16 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy rozliczania różnic kursowych w związku z zawartą umową faktoringu odwróconego.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskujący tj. A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest podmiotem posiadającym osobowość prawną, dokonującym rozliczeń z tytułu podatku dochodowego zgodnie z ustawą z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych. Wnioskujący ma podpisaną umowę faktoringu odwróconego z dwoma podmiotami – są to instytucje bankowe.

Realizacja umowy faktoringu odwróconego wygląda następująco:

1.w momencie kiedy Wnioskujący nie posiada dostatecznej ilości środków pieniężnych niezbędnych do uregulowania swoich zobowiązań handlowych (zarówno w PLN jak i walucie obcej głównie USD oraz EUR) – Wnioskujący zleca bankowi uregulowanie danego zobowiązania;

2.bank w imieniu Wnioskującego realizuje płatność na rzecz kontrahentów w ramach przyznanego limitu finansowania; o zrealizowaniu płatności instytucja finansowa informuje Wnioskującego wskazując datę realizacji przelewu do kontrahenta;

3.Wnioskujący po 120 dniach od sfinansowania przez instytucję finansową zobowiązania zwraca tejże instytucji wartość zapłaconych zobowiązań;

4.dodatkowo instytucja finansowa za swoje usługi wystawia Wnioskującemu fakturę za wykonaną usługę (netto plus VAT).

W opisanej sytuacji w przypadku finansowania zobowiązań w walucie obcej mamy do czynienia z dwojakimi różnicami kursowymi:

a)różnice kursowe pomiędzy fakturą zakupu otrzymaną od kontrahenta ujętą w księgach rachunkowych po kursie sprzed dnia wystawienia faktury, a zapłatą zobowiązania w walucie obcej przez instytucję finansową w ramach faktoringu odwróconego po kursie sprzed dnia spłaty zobowiązania przez bank – czyli faktura pierwotna-zapłata przez bank;

b)różnice kursowe pomiędzy zapłatą zobowiązania w walucie obcej przez instytucję finansową w ramach faktoringu odwróconego po kursie sprzed dnia spłaty zobowiązania przez bank a spłatą limitu faktoringowego przez Wnioskującego do instytucji finansowej po kursie sprzed dnia dokonania płatności – czyli zapłata przez bank-spłata do banku.

Pytanie

Czy Wnioskujący powinien w kalkulacji zaliczek na podatek dochody od osób prawnych a następnie w zeznaniu rocznym CIT-8 wykazywać podatkowe różnice kursowe (zarówno ujemne jak i dodatnie) powstałe pomiędzy fakturą pierwotną zakupu a zapłatą zobowiązania wobec kontrahenta przez bank, oraz pomiędzy zapłatą zobowiązania wobec kontrahenta przez bank a spłatą przez Wnioskującego linii faktoringowej do banku?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskującego identyfikowanie pod względem podatku dochodowego od osób prawnych dwojakich różnic kursowych tj.

a)różnic kursowych pomiędzy fakturą zakupu otrzymaną od kontrahenta ujętą w księgach rachunkowych po kursie sprzed dnia wystawienia faktury, a zapłatą zobowiązania w walucie obcej przez instytucję finansową w ramach faktoringu odwróconego po kursie sprzed dnia spłaty zobowiązania przez bank – czyli faktura pierwotna-zapłata przez bank oraz

b)różnic kursowych pomiędzy zapłatą zobowiązania w walucie obcej przez instytucję finansową w ramach faktoringu odwróconego po kursie sprzed dnia spłaty zobowiązania przez bank a spłatą limitu faktoringowego przez Wnioskującego do instytucji finansowej po kursie sprzed dnia dokonania płatności – czyli zapłata przez bank-spłata do banku jest nieprawidłowe.

Zdaniem Wnioskującego w momencie kalkulowania zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych oraz w zeznaniu rocznym CIT-8 Wnioskujący powinien rozpoznawać podatkowe różnice kursowe (zarówno ujemne jak i dodatnie) powstałe pomiędzy: fakturą zakupu otrzymaną od kontrahenta ujętą w księgach rachunkowych po kursie sprzed dnia wystawienia faktury, a spłatą limitu faktoringowego przez Wnioskującego do instytucji finansowej po kursie sprzed dnia dokonania płatności (spłata limitu jest równoznaczna ze spłatą kwoty uprzednio przelanej przez faktora na rzecz kontrahenta) – czyli faktura zakupu – spłata linii faktoringowej.

Faktoring odwrócony polega na zapłacie przez instytucję finansową zobowiązań Wnioskodawcy, a po ustalonym okresie finansowania Wnioskodawca zwraca do instytucji finansowej kwotę uprzednio sfinansowaną przez faktora. Dodatkowo bank wystawia za swoje usługi fakturę. Tak więc tego typu transakcja nie jest pożyczką a odpłatną usługą faktoringową, a więc spłata zobowiązania (limitu faktoringowego) względem banku jest tożsama ze spłatą zobowiązania wobec dostawcy towarów i usług. Wnioskodawca ustala podatkowe różnice kursowe tzw. podatkową metodą – zgodnie z art. 15a ustawy o PDOP.

Zg z art. 15a ust. 1 ustawy o PDOP różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.

Zg z art. 15a ust. 2 ustawy PDOP, dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:

1.przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;

2.poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;

3.otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;

4.kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;

5.kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Natomiast ujemne różnice kursowe zg z art. 15a ust. 3 ustawy PDOP powstają, jeżeli wartość:

1.przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;

2.poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;

3.otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;

4.kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;

5.kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Jeżeli więc Wnioskodawca nabywa usługę/towar od kontrahenta, a cena wyrażona jest w walucie obcej to występuje pierwsza przesłanka do powstania podatkowych różnic kursowych (tut. faktura zakupu wystawiona w walucie obcej). Drugim elementem niezbędnym do powstania podatkowych różnic kursowych jest dokonanie zapłaty. W sytuacji będącej przedmiotem zapytania Wnioskodawca uważa, że korzystając z usługi faktoringu odwróconego zapłata ceny z tytułu transakcji handlowej następuje z chwilą spłaty limitu finansowania na rzecz faktora po określonym przez faktora 120-dniowym okresie. Natomiast podatkowe różnice kursowe nie powstaną na moment spłaty wierzytelności przez faktora na rzecz dostawców, ponieważ nie dochodzi wówczas jeszcze do faktycznego uregulowania zobowiązania przez Wnioskodawcę.

Reasumując, analizując zapisy z art. 15a ustawy o pdop oraz charakteru usługi faktoringu odwróconego Wnioskodawca uważa, że podatkowe różnice kursowe (zarówno dodatnie jak i ujemne) nie powinny być naliczane pomiędzy fakturą dokumentującą zakup towarów i usług a zapłatą zobowiązania w imieniu Wnioskującego przez faktora (instytucję finansową), jak również pomiędzy zapłatą zobowiązania w imieniu Wnioskującego przez faktora a spłatą limitu faktoringowego będącego odpowiednikiem spłaconej przez faktora kwoty w ustalonym przez faktora terminie. Podatkowe różnice kursowe powstaną jedynie pomiędzy fakturą dokumentującą zakup towarów i usług a spłatą dokonaną przez Wnioskodawcę do faktora kwoty sfinansowanej uprzednio przez instytucję finansową.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku:

‒w zakresie obowiązku rozpoznania podatkowych różnic kursowych powstałych pomiędzy fakturą zakupu otrzymaną od kontrahenta a spłatą limitu faktoringowego do instytucji finansowej – jest prawidłowe;

‒w zakresie wskazania kursów walut obowiązujących przy ustalaniu różnic kursowych – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Istota wątpliwości zgłoszonych w niniejszej sprawie skupia się wokół podatkowych różnic kursowych przy faktoringu odwróconym.

Instytucja faktoringu odwróconego (zobowiązaniowego) jest formą regulowania zobowiązań umożliwiającą uniknięcia kłopotów z terminowym regulowaniem zobowiązań.

Faktoring odwrócony polega na tym, że faktor (instytucja finansowa) płaci dostawcy za zakupy swojego klienta (faktoranta). Klient natomiast zwraca pieniądze faktorowi, z reguły powiększoną o prowizję i odsetki, w ustalonym terminie np. po 30 czy 60 dniach. W ten sposób firma uzyskuje odroczony termin płatności. Chociaż faktoring odwrócony ma charakter zbliżony do kredytu czy pożyczki, to jednak nie może być z nimi utożsamiany.

Zgodnie z art. 9b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm., dalej: updop):

Różnice kursowe jako element przychodów i kosztów podatkowych bezpośrednio rzutują na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Prawidłowe wyliczenie podatku uzależnione jest więc m.in. od właściwego ustalenia różnic kursowych, w tym od zastosowania właściwego kursu waluty do przeliczenia danej transakcji, czy też operacji finansowej.

Zgodnie z przepisem art. 15a ust. 1 updop:

Zdarzenia, z którymi ustawodawca wiąże skutki w postaci wystąpienia podatkowych różnic kursowych wskazane zostały w art. 15a ust. 2 (dodatnie różnice) i ust. 3 (ujemne różnice) updop. I tak:

‒zgodnie z art. 15a ust. 2 updop:

‒zgodnie z art. 15a ust. 3 ww. ustawy:

Jak więc wynika z art. 15a ust. 2 i ust. 3 updop, do określenia podatkowych różnic kursowych, co do zasady, winien być uwzględniany kurs faktycznie zastosowany.

W przepisie art. 15a ust. 7 powołanej ustawy wskazano, że:

Z przedstawionych we wniosku informacji wynika, że korzystają Państwo z usług banków, z tzw. factoringu odwróconego (odwrotnego). Zobowiązania regulują Państwo w walucie obcej. Stosują Państwo podatkową metodę obliczania różnic kursowych, tj. zgodnie z zasadami art. 15a updop.

Kwestią wymagającą analizy i będącą przedmiotem niniejszego wniosku jest określenie, czy powinni Państwo wykazywać podatkowe różnice kursowe powstałe pomiędzy fakturą pierwotną zakupu a zapłatą zobowiązania wobec kontrahenta przez bank oraz pomiędzy zapłatą zobowiązania wobec kontrahenta przez bank a spłatą przez Państwa linii faktoringowej do banku.

Dokonując analizy powyższych regulacji, na tle przedstawionych we wniosku informacji, stwierdzić należy, że w regulacjach art. 15a updop zamieszczony jest zamknięty katalog przypadków, w których powstają różnice kursowe oraz wskazane jest w jaki sposób winny one być ustalane. Biorąc pod uwagę, że w niniejszej sprawie nie ma miejsca pożyczka, lecz świadczenia faktoringu stwierdzić należy, że nabywca takiej usługi reguluje swoje zobowiązania z chwilą spłaty na rzecz faktora konta finansowania. Oznacza to, że w przypadku uregulowania przez Państwa zobowiązań wobec faktora (bank) zaistnieją różnice kursowe, o których mowa w art. 15a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Przy czym za dzień zapłaty należy potraktować dzień, w którym uregulowali Państwo swoje zobowiązania wobec banku, tj. w którym przelali na rachunek faktora (banku) należność wynikającą z zawartej umowy faktoringu.

Natomiast różnice kursowe nie powstaną na moment spłaty wierzytelności przez faktora na rzecz dostawców, ponieważ nie dochodzi wówczas jeszcze do faktycznego uregulowania zobowiązania (w postaci wydatkowania środków pieniężnych ani w postaci potrącenia) przez Spółkę.

Prawidłowym jest zatem Państwa stanowisko, że powinni Państwo wykazywać podatkowe różnice kursowe powstałe pomiędzy fakturą pierwotną zakupu a spłatą przez Państwa linii faktoringowej do banku.

Zauważyć jednak należy, że nieprawidłowo wskazują Państwo kursy walut obowiązujących przy ustalaniu różnic kursowych.

Przepis art. 15a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że:

Z powyższego wynika, że jeżeli przy obliczaniu wartości różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, przyjmuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Kurs faktycznie zastosowany nie powinien różnić się o 5 % od wartość kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty. W przeciwnym razie organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty. Jeżeli podatnik nie zmieni wartości kursu lub nie wskaże przyczyn, które uzasadniają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs opierając się na kursach walut ogłaszanych przez NBP (art. 15a ust. 5 updop).

Uważają Państwo, że powinni rozpoznawać podatkowe różnice kursowe powstałe pomiędzy: fakturą zakupu otrzymaną od kontrahenta ujętą w księgach rachunkowych po kursie sprzed dnia wystawienia faktury, a spłatą limitu faktoringowego przez Państwa do instytucji finansowej po kursie sprzed dnia dokonania płatności.  

W świetle regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – dla potrzeb ustalenia różnic kursowych związanych z zapłatą zobowiązań w walucie obcej za pośrednictwem faktoringu odwróconego – nieprawidłowo stosują Państwo kurs z dnia poprzedzającego dzień dokonania płatności; jako kurs faktycznie zastosowany winni Państwo przyjąć kurs z dnia dokonania płatności. Wyraźnie wskazują na to literalne zapisy art. 15a ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2. Dopiero, jeżeli nie byłoby możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia, mogą Państwo zastosować zgodnie z art. 15a ust. 4 updop kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Oznacza to tym samym, że Państwa stanowisko w tym zakresie jest nieprawidłowe.

W podsumowaniu należy stwierdzić, że na podstawie art. 15a ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2:

‒powinni Państwo w kalkulacji zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych a następnie w zeznaniu rocznym CIT-8 wykazać podatkowe różnice kursowe powstałe pomiędzy fakturą pierwotną zakupu a spłatą przez Państwa linii faktoringowej do banku. W tym zakresie Państwa stanowisko jest prawidłowe;

‒do ustalenia różnic kursowych powinni Państwo przy spłacie linii faktoringowej do banku zastosować kurs waluty z tego dnia, nie zaś jak Państwo wskazali sprzed tego dnia. Tym samym w tym zakresie Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.   

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej: