Czy otrzymane przez Spółkę kwoty, zasądzone wyrokiem, można potraktować jako zwrot wydatków, wynikających z zapłaty dokonanej przez Spółkę z tytułu „pustych faktur” (na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT)?

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 stycznia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 stycznia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia, czy otrzymane odszkodowanie powinno zostać potraktowane jako przychód podatkowy Wnioskodawcy na potrzeby podatku CIT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

PGK jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych w Polsce. Spółką reprezentującą Wnioskodawcę jest (…) S A.

Podstawowym przedmiotem działalności spółek wchodzących w skład PGK jest prowadzenie działalności w zakresie: (…).

W skład PGK wchodzi m.in. (…) S.A. (dalej: „Spółka”). Spółka prowadzi podstawową działalność w zakresie świadczenia usług (…).

Na mocy prawomocnego wyroku sądu karnego na rzecz Spółki zostało zasądzone świadczenie pieniężne tytułem częściowego naprawienia szkody wyrządzonej doprowadzeniem Spółki do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem.

Podstawę prawną zasądzonego świadczenia pieniężnego stanowił art. 46 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku - Kodeks karny (Dz.U. z 2020 roku, poz. 1444 z późn. zm., dalej: „Kodeks karny”), a zobowiązanymi do częściowego naprawienia szkody były osoby skazane za wyżej wspomniane przestępstwo. Powstanie szkody po stronie Spółki było związane z wystawieniem na rzecz Spółki w latach 2014-2015 faktur niedokumentujących rzeczywistych zdarzeń gospodarczych (dalej: „puste faktury”). Ponadto na skutek zawinionego przez skazanych działania Spółka dokonała zapłaty z tytułu przedmiotowych „pustych faktur”, które to wydatki nie mogły zostać zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodu na potrzeby podatku CIT, jak również nie mogły skutkować odliczeniem przez Spółkę naliczonego podatku od towarów i usług.

Zapłata z tytułu „pustych faktur” została ujęta w księgach rachunkowych, jako należność od osób winnych doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia przez Spółkę mieniem. Jednocześnie utworzono odpis aktualizujący wartość tej należności, niestanowiący kosztów uzyskania przychodu.

W świetle powyższego, Wnioskodawca powziął wątpliwość w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania w powyżej opisanych okolicznościach, a dokładnie, czy powinien uznać je jako przychód podatkowy na potrzeby podatku CIT.

Pytanie

Czy otrzymane odszkodowanie w powyżej opisanych okolicznościach, powinno zostać potraktowane jako przychód podatkowy Wnioskodawcy na potrzeby podatku CIT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie otrzymane w powyżej opisanych okolicznościach - na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT - nie powinno zostać potraktowane jako przychód podatkowy Wnioskodawcy na potrzeby podatku CIT.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, przychodem podatkowym są otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Z kolei w art. 12 ust. 4 ustawy o CIT ustanowiony został zamknięty katalog przysporzeń otrzymywanych przez podatnika, których nie zalicza się do przychodów podatkowych. Na mocy art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT do przychodów podatkowych nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodu.

W świetle przywołanych wyżej przepisów należy ocenić, czy otrzymane przez Spółkę kwoty, zasądzone wyrokiem, można potraktować jako zwrot wydatków, wynikających z zapłaty dokonanej przez Spółkę z tytułu „pustych faktur” (na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT).

Analizując treść przepisu art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT, należy uznać, że jego zastosowanie jest możliwe pod warunkiem spełnienia następujących przesłanek:

      - „inny wydatek” w rozumieniu tego przepisu, to wydatek, który nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu,

      - wydatek musi zostać poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi,

      - wydatek zwrócony musi być odpowiednikiem wydatku poniesionego.

W ocenie Wnioskodawcy, zapłata dokonana przez Spółkę z tytułu „pustych faktur” spełnia kryterium „innego wydatku”, a otrzymanie od winnych osób kwot odszkodowania, można uznać za zwrot wydatkowanych środków. Jednocześnie, zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane przez Spółkę kwoty zasądzone wyrokiem sądowym stanowią odpowiednik wcześniej poniesionego wydatku na dokonanie zapłaty za „puste faktury”.

Przedstawione podejście znajduje potwierdzenie w stanowisku organów podatkowych, przykładowo:

- w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 13 stycznia 2015 r., znak IPTPB3/423-336/14-6/IR, dotyczącej nieuznania za przychód rekompensaty szkody

  powstałej na skutek dokonania przelewu na konto oszustów. W stanie faktycznym, na gruncie którego zapadła interpretacja, podatnik otrzymał częściową rekompensatę

  środków od dostawcy, który padł ofiarą ataku hakerskiego. Znaczenie w sprawie zapewne miał fakt, że otrzymane zwrócone środki pochodziły od dostawcy, na rzecz którego,

  zgodnie z intencją podatnika, były wpłacane środki pieniężne. Ponadto w przedmiotowym stanie faktycznym podatnikowi nie można było czynić zarzutu braku staranności w

  działaniach.

- w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 lutego 2019 r., znak 0114-KDIP2-1.4010.544.2018.1.MW, odnoszącej się do szkody powstałej

  na skutek kradzieży środków pieniężnych dokonanej przez pracownika, w której organ uznał, że ewentualny zwrot środków przez pracownika nie będzie stanowił przychodu.

- w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 czerwca 2020 r., znak 0111-KDIB2-1.4010.123.2020.2.MK, w której organ uznał, że otrzymana

  przez wnioskodawcę od towarzystwa ubezpieczeniowego kwota odszkodowania z polisy OC doradcy podatkowego świadczącego na rzecz wnioskodawcy usługi jest

  odpowiednikiem wydatku poniesionego tytułem odsetek za zwłokę od uiszczonego z opóźnieniem (z winy doradcy podatkowego) podatku od towarów i usług, który to wydatek

  nie został zaliczony do kosztów podatkowych. W konsekwencji organ zgodził się, że wypłacona wnioskodawcy kwota odszkodowania nie stanowi przychodu podlegającego

  opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT.

Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy, przyjęcie odmiennego stanowiska (tj. brak zastosowania art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT, a w konsekwencji uznanie, że po stronie Wnioskodawcy powstaje przychód podatkowy) powodowałoby, że Skarb Państwa czerpałby korzyść w postaci podatku z faktu naprawienia przez sprawcę przestępstwa szkody. Wnioskodawca bowiem nie zalicza do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zapłatę „pustych faktur”, a dodatkowo musiałby rozpoznać przychód podatkowy z tytułu zasądzonego przez sąd na rzecz Spółki świadczenia odszkodowawczego z tego tytułu.

Wobec powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, odszkodowanie otrzymane w okolicznościach opisanych w przedstawionym stanie faktycznym - na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy CIT - nie powinno zostać potraktowane jako przychód podatkowy Wnioskodawcy na potrzeby podatku CIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 1800 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”), nie zawiera definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 ustawy o CIT, przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT,

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o CIT, można stwierdzić, że co do zasady przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną – przychód powstaje zatem z momentem jego faktycznego uzyskania przez podatnika, czyli wpływu, bezpośrednio do majątku podatnika względnie na jego rachunek, wymienionych środków, skutkującego powstaniem po stronie podatnika możliwości dysponowania tymi środkami.

Ponadto, wyjątek od reguły, zgodnie z którą przychodem podatnika są przysporzenia faktycznie przez niego uzyskane wprowadza art. 12 ust. 3 ustawy o CIT. Stosownie do tego przepisu,

Literalna wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. W piśmiennictwie i judykaturze przychód podatkowy identyfikowany jest z trwałym przysporzeniem majątkowym zwiększającym wartość aktywów (zob. P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Podatki i rachunkowość – Komentarz do art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. LEX 2014). Podobny pogląd wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1248/11 stwierdzając, że z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem jest ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby prawnej.

Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika lub zmniejsza jego zobowiązania w sposób trwały, a nie tymczasowy. Owa definitywność w zakresie środków pieniężnych definiowana powinna być przez pryzmat możliwości swobodnego nimi dysponowania. W ocenie organu przysporzenie w postaci otrzymania przez podatnika środków pieniężnych zostać może uznane za przychód w podatku dochodowym od osób prawnych, o ile łącznie zostaną spełnione poniższe warunki:

    - przysporzenie to ma charakter definitywny, powodujący w sposób trwały zwiększenie wartości aktywów podatnika lub też zmniejszenie wysokości jego zobowiązań oraz

    - podatnik może rozporządzać otrzymanymi środkami jak własnymi.

Przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych, na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT,

Należy przy tym podkreślić, że cytowany przepis odnosi się wyłącznie do poniesionych i zwróconych podatnikowi wydatków niezaliczonych z mocy art. 16 tej ustawy do kosztów uzyskania przychodów. Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków”, o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT, konieczne jest, by „wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów” w rozumieniu przepisu art. 16 tej ustawy oraz by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym wydatek poniesiony powinien być odpowiednikiem wydatku zwróconego. Tak więc „wydatek zwrócony” to ten sam, a nie taki sam wydatek, który został poniesiony.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że w skład PGK wchodzi m.in. Spółka, która prowadzi podstawową działalność w zakresie świadczenia usług (…). Na mocy prawomocnego wyroku sądu karnego na rzecz Spółki zostało zasądzone świadczenie pieniężne tytułem częściowego naprawienia szkody wyrządzonej doprowadzeniem Spółki do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem. Podstawę prawną zasądzonego świadczenia pieniężnego stanowił art. 46 § 1 ustawy Kodeks karny, a zobowiązanymi do częściowego naprawienia szkody były osoby skazane za wyżej wspomniane przestępstwo. Powstanie szkody po stronie Spółki było związane z wystawieniem na rzecz Spółki w latach 2014-2015 faktur niedokumentujących rzeczywistych zdarzeń gospodarczych (dalej: „puste faktury”). Ponadto na skutek zawinionego przez skazanych działania Spółka dokonała zapłaty z tytułu przedmiotowych „pustych faktur”, które to wydatki nie mogły zostać zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodu na potrzeby podatku CIT, jak również nie mogły skutkować odliczeniem przez Spółkę naliczonego podatku od towarów i usług. Zapłata z tytułu „pustych faktur” została ujęta w księgach rachunkowych, jako należność od osób winnych doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia przez Spółkę mieniem. Jednocześnie utworzono odpis aktualizujący wartość tej należności, niestanowiący kosztów uzyskania przychodu.

Odnosząc wyżej cytowanej przepisy prawa podatkowego do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku stwierdzić należy, że odszkodowanie, otrzymane od osób zobowiązanych do częściowego naprawienia szkody na podstawie prawomocnego wyroku sądu karnego stanowi częściowy zwrot wydatków poniesionych przez Spółkę niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów zatem nie będzie stanowił przychodu podatkowego dla Spółki. W tej sytuacji zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

    Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).