Temat interpretacji

Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości na skutek wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej w postaci sieci kanalizacji sanitarnej.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 września 2020 r. (data wpływu 14 września 2020 r.) uzupełnionym pismem z dnia 5 listopada 2020 r. (data nadania 9 listopada 2020 r., data wpływu 10 listopada 2020 r.) na wezwanie z dnia 27 października 2020 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.317.2020.1.SP, (data nadania 27 października 2020 r., data doręczenia 30 października 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości na skutek wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej w postaci sieci kanalizacji sanitarnej jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 września 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości na skutek wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej w postaci sieci kanalizacji sanitarnej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Głównym obszarem działalności Spółki jest sprzedaż wody i odprowadzanie ścieków (PKWIU 36.00 i 37.00). Do tego Spółka potrzebuje całej infrastruktury w postaci m.in. sieci kanalizacji. Z tego tytułu uzyskuje przychody jak i ponosi koszty np. systematycznie rozbudowując swoją sieć.

Spółka wybudowała sieć kanalizacji.

Środek trwały został przyjęty do użytkowania 31 .12.2018 r.

Po wybudowaniu w 2019 r. Państwo A przez których działkę przebiega sieć kanalizacji wystąpili o odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości na skutek wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej w postaci sieci kanalizacji sanitarnej. Sąd Rejonowy w B przyznał Państwu A odszkodowanie w wysokości zł. Odszkodowanie zostało wypłacone w 2020 r.

Pismem z dnia 5 listopada 2020 r. Wnioskodawca uzupełnił opis stanu faktycznego wskazując, że na etapie projektowania Wnioskodawca uzyskał zgodę na przeprowadzenie sieci kanalizacji sanitarnej od wszystkich właścicieli gruntów. Wydanie pozwolenia na budowę było m.in. od tego zależne. W międzyczasie zmienili się właściciele działek o czym Wnioskodawca nie został poinformowany. O tym, że nastąpiła zmiana właścicieli Wnioskodawca dowiedział się dopiero po wykonaniu inwestycji. Rozmowy dotyczące wypłacenia odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości były wielokrotnie prowadzone. Państwo A żądali kwoty o wiele wyższej. Ponieważ nie doszło do porozumienia w tej kwestii sprawa trafiła do sądu. Kwota zł obejmuje wyłącznie odszkodowanie przyznane przez Sąd Rejonowy na rzecz Państwa A.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wysokość wypłaconego odszkodowania?

Zdaniem Wnioskodawcy, poniesiony koszt nie ma charakteru odszkodowania wymienionego w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop. W praktyce przyjmuje się, że przedmiotowe wyłączenie z kosztów podatkowych odnosi się tylko do odszkodowań związanych generalnie z wadami wykonanych robót i usług. Przedmiotowe wyłączenie z kosztów podatkowych nie dotyczy natomiast odszkodowań zapłaconych z innych tytułów. Wnioskując a contrario, odszkodowania inne niż wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, wypłacone kontrahentom jak i osobom trzecim, będą mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych, o ile spełniają przesłanki z art. 15 ust. 1 updop. a wybudowanie sieci kanalizacji niewątpliwie takie przesłanki spełnia. Zapłacone odszkodowanie nie było związane z nieprawidłowościami, których powstanie zostało spowodowane (zawinione) przez Spółkę.

Stosownie do art. 15 ust. 1 updop, do kosztów podatkowych można zaliczyć koszty poniesione w celu osiągania przychodów, jak również te służące zabezpieczeniu bądź zachowaniu źródła przychodów. Zapłata odszkodowania ma związek z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródeł przychodów Spółki i stanowi efekt nieprzewidywalnych okoliczności wynikających z działań ukierunkowanych na uzyskanie przychodu podatkowego.

Spółka działała przy zachowaniu zasad należytej staranności, a odszkodowanie wynika z okoliczności, na które Spółka nie ma wpływu i jest związane z uzyskiwanym przez nią przychodem w ramach prowadzonej działalności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości na skutek wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej w postaci sieci kanalizacji sanitarnej jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1406 ze zm.; dalej: updop), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Powyższe oznacza, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, że nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 updop oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

• poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

• został właściwie udokumentowany,

• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Z przepisu art. 15 ust. 1 updop wynika zatem, że aby wydatki poczynione przez podatnika można uznać za koszt uzyskania przychodu, muszą być poniesione w sposób celowy. Podatnik podejmując decyzję o dokonaniu wydatku, musi być przeświadczony o racjonalności, z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności, wydatkowania środków finansowych.

Jednocześnie zauważyć należy, że obowiązkiem podatników, jako odnoszących ewentualną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu (w tym zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów), zgodnie z dyspozycją powołanego art. 15 ust. 1 updop.

W większości przypadków związek z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest tak jednoznaczny. Wszystkie te sytuacje należy zatem rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku. Należy w tym miejscu podkreślić, że koszt uzyskania przychodów jest kosztem działalności gospodarczej, która ze swej istoty zmierza do osiągnięcia przychodów.

Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

Należy zaznaczyć, że działalność gospodarcza podlega określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu. Zauważyć należy, że podatnik nie może kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu ich zapobieżenia.

Oprócz powyższego należy mieć na uwadze, że dokonując rozpoznania kosztowego charakteru określonego wydatku podatnik musi badać nie tylko to, czy wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 15 ust. 1 updop), ale i to czy nie jest on objęty wyłączeniem z art. 16 ust. 1 updop, co definitywnie pozbawia go charakteru kosztu podatkowego choćby nawet spełniał wprowadzone przez ustawodawcę w ust. 1 art. 15 kryteria normatywne.

Oceniając sytuację opisaną we wniosku pod kątem zaliczenia wskazanych wydatków do katalogu wyłączeń zawartych w art. 16 ust. 1 updop, zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że wydatki te nie podlegają ograniczeniom wymienionym w tym katalogu. Zgodnie z treścią wskazanego przez Wnioskodawcę art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Do kosztów podatkowych nie zalicza się więc sankcji cywilnoprawnych w formie kar umownych czy odszkodowań z tytułów wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop. Ustawodawca kierował się w tym względzie zasadą, aby nie premiować działań sprzecznych z istotą umów, zagrożonych karami i odszkodowaniami. W art. 16 ust. 1 pkt 22 updop ustawodawca wprost wylicza, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zgodzić należy się więc ze stanowiskiem Spółki, że wyłączenie możliwości zaliczenia wskazanych we wniosku wydatków do kosztów uzyskania przychodów, określone w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, nie znajdzie zastosowania w rozpatrywanej sprawie, ponieważ odszkodowanie będące przedmiotem zapytania Spółki, nie zostało objęte zakresem przedmiotowym ww. przepisu.

Niemniej wskazać należy, że samo negatywne wyliczenie kosztów uregulowane w art. 16 ust. 1 updop, nie przesądza jeszcze o tym, że wydatek niewskazany w tym przepisie staje się automatycznie kosztem uzyskania przychodów. Zatem do uznania przedmiotowych wydatków Spółki za koszty uzyskania przychodów niezbędne jest wykazanie, że zostaną one poniesione w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a więc winien być spełniony ogólny warunek określony w art. 15 ust. 1 updop.

Jednocześnie należy pamiętać, że ciężar prawidłowego udokumentowania wydatku i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskaniem (zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła) przychodów spoczywa na podatniku. To właśnie podatnik musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Ponosząc określone wydatki musi sam dokonać oceny, czy są one poniesione w celu uzyskania przychodu albo zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, a następnie podjąć decyzję o ich ewentualnym zakwalifikowaniu do kosztów podatkowych.

W danym przypadku, gdzie opisane we wniosku odszkodowanie nie jest objęte wyłączeniem z art. 16 ust.1 updop, należy ocenić, czy spełnione zostaną wskazane wyżej pozytywne przesłanki zaliczenia poniesionego przez Spółkę wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Z opisu zaistniałego stanu faktycznego wynika, że przedmiotem działalności Spółki jest sprzedaż wody i odprowadzanie ścieków. Możliwość prowadzenia tego rodzaju działalności uzależniona jest od posiadania infrastruktury w postaci m.in. sieci kanalizacji, którą Spółka systematycznie rozbudowuje. W wyniku takiej rozbudowy doszło do sytuacji, w której Spółka została zobowiązana wyrokiem sądu do zapłaty odszkodowania z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości przez którą przebiega sieć kanalizacyjna Wnioskodawcy.

Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że na etapie projektowania uzyskał zgodę na przeprowadzenie sieci kanalizacji sanitarnej od wszystkich właścicieli gruntów. Wydanie pozwolenia na budowę było m.in. od tego zależne. W międzyczasie zmienili się właściciele działek o czym Wnioskodawca nie został poinformowany. O tym, że nastąpiła zmiana właścicieli Wnioskodawca dowiedział się dopiero po wykonaniu inwestycji. Rozmowy dotyczące wypłacenia odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości były wielokrotnie prowadzone. Państwo A żądali kwoty o wiele wyższej. Ponieważ nie doszło do porozumienia w tej kwestii sprawa trafiła do sądu. Kwota ...zł obejmuje wyłącznie odszkodowanie przyznane przez Sąd Rejonowy na rzecz Państwa A.

Zdaniem Organu, realizacja inwestycji, a w konsekwencji zapłata odszkodowania pozostają w związku z działalnością gospodarczą Spółki. Spółka osiąga przychody ze sprzedaży wody i odprowadzaniu ścieków. Rozbudowa sieci kanalizacyjnej w związku z którą Spółka została zobowiązana do zapłaty odszkodowania jest wynikiem podejmowania przez Wnioskodawcę działań prowadzących do wzrostu przyszłych przychodów osiąganych przez Spółkę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a więc służących osiąganiu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów. Ponadto podkreślić należy, że zapłata odszkodowania nie jest związana z jakimikolwiek nieprawidłowościami lub zaniedbaniami Spółki, a wynika z nieprzewidzianych okoliczności powstałych podczas prowadzenia działań zmierzających do maksymalizacji przychodu.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym kwota odszkodowania zapłacona za obniżenie wartości nieruchomości na skutek wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej w postaci sieci kanalizacji sanitarnej stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 updop - jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 i 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej