Czy Wnioskodawca ma prawo zaliczyć wartość Należności do kosztów uzyskania przychodów w przypadku, gdy Należności są odpisane jako nieściągalne oraz gdy doszło do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości Dłużnika, gdyż jego majątek nie wystarczył do zaspokojenia kosztów postępowania lub wystarczył jedynie na zaspokojenie tych kosztów, co Wnioskodawca stwierdza na podstawie dokumentów urzędowych w postaci wydruków odpisów KRS i MSiG?

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 lipca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy Wnioskodawca ma prawo zaliczyć wartość Należności do kosztów uzyskania przychodów w przypadku, gdy Należności są odpisane jako nieściągalne oraz gdy doszło do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości Dłużnika, gdyż jego majątek nie wystarczył do zaspokojenia kosztów postępowania lub wystarczył jedynie na zaspokojenie tych kosztów, co Wnioskodawca stwierdza na podstawie dokumentów urzędowych w postaci wydruków odpisów KRS i MSiG.

Treść  wniosku jest  następująca

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie najmu nieruchomości, w tym lokali. Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT i dokumentuje wykonane czynności fakturami VAT.

Wnioskodawca wystawia faktury VAT m.in. z tytułu należnego czynszu najmu lub dzierżawy. Z różnych przyczyn część usługobiorców nie reguluje swoich należności z wystawionych faktur w terminie, w części nie regulują swoich należności przez znaczny czas. Wnioskodawca podejmuje lub zleca działania windykacyjne i monitoruje swoich kontrahentów pod kątem możliwości regulowania zaległości. Wierzytelności wobec usługobiorców są zaliczane przez Wnioskodawcę w poczet przychodów należnych najpóźniej z chwilą wystawienia faktur VAT, zgodnie z art. 12 ust. 3a pkt 1 ustawy o CIT. W przypadku stwierdzenia wątpliwej sytuacji finansowej dłużnika (dalej: Dłużnik), weryfikowana jest racjonalność wszczęcia postępowania sądowego lub egzekucyjnego w zakresie dochodzenia zapłaty Należności na rzecz Wnioskodawcy. W przypadku, gdy Wnioskodawca ocenia, że aktualna sytuacja majątkowa Dłużnika, lub potencjalny spodziewany negatywny wynik egzekucji Należności, lub szacowana wysokość kosztów postępowania sądowego lub egzekucyjnego uprawdopodabniają, że nie dojdzie do spłaty przeterminowanych należności na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawca uważa nieprzedawnione należności wynikające z  wystawionych faktur VAT za nieściągalne (dalej: „Należności”). Wnioskodawca wchodzi ponadto w posiadanie informacji o wydaniu wobec Dłużnika postanowienia sądu w przedmiocie oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości Dłużnika, ponieważ majątek Dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów.

W przypadku będącym przedmiotem interpretacji Wnioskodawca nie jest, ani nie był stroną ww. postępowania o ogłoszenie upadłości. Wnioskodawca także nie posiada w sensie materialnym (elektronicznie lub fizycznie) przedmiotowego postanowienia. Niemniej fakt braku majątku Dłużnika pozwalającego na skuteczne dochodzenie Należności Wnioskodawcy oraz fakt wydania postanowienia o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości Dłużnika stwierdzone zostają przez Wnioskodawcę m.in. poprzez weryfikację:

1)wpisów ujawnionych w Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej: „KRS”) Dłużnika, zgodnie z którymi: w Dziale 4, Rubryce 3, części 1.1., ujawniono informacje o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości Dłużnika na podstawie art. 13 ust. 1 Prawa upadłościowego, lub

2)wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (dalej: „MSiG”), zgodnie z którym ujawnione, że postępowanie o ogłoszenie upadłości Dłużnika zostało oddalone.

Wnioskodawca posiada wydruki odpisów KRS lub MsiG stwierdzające powyższe. Wnioskodawca aktualizuje wartość Należności do 0,00 złotych w swoich księgach rachunkowych i uznaje Należności za nieściągalne. W konsekwencji po sporządzeniu ww. odpisu aktualizacyjnego wartość Należności, Wnioskodawca zalicza wartość netto Należności w poczet kosztów uzyskania przychodu.

Pytanie

Czy w okolicznościach opisanych we Wniosku, Wnioskodawca ma prawo zaliczyć wartość Należności do kosztów uzyskania przychodów w przypadku, gdy Należności są odpisane jako nieściągalne oraz gdy doszło do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości Dłużnika, gdyż jego majątek nie wystarczył do zaspokojenia kosztów postępowania lub wystarczył jedynie na zaspokojenie tych kosztów, co Wnioskodawca stwierdza na podstawie dokumentów urzędowych w postaci wydruków odpisów KRS i MSiG?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawiony przez niego sposób udokumentowania nieściągalności Należności uprawnia Wnioskodawcę do dokonania odpisów Należności jako nieściągalnych i zaliczenia wartości tych odpisów do kosztów uzyskania przychodów.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1800 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 16 ust. 1, w pkt 25 lit. a) ustawy o CIT kosztu podatkowego nie mogą stanowić wierzytelności odpisane jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności w części, w jakiej uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Ustawodawca pozwala na ujęcie wierzytelności odpisanej jako nieściągalna w poczet kosztów uzyskania przychodów, o ile spełnione zostaną następujące warunki:

1)po pierwsze wierzytelność ta musi uprzednio zostać zarachowana do przychodów należnych,

2)po drugie nieściągalność wierzytelności musi być odpowiednio udokumentowana.

W ocenie Wnioskodawcy, oba ww. warunki zostały spełnione.

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 i 3 ustawy o CIT przychodami są m.in. otrzymane pieniądze z tym zastrzeżeniem, że za przychody związane z działalnością gospodarczą, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane (po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont).

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 3a ustawy o CIT, za datę powstania przychodów związanych z działalnością gospodarczą, co do zasady uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1)wystawienia faktury albo

2)uregulowania należności.

W przedmiotowej sprawie, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, kwoty Należności wynikające z poszczególnych faktur zostały zarachowane przez Wnioskodawcę do przychodów należnych, a zatem pierwszy z ww. warunków został spełniony. Zgodnie natomiast z dyspozycją art. 16 ust. 2 ustawy o CIT, do którego wprost odnosi się ww. art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a CIT ustawy o CIT, jednym ze sposobów udokumentowania nieściągalności wierzytelności jest odpowiednie postanowienie sądu.

Stosownie bowiem do treści art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o CIT nieściągalność wierzytelności może zostać udokumentowana postanowieniem sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Z powyższego wynika, że ustawodawca pozwala na ujęcie w kosztach wszelkich wierzytelności przysługujących wierzycielowi wobec dłużnika, w sprawie którego sąd wydał postanowienie skutkujące przedwczesnym zakończeniem postępowania upadłościowego - w formie oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości - bez zaspokojenia wierzycieli, jeżeli wynikało to z braku środków na jego wszczęcie lub prowadzenie.

Postanowienia takie wydawane są m.in. w trybie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2020 poz. 1228 z późn. zm. dalej: "Prawo upadłościowe"), który stanowi, że sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów. W tym zakresie postanowienie odnosi się zatem do stanu majątku dłużnika, a nie przymiotów poszczególnych wierzytelności (ich wartości lub wymagalności) przysługujących poszczególnym wierzycielom. Nie jest zatem wymagane, by postanowienie w tym zakresie musiało zostać wydane na wniosek podatnika lub wymagało indywidualnego doręczenia. Postanowienia wydane na gruncie Prawa upadłościowego mają uniwersalny charakter. Prawo upadłościowe przyjmuje, że postanowienia dotyczące ogółu wierzycieli nie podlegają doręczeniu każdemu z nich, lecz są publicznie obwieszczane na podstawie art. 13 ust. 4 Prawa upadłościowego.

W efekcie Wnioskodawca podkreśla, że w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości postępowanie upadłościowe się nie toczy i nie ma możliwości zgłoszenia wierzytelności. Jedyną czynnością istotną z punktu widzenia wierzycieli, która ma miejsce w całej procedurze związanej z wnioskiem o ogłoszenie upadłości jest wydanie postanowienia przez sąd opartego o przesłankę braku majątku dłużnika.

W ocenie Wnioskodawcy, nieściągalność Należności wobec Dłużnika może zostać udokumentowana takim postanowieniem. Potwierdzeniem wydania ww. postanowienia względem Dłużnika mogą być zarówno wpisy ujawnione w KRS Dłużnika jak i treść stosownego obwieszczenia w MSiG (później w Krajowym Rejestrze Zadłużonych). Obwieszczenia postanowień dotyczących upadłości są przede wszystkim publikowane w MSiG będącym ogólnokrajowym dziennikiem urzędowym przeznaczonym do zamieszczania obwieszczeń lub ogłoszeń. W ocenie Wnioskodawcy, zamieszczone w MSiG informacje i obwieszczenia mają walor dokumentu urzędowego.

Obwieszczenie w MSiG potwierdza, że doszło do wydania prawomocnego postanowienia sądu, które dokumentuje nieściągalność wierzytelności w sposób wymagany przepisami prawa podatkowego (ustawy o CIT). Omawiane obwieszczenie postanowienia w MSiG, jako dokument urzędowy, może zatem stanowić o udokumentowaniu nieściągalności wierzytelności przez Wnioskodawcę.

Zdaniem Wnioskodawcy podobnie rzecz wygląda w przypadku wpisów ujawnionych w KRS. Informacje o upadłości są bowiem publikowane (w ograniczonym zakresie) w KRS.

W Dziale 4 tego rejestru zamieszcza się (m.in.) informacje o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 Prawo upadłościowe. W efekcie, zdaniem Wnioskodawcy, wydruki odpisu KRS oraz obwieszczenie MSiG stanowią dowody tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone, jak również dowodu w rozumieniu art. 194 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 poz. 1540 ze zm.) na potrzeby prowadzonych w sprawie postępowań podatkowych.

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że dla udokumentowania nieściągalności wierzytelności stosownie do powołanego na wstępie art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy o CIT, wystarczające będzie przedstawienie odpowiednich wydruków z MSiG i KRS.

Wnioskodawca nie jest zobowiązany do fizycznego posiadania omawianego postanowienia sądu o oddaleniu wniosku o upadłość i nie musi kierować do właściwego sądu wniosku o wydanie odpisu dokumentu potwierdzającego wydanie takiego postanowienia wobec Dłużnika.

Stanowisko, w opinii Wnioskodawcy, znajduje potwierdzenie w dotychczasowej, jednolitej i ugruntowanej linii interpretacyjnej organów podatkowych potwierdzających możliwość udokumentowania nieściągalności wierzytelności wydrukiem z KRS lub MSiG, które stanowią dokumenty urzędowe, przykładowo:

1)interpretacja z 27 lipca 2021 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.201.2021.1.MS: „Na tle powyższego, w roku 2020 Ubezpieczyciel podjął decyzję o zaniechaniu działań związanych z egzekucją należności wynikających z not i odpisaniu tych wierzytelności jako nieściągalnych, stwierdzając należyte udokumentowanie nieściągalności tych wierzytelności. Na dowód powyższego, Wierzyciel posiada wydruki odpisów KRS i MSiG. W efekcie, dokonane w 2020 roku odpisy wierzytelności nieściągalnych, które uprzednio zostały zarachowane do przychodów należnych i których nieściągalność została udokumentowana powołanym powyżej postanowieniem sądu o oddaleniu wniosku o upadłość Dłużnika, Wierzyciel zamierza zaliczyć w poczet kosztów uzyskania przychodów roku 2020. Wierzyciel zaznacza przy tym, że powyższe działanie ma objąć wszystkie należności wynikające z not, a przy tym żadna z tych należności (wierzytelności) nie stanowi wierzytelności przedawnionej”;

2)interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 marca 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-3.4010.25.2018.1.JBB: „...w przypadku odpisania z ksiąg Banku nieprzedawnionej i niezabezpieczonej wierzytelności jako nieściągalnej, Bank ma prawo uznania jej za koszt podatkowy zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy p.d.o.p. także w sytuacji gdy postanowienie Sądu o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy p.d.o.p., zostało wydane w postępowaniu wszczętym na wniosek innego podmiotu niż Bank, a udokumentowanie nieściągalności dla celów podatkowych następuje w tym przypadku na podstawie wydruku informacji o wydanym postanowieniu, zawartej w Centralnym Rejestrze Restrukturyzacji i Upadłości.”;

3)interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 11 marca 2016 r., sygn. IBPB-1-1/4510-305/15/BK: „…przepis wskazuje co prawda, że nieściągalność wierzytelności winna być „udokumentowana postanowieniem sądu”, nie wymaga jednak by podatnik dla dokonania odpisania wierzytelności w koszty był zobowiązany fizycznie posiadać odpis tegoż postanowienia. Powyższe udokumentowanie nieściągalności odpowiednim postanowieniem winno być, w ocenie Banku, rozumiane w ten sposób, że podatnik winien móc wykazać, że takie postanowienie zostało w postępowaniu upadłościowym wydane. (...) ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, jako dokument urzędowy, stanowi wystarczające udokumentowanie ukończenia postępowania upadłościowego, stanowiąc równocześnie dowód w prowadzonych postępowaniach podatkowych, w rozumieniu art. 194 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym dokumenty urzędowe sporządzone w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy publicznej stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. W obliczu powszechnej dostępności Monitora Sądowego i Gospodarczego nakładanie na podatników wymogów fizycznego uzyskiwania odpisów postanowień o ukończeniu postępowania upadłościowego, stanowiłoby, zdaniem Wnioskodawcy, nieuzasadnione rzeczową potrzebą obciążenie.”;

4)jak również interpretacje indywidualne: Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 15 lipca 2013 r. sygn.: IPTPB3/423-153/13-3/IR; Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 marca 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-1757/13/BG; Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 16 grudnia 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-11/14/AP; Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 kwietnia 2016 r., sygn. IBPB-1-2/4510-182/16/MS; Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 maja 2016 r., sygn. IBPB-1-3/4510-217/16/PC.

W związku z powyższym, w przypadku odpisania Należności jako nieściągalnych, Wnioskodawca ma prawo uznania jej za koszt uzyskania przychodów w przypadku, gdy zostało wydane wobec Dłużnika postanowienie sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdyż majątek niewypłacalnego Dłużnika nie wystarczałby na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarczyłby jedynie na zaspokojenie tych kosztów.

Obwieszczenie w MSiG i KRS o wydaniu ww. postanowienia stanowi udokumentowanie nieściągalności Należności zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o CIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Jednocześnie zauważyć należy, że przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe, o ile wskazane we wniosku nieściągalne wierzytelności nie uległy przedawnieniu. W myśl bowiem art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 1800, ze zm.), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako: „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.