagrodzenia proporcjonalnie przypadającej na zbywaną kwotę kapitału pożyczek. Stosownie do art. 15 ust. 1 updop kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, która uprzednio została zarachowana jako przychód należny na podstawie art. 12 ust. 3 updop. Przy czym koszt w przypadku zbycia wierzytelności, które stanowiły przychód należny określa się do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny. Natomiast art. 12 ust. 3 updop stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 upodp, do przychodów nie zalicza się otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

Na gruncie wyżej wyszczególnionych przepisów pożyczki są neutralne podatkowo, tj. nie jest kosztem uzyskania przychodów wartość udzielonej pożyczki (kapitał) i nie jest przychodem wartość zwróconego kapitału. Przychodem należnym są prowizje za udzielenie pożyczki – są one przychodem już w momencie udzielenia pożyczki pożyczkobiorcy. Natomiast odsetki, zgodnie z regulacją szczególną (art. 12 ust. 4 pkt 2 updop) nie stanowią przychodu do momentu ich otrzymania. Zatem naliczone odsetki nie stanowią przychodu należnego. W ocenie Wnioskodawcy, w wyniku zbycia wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek w ramach rozliczenia transakcji SRK, Wnioskodawca jest obowiązany zaalokować otrzymane Zmienne Wynagrodzenie proporcjonalnie na poszczególne elementy zbywanych wierzytelności i traktować je odrębnie dla celów podatkowych. I tak, w odniesieniu do części zbywanych wierzytelności dotyczącej prowizji za udzielenie pożyczki, która stanowiła przychód należny Wnioskodawcy – przychodem będzie część Zmiennego Wynagrodzenia przypadająca proporcjonalnie na te prowizje, a kosztem uzyskania przychodów będzie przychód należny rozpoznany uprzednio przez Wnioskodawcę z tytułu tej prowizji – w części, która nie została zapłacona przez dłużników do dnia rozliczenia SRK. Natomiast w odniesieniu do części zbywanych wierzytelności odsetek naliczonych, które nie stanowiły przychodu należnego Wnioskodawcy – przychodem będzie część Zmiennego Wynagrodzenia przypadająca proporcjonalnie na te odsetki według stanu na dzień rozliczenia SRK, ale Wnioskodawca nie będzie uprawniony do rozpoznania kosztu uzyskania tego przychodu. Wreszcie, w odniesieniu do części zbywanych wierzytelności dotyczącej kapitału pożyczki – przychodem będzie część Zmiennego Wynagrodzenia przypadająca proporcjonalnie na ten kapitał, a kosztem uzyskania przychodów będzie kwota tego kapitału, ale tylko do wysokości tego przychodu, tj. do wysokości Zmiennego Wynagrodzenia przypadającej proporcjonalnie na ten kapitał. Nadwyżka kapitału ponad proporcjonalnie przypadające na niego Zmienne Wynagrodzenie nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodu - zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 updop. Jednocześnie należy podkreślić, że koszt, jaki Wnioskodawca poniósł na udzielenie pożyczki i wykreowanie tym samym wierzytelności, spełnia definicję kosztu uzyskania przychodów wskazaną w art. 15 ust. 1 updop, jako że pomiędzy jego poniesieniem a przychodami z cesji wierzytelności istnieje związek przyczynowo-skutkowy, o którym mowa w tym przepisie.

Stanowisko wskazujące na konieczność ustalenia proporcji, w jakiej znajduje się cena wierzytelności do poszczególnych składników tej wierzytelności znajduje poparcie także w orzecznictwie, np. w wyroku NSA z dnia 21 listopada 2012 r.. sygn. II FSK 1509/11. Podobne stanowisko zajmują również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych: - Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 marca 2018 r., Znak: 0114-KDIP2-3.4010.38.2018.2.KK, - Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 marca 2018 r., Znak: 0114-KDIP2- 3.4010.37.2018.2.KK,

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

  - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

  - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.