Jeśli chodzi o technologie dotyczące przetwarzania surowców to Grupa kapitałowa G. należy do czołówki przedsiębiorstw, które zajmują się gospodarką odpadami. Spółki z grupy G. współpracują z podmiotami komercyjnymi, ale również z instytucjami publicznymi, np. jednostkami samorządu terytorialnego czy placówkami medycznymi. Spółki z Grupy kapitałowej G. specjalizują się w odbiorze i przetwarzaniu odpadów komunalnych i przemysłowych, jak również świadczą usługi pośrednictwa w gospodarce odpadami.

Jak wspomniano powyżej D. jest spółką holdingową która posiada udziały i akcje w spółkach działających w branży odpadowej. Wśród tych spółek znajdują się między innymi E. Spółka Akcyjna z siedzibą w H. (dalej jako „E.”), A. Sp. z o.o. (dalej jako „A.”), B. Sp. z o.o. (dalej jako „B.”) i C. Sp. z o.o. (dalej jako „C.”). Wnioskodawca jest jedynym akcjonariuszem/udziałowcem tych podmiotów.

E. to spółka, która z jednej strony prowadzi aktywną działalność gospodarczą z zakresu gospodarki odpadami, a z drugiej strony jest podmiotem, który (bezpośrednio lub pośrednio) kontroluje spółki prowadzące działalność operacyjną oraz spółki realizujące nowe projekty z zakresu gospodarki odpadami oraz energetyki. Przykładowo E. posiada bezpośrednio 100% udziałów w następujących spółkach: I. sp. z o.o. z siedzibą w J., K. sp. z o. o. z siedzibą w F., L. sp. z o.o. z siedzibą w M. czy też N. sp. z o. o. w O.

Działalność operacyjna E. związana ze zbiórką oraz zagospodarowaniem odpadów prowadzona jest w lokalizacjach stanowiących samodzielne oddziały/zakłady, w tym w Oddziale P., Oddziale R. i Oddziale S. Ponadto poza działalnością operacyjną realizowaną w ww. lokalizacjach E. pełni funkcje wspierające dla innych spółek z grupy kapitałowej G., w szczególności kształtuje strategię i rozwój grupy dotyczące aktualnych i nowych projektów z zakresu gospodarki odpadami oraz projektów energetycznych, a nadto zapewnia spółkom z grupy kapitałowej wsparcie m.in. następujących działów:

• Dział Kontraktów Publicznych,
• Dział Zakupów,
• Dział Logistyki,
• Dział Komunikacji,
• Dział (...),
• Dział Audytu Wewnętrznego,
• Dział Zintegrowanego Systemu Zarządzania (ZSZ).

W 2021 roku podjęto pierwsze kroki zmierzające do reorganizacji działalności Grupy kapitałowej G. mające na celu dyslokację części aktywów operacyjnych spółki E. niezwiązanych z działalnością holdingową i przypisanie ich do poszczególnych spółek z Grupy z uwzględnieniem pełnionych przez nie funkcji oraz synergii geograficznych. Działania te polegały między innymi na sprzedaży przez E. zorganizowanej części przedsiębiorstwa stanowiącej Oddział T. do I. sp. z o.o. oraz sprzedaż określonych aktywów i kontraktów przez E. do U. Sp. z o.o.

Obecnie rozważane jest przeprowadzenie kolejnych etapów tej reorganizacji.

Etap pierwszy reorganizacji zakłada podział spółki E. Jak już wspomniano powyżej w ramach tej spółki funkcjonują obecnie trzy oddziały: Oddział P., Oddział R. oraz Oddział S., a każdy z nich stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Planowany podział zakłada, że każdy z tych oddziałów zostanie wydzielony do odrębnej, istniejącej już spółki, której lokalizacja geograficzna pokrywa się z obszarem działalności danego oddziału. I tak:

c)działalność zorganizowana w ramach Oddziału S. miałaby zostać wydzielona do spółki C.

Każda ze spółek, do której w wyniku podziału E. trafi dotychczasowy oddział tej spółki podwyższy swój kapitał zakładowy o wysokość odpowiadającą wartości rynkowej otrzymanych w ramach przejętego oddziału składników majątku. Majątek każdego z wydzielanych oddziałów zostanie wyceniony przed podziałem. Podwyższenie kapitału w spółkach A, B. i C. spowoduje konieczność wydania nowych udziałów. Nowo wyemitowane udziały w wartościach odpowiadających wartości otrzymanych składników majątku zostaną wydane jedynemu akcjonariuszowi E., tj. spółce D. Spółka D. jest już jednocześnie udziałowcem w spółkach do których będą wydzielane w drodze podziału zorganizowane części przedsiębiorstwa. W rezultacie podziału spółki E. zwiększy się więc ilość udziałów, jakie D. będzie posiadać w A., B. i C. Spółka D. będzie więc posiadać dwa rodzaje udziałów w tych spółkach – „stare” udziały oraz udziały objęte w wyniku podziału E.

Intencją Grupy kapitałowej G. jest to, aby docelowo doprowadzić do tzw. „struktury parasolowej”, gdzie spółka D. będzie udziałowcem/akcjonariuszem w trzech (lub w przyszłości więcej) spółkach, które będą stały na czele grup spółek („dywizji”) skupionych na poszczególnych obszarach działalności Grupy. I tak spółką, która miałaby pod sobą skupiać podmioty zaangażowane w gospodarowanie odpadami jest E.

W kontekście powyższego zostanie podjęty drugi etap reorganizacji zakładający aport udziałów jakie D. obecnie już posiada i dodatkowo nowych udziałów, jakie będzie posiadać po wydzieleniu oddziałów ze Spółki E. w spółkach A., B. i C. Udziały w tych spółkach zostaną najpierw wycenione, a następnie wniesione aportem do spółki E. W konsekwencji tego kroku E. stanie się jedynym udziałowcem spółek A., B. i C.

W zamian za otrzymane w tych spółkach udziały E. wyda do D. nowe akcje o wartości rynkowej odpowiadającej wartości rynkowej otrzymanych udziałów. W rezultacie tego kroku dojdzie do skupienia w ręku E. udziałów w podmiotach zaangażowanych w gospodarkę odpadami, a więc do powstania „struktury parasolowej” w tym zakresie. W wyniku planowanej wymiany udziałów dojdzie bowiem do przejęcia przez E. 100% udziałów w spółkach A., B. i C., a już teraz E. posiada udziały w innych spółkach zaangażowanych w zbiórkę i przetwarzanie surowców.

Wartość nabytych przez E. udziałów jaka będzie przez tę spółkę przyjęta dla celów podatkowych nie będzie wyższa niż wartość tych udziałów, jaka byłaby przyjęta przez D., gdyby nie doszło do wymiany udziałów.

4.W związku z powyższym wartość akcji jakie obejmie D. będzie korespondowała z wartością rynkową udziałów przekazanych od E. przy wymianie udziałów;

10.Zbywane przez D. w ramach wymiany udziały w A., B. i C. będą częściowo, w niewielkim zakresie, objęte za wkład gotówkowy (obecnie już posiadane udziały), a w większości będą to udziały jakie D. obejmie w wyniku podziału spółki E.

W kontekście przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego oraz zmian w przepisach Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako „Ustawa o CIT”), które weszły w życie od 1 stycznia 2022 Wnioskodawca powziął wątpliwość w zakresie rozliczenia podatkowego drugiego etapu planowanej reorganizacji, tj. wymiany udziałów. Wątpliwości te związane są z faktem, iż począwszy od 1 stycznia 2022 r. z uwagi na ograniczenia wynikające z art. 12 ust. 11 pkt. 3 Ustawy o CIT neutralna podatkowo wymiana udziałów o której mowa w art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT nie dotyczy drugiej i kolejnych reorganizacji. Wątpliwości Wnioskodawcy wynikają więc z tego, iż udziały w spółkach A., B. i C., które miałyby być przedmiotem wymiany udziałów zostaną częściowo nabyte w wyniku podziału spółki E.

Należy nadmienić, iż pomijając kwestię uporządkowania struktury grupy i poprawy efektywności zarządzania, celem planowanej reorganizacji będzie przede wszystkim rozdzielenie zadań stricte operacyjnych od zadań wspierających i działalności holdingowej, co podyktowane jest koniecznością ochrony majątku holdingu (udziałów w spółkach zależnych) przed ryzykami wynikającymi z działalności operacyjnej jak również koniecznością ograniczania ryzyk związanych z reglamentacją administracyjnoprawną oraz uczestnictwem w przetargach publicznych. Planowana reorganizacja nastąpi z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych w rozumieniu art. 12 ust. 14 Ustawy o CIT. Głównym lub jednym z głównych celów reorganizacji nie będzie uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania, a podział i późniejszy aport udziałów przeprowadzone zostaną z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. E. posiada nierozliczone straty z lat poprzednich, a planowana reorganizacja w żadnym stopniu nie wpłynie ma możliwość rozliczenia tych strat. Wnioskodawca jednocześnie zwraca uwagę, iż kwestia prawidłowości uzasadnienia ekonomicznego reorganizacji nie jest przedmiotem zapytania w ramach niniejszego wniosku i należy przyjąć jako element zdarzenia przyszłego, że uzasadnienie to istnieje i w sprawie nie zachodzą przesłanki do zastosowania klauzul antyabuzywnych.

Pismem z 19 czerwca 2023 r. uzupełniono opis zdarzenia przyszłego w następujący sposób:

D. (Zainteresowany 1) jest już obecnie posiadaczem udziałów w spółkach B., A. i C. (tzw. „stare” udziały). Zainteresowany 1 nabył udziały w tych spółkach przy ich założeniu, tj. dokonał wpłaty na kapitał zakładowy tych spółek w wysokości 5000 zł. Posiadane obecnie przez D. udziały w spółkach B., A. i C. nie zostały więc nabyte w wyniku żadnej reorganizacji.

Przedmiotem aportu do E. będą zarówno „stare” udziały jak i udziały, które D. nabędzie w wyniku podziału spółki E. (tzw. „nowe” udziały).

W konsekwencji przedmiotem aportu, którego dotyczy zapytanie interpretacyjne będą dwa rodzaje udziałów:

• „stare” udziały, które D. posiada już obecnie, a które nie zostały nabyte w wyniku innej transakcji wymiany udziałów albo przydzielone wcześniej w wyniku łączenia lub podziału podmiotów oraz
• „nowe” udziały, które D. dopiero nabędzie przy podziale E., a więc udziały te zostaną nabyte w wyniku podziału.

W ramach opisanego w zapytaniu interpretacyjnym drugiego etapu reorganizacji spółka D. wniesie aportem (przekaże) do spółki E. (Zainteresowany 2) posiadane przez siebie udziały w spółkach B., A. i C. W zamian za otrzymane udziały E. wyda na rzecz D. nowe akcje w swoim kapitale. Na dzień wymiany udziałów wartość rynkowa wydanych przez E. akcji będzie odpowiadała wartości rynkowej otrzymanych od D. udziałów wraz z ewentualną zapłatą w gotówce, o ile taka będzie konieczna.

Na dzień wymiany udziałów wartość rynkowa otrzymanych przez D. od E. akcji nie będzie przekraczała wartości rynkowej przedmiotu aportu, tj. udziałów w spółkach B., A. i C. wraz z ewentualną zapłatą w gotówce, o ile w ogóle taka będzie konieczna. Ewentualna zapłata w gotówce ze strony D. do E. może wynikać wyłącznie z konieczności dokonania niezbędnego zaokrąglenia wartości do pełnej wartości jednej akcji.

Pytania

1.Czy planowany przez Wnioskodawcę aport udziałów w spółkach A., B. i C. spełnia warunki do uznania tej reorganizacji za wymianę udziałów, o której mowa w art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT?

4.Czy w zakresie akcji jakie Wnioskodawca obejmie w kapitale E. w wyniku wniesienia do tej spółki udziałów w spółkach A., B. i C., które Wnioskodawca obejmie w wyniku podziału, przepisem właściwym do określenia przychodu Wnioskodawcy będzie art. 12 ust. 1 pkt 8bc Ustawy o CIT, a biorąc pod uwagę, że wartość rynkowa akcji jakie Wnioskodawca obejmie w E. będzie odpowiadała wartości rynkowej udziałów jakie wniesie do tej spółki aportem, przychód taki nie powstanie po stronie Wnioskodawcy?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Zdaniem Wnioskodawcy planowany przez Wnioskodawcę aport udziałów w spółkach A., B. i C. spełnia warunki do uznania tej reorganizacji za wymianę udziałów o której mowa w art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT.

Zdaniem Wnioskodawcy w zakresie tych udziałów w spółkach A., B. i C., które nie zostaną objęte w wyniku podziału Wnioskodawca i E. będą mogły potraktować planowaną reorganizację jako niepodlegającą opodatkowaniu wymianę udziałów zgodnie z art. 12 ust. 4d.

W zakresie udziałów w spółkach A., B. i C., które Wnioskodawca obejmie w wyniku podziału, a następnie przeniesie aportem do E., przychód E. powinien zostać określony wyłącznie w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 8bb Ustawy o CIT, a biorąc pod uwagę, że wartość rynkowa przekazanych tej spółce przez Wnioskodawcę udziałów w A., B. i C. będzie odpowiadała wartości rynkowej akcji wydanych przez E. taki przychód dla E. nie powstanie.

W zakresie akcji jakie Wnioskodawca obejmie w kapitale E. w wyniku wniesienia do tej spółki udziałów w spółkach A., B. i C., które Wnioskodawca obejmie w wyniku podziału, przepisem wyłącznie właściwym do określenia przychodu Wnioskodawcy będzie art. 12 ust. 1 pkt 8bc, a biorąc pod uwagę, że wartość rynkowa akcji jakie Wnioskodawca obejmie w E. będzie odpowiadała wartości rynkowej udziałów jakie wniesie do tej spółki aportem przychód, taki nie powstanie po stronie Wnioskodawcy.

Uzasadnienie stanowiska

W pierwszej kolejności, dla prawidłowego określenia skutków dokonania przez Wnioskodawcę aportu udziałów w spółkach A., B. i C. konieczne jest zbadanie czy transakcja ta wypełnia znamiona do uznania jej za wymianę udziałów. Charakterystykę tej transakcji zawiera natomiast art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT. Przepis ten stanowi o tym, że gdy spółka nabywa od wspólnika innej spółki udziały (akcje) tej innej spółki oraz w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje jej wspólnikowi własne udziały (akcje) albo w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje wspólnikowi tej innej spółki własne udziały (akcje) wraz z zapłatą w gotówce w wysokości nie wyższej niż 10% wartości nominalnej własnych udziałów (akcji), a w przypadku braku wartości nominalnej - wartości rynkowej tych udziałów (akcji), oraz jeżeli w wyniku nabycia:

Transakcje, które wypełniają powyższe kryteria mogą być uznane za tzw. wymianę udziałów, ale wyłącznie w sytuacji, gdy podmioty biorące udział w tej transakcji podlegają w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy planowana transakcja wniesienia aportem udziałów w spółkach A., B. i C. przez D. do E., gdzie:

• E. w wyniku przyjęcia aportu przejmie 100% udziałów w spółkach A., B. i C.,
• E. podwyższy swój kapitał i wyda do D. własne, nowe akcje oraz ewentualnie dokona zapłaty w gotówce jednak w wysokości nie wyższej niż 10% wartości nominalnej własnych akcji,
• E. jest podatnikiem podatku CIT w Polsce i podlega tu opodatkowaniu od całości swoich dochodów,
• D. jest podatnikiem podatku CIT w Polsce i podlega tu opodatkowaniu od całości swoich dochodów,
• A., B. i C. są podatnikami podatku CIT w Polsce i podlegają tu opodatkowaniu od całości swoich dochodów

wypełnia znamiona do uznania jej za transakcję wymiany udziałów. Zakwalifikowanie planowanej transakcji jako wymiany udziałów dotyczy zarówno tych udziałów w spółkach A., B. i C., które już w tej chwili posiada D., jak i tych udziałów które w tych spółkach obejmie w rezultacie planowanego podziału spółki E.

Kwalifikacja rozważanej transakcji jako wymiany udziałów jest niezwykle istotna dla określenia jej skutków podatkowych, a w szczególności tego czy dana wymiana udziałów może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania. Wnioskodawca rozróżnia w tym zakresie dwie grupy udziałów, tj. udziały które już obecnie posiada w spółkach A., B. i C. oraz te udziały, które dopiero nabędzie w tych spółkach w związku z planowanym podziałem E. i wydzieleniem do tych spółek oddziałów P., R. i S.

Jak wskazano powyżej zgodnie z art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT, jeżeli spółka nabywa od wspólnika innej spółki udziały (akcje) tej innej spółki oraz w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje jej wspólnikowi własne udziały (akcje) albo w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje wspólnikowi tej innej spółki własne udziały (akcje) wraz z zapłatą w gotówce w wysokości nie wyższej niż 10% wartości nominalnej własnych udziałów (akcji), a w przypadku braku wartości nominalnej - wartości rynkowej tych udziałów (akcji), oraz jeżeli w wyniku nabycia:

Z kolei zgodnie z art. 12 ust. 11 Ustawy o CIT, o treści obowiązującej od dnia 1 stycznia 2022 r., zwolnienie z opodatkowania określone w art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT stosuje się, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w zakresie obecnie posiadanych przez niego udziałów w spółkach A., B. i C. wszystkie powyżej wskazane warunki zostaną spełnione. W szczególności:

W konsekwencji powyższego, w zakresie w jakim Wnioskodawca nabędzie akcje w E. w zamian za posiadane już obecnie udziały w spółkach A., B. i C. oraz w zakresie w jakim E. obejmie te udziały do określenia skutków podatkowych zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT. Dla D. nie będzie przychodem podlegającym opodatkowaniu wartości akcji, jakie otrzyma od E. w zamian za przekazane do tej spółki posiadane już udziały w spółkach A., B. i C. Przychodem dla E. nie będzie natomiast wartości tych udziałów nabytych w wyniku aportu od D.

Powyżej wymienione warunki neutralności podatkowej wymiany udziałów, o której mowa w art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT, a które są określone w art. 12 ust. 11 Ustawy o CIT nie zostaną jednak spełnione w zakresie udziałów, jakie D. obejmie w spółkach A., B. i C. w rezultacie wydzielenia do nich oddziału P., oddziału R. i oddziału S. ze spółki E. W szczególności, w zakresie tych udziałów nie zostanie spełniony warunek z art. 12 ust. 11 pkt 3 Ustawy o CIT wymagający, aby zbywane przez wspólnika (D.) udziały nie zostały nabyte lub objęte w wyniku transakcji wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku łączenia lub podziału podmiotów. W konsekwencji w zakresie tych właśnie udziałów konieczne będzie określenie co będzie stanowiło przychód do opodatkowania dla E. jako spółki nabywającej.

Zdaniem Wnioskodawcy i E. przepisem, który określi skutki podatkowe po stronie tej ostatniej będzie, wprowadzony od 1 stycznia 2022 przepis art. 12 ust. 1 pkt 8bb. Przepis ten wprowadzony jest do Ustawy o CIT dokładnie w tym samym czasie co art. 12 ust. 11 pkt 3 Ustawy o CIT, a więc nie ma w tym zakresie wątpliwości co do tego, że jest on „odpowiedzią” na sytuację, kiedy to dokonana po dacie 1 stycznia 2022 r. wymiana udziałów nie będzie mogła korzystać ze zwolnienia z opodatkowania opisanego w art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT z uwagi na nie spełnienie warunków wprowadzonych zmianami w ustępie 11 art. 12 Ustawy o CIT.

Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 pkt. 8bb Ustawy o CIT w spółce nabywającej udziały w wyniku wymiany udziałów przychodem podlegającym opodatkowaniu będzie wartość rynkowa udziałów (akcji) przekazanych przez wspólnika tej spółce nabywającej przy wymianie udziałów w części przekraczającej wartość rynkową wydanych w zamian przez tę spółkę udziałów (akcji) wraz z zapłatą w gotówce, ustalona na dzień wymiany udziałów. Taki zabieg ustawodawcy jest logiczny, bowiem celem tego przepisu jest ograniczenie przeszacowywania przez podatników wartości aportów i „sztucznego” kreowania kosztów na poczet późniejszych transakcji kapitałowych. Podatnik, który zdecydowałby się na taki zabieg musi się liczyć z tym, że w takim przypadku zrealizuje się po jego stronie dodatkowy przychód podlegający opodatkowaniu.

Za taką interpretacją, tj. uznaniem, że w zakresie określenia przychodu podlegającego opodatkowaniu po stronie spółki nabywającej udziały w wyniku wymiany udziałów, przemawia budowa przepisów prawa podatkowego (tzw. argumentum a rubrica) zgodnie z którą przepisy prawne należy interpretować, biorąc pod uwagę ich miejsce w systematyce zewnętrznej i wewnętrznej aktu prawnego, chyba że ustalenia uzyskane na podstawie innych dyrektyw zgodnie wskazują, że usytuowanie przepisu jest wadliwe. Ustawodawca w ustępie 1 art. 12 Ustawy o CIT określił więc co jest przychodem dla spółki nabywającej udziały w ramach wymiany udziałów (art. 12 ust. 1 pkt 8bb). Następnie określił przypadek zwolnienia dla takiego przychodu (art. 12 ust. 4d). Na końcu natomiast wskazał warunki, których spełnienie jest konieczne, aby z tego zwolnienia skorzystać (art. 12 ust. 11). Brak spełnienia warunków oznacza „powrót” do ogólnej zasady rozpoznania przychodu, jaką ustawodawca przewidział dla wymiany udziałów.

Przenosząc powyższe na grunt analizowanego przypadku należy przyjąć, że E. będzie na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 8bb zobowiązane do rozpoznania przychodu w wysokości wartość rynkowej udziałów w spółkach A., B. i C. przekazanych jej przez wspólnika, czyli przez Wnioskodawcę, w części przekraczającej wartość rynkową wydanych w zamian przez E. akcji wraz z zapłatą w gotówce, ustalona na dzień wymiany udziałów. Faktycznym przychodem do opodatkowania będzie więc nadwyżka wartości wydanych przez E. akcji ponad wartość rynkową udziałów, jakie ta spółka otrzyma od Wnioskodawcy w procesie wymiany udziałów. Przepis ten jednocześnie oznacza, że w sytuacji, gdy akcje wydane przez E. na rzecz Wnioskodawcy będą odpowiadały wartości rynkowej otrzymanych przez E. udziałów w spółkach A., B. i C. przychód podlegający opodatkowaniu nie powstanie. Nie będzie bowiem żadnej nadwyżki, różnicy w wartościach, która mogłaby takiemu opodatkowaniu podlegać. Biorąc więc pod uwagę, że udziały w spółkach A., B. i C. przed ich aportem zostaną wycenione, kapitał E. zostanie podwyższony o wartość rynkową tych udziałów, a w konsekwencji akcje wydane przez E. na rzecz Wnioskodawcy będą odpowiadały wartości rynkowej aportowanych udziałów w spółkach A., B. i C., Wnioskodawca i E. stoją na stanowisku, że w analizowanym przypadku taki przychód do opodatkowania po stronie E. nie powstanie.

Niespełnienie opisanych w art. 12 ust. 11 Ustawy o CIT warunków koniecznych dla zaistnienia neutralności podatkowej wymiany udziałów o której mowa w art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT w przypadku aportu przez Wnioskodawcę udziałów jakie obejmie on w spółkach A., B. i C. w rezultacie wydzielenia do nich Oddziału P., Oddziału R. i Oddziału S. ze spółki E. oznacza również konieczność określenia co będzie stanowiło przychód do opodatkowania dla Wnioskodawcy, jako spółki wnoszącej aport. W zamian za wniesione aportem udziały Wnioskodawca obejmie nowe akcje w kapitale E. Wartość tych akcji, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8bc Ustawy o CIT stanie się punktem wyjścia do określenia przychodu Wnioskodawcy. Zgodnie bowiem z tym przepisem u wspólnika uczestniczącego w wymianie udziałów przychodem podlegającym opodatkowaniu jest wartość rynkowa udziałów (akcji) przekazanych temu wspólnikowi przez spółkę nabywającą przy wymianie udziałów wraz z zapłatą w gotówce w części przekraczającej wartość rynkową otrzymanych w zamian od wspólnika udziałów (akcji), ustalona na dzień wymiany udziałów.

Tak więc i w tym miejscu, tak jak to miało miejsce w przypadku określenia przychodu do opodatkowania dla spółki nabywającej udziały lub akcje w wyniku aportu, ustawodawca zdecydował się na odrębne określenie tego co jest przychodem podlegającym opodatkowaniu przy wymianie udziałów dla podmiotu wnoszącego taki aport. I tak jak miało to miejsce w przypadku art. 12 ust. 1 pkt 8bb Ustawy o CIT, tak i w przypadku przepisu art. 12 ust. 1 pkt. 8bc celem ustawodawcy było opodatkowanie przypadków, gdzie dochodzi do rozbieżności pomiędzy wartością rynkową wnoszonego aportu a wartością wydawanych w zamian za ten aport udziałów. Przychodem do opodatkowania dla wspólnika wnoszącego aportem udziały lub akcje jest różnica pomiędzy wartością rynkową przekazanych aportem udziałów lub akcji, a wartością otrzymanych w zamian za ten aport udziałów lub akcji. Intencją ustawodawcy nie było więc to, by w przypadku gdy nie zostają spełnione warunki z art. 12 ust. 11 Ustawy o CIT zawsze bezwzględnie u podatnika pojawiał się przychód do opodatkowania, ale żeby przychód ten dotyczył przypadków reorganizacji przeprowadzonych w sposób „nierynkowy”, wskazujący na optymalizacyjny charakter podejmowanych działań. Wskazana rozbieżność pomiędzy wartością nowo wyemitowanych udziałów lub akcji a wartością otrzymanego aportu może bowiem świadczyć o próbie przeszacowywania wartości emitowanych udziałów/akcji w celu późniejszej optymalizacji ich zbycia.

Przenosząc powyższe na grunt analizowanej sprawy przychodem podlegającym opodatkowaniu u Wnioskodawcy będzie wartość rynkowa przekazanych mu przez E. akcji wraz z zapłatą w gotówce w części przekraczającej wartość rynkową przekazanych do E. udziałów w spółkach A., B. i C. Wartości te będą ustalane na dzień wymiany udziałów. Biorąc jednak pod uwagę, że intencją Wnioskodawcy i E. jest, aby podwyższenie kapitału E. odpowiadało w swojej wartości rynkowej wartości przekazanych do tej spółki udziałów w A., B. i C., wartość nowo wyemitowanych przez E. akcji będzie równa wartości rynkowej otrzymanego aportu. Nie będzie więc w takim przypadku nadwyżki, o której mowa w art. 12 ust. 1 pkt 8bc. W konsekwencji po stronie Wnioskodawcy nie zmaterializuje się przychód podlegający opodatkowaniu w związku z wymianą udziałów.

Jednocześnie Wnioskodawca pragnie odnieść się do tego, że jego zdaniem wskazany art. 12 ust. 1 pkt 8bb stanowi wyłączną podstawę do określenia przychodu D. w związku z rozważanym aportem udziałów. W szczególności, podstawy tej nie może stanowić art. 12 ust. 1 pkt 7 Ustawy o CIT. Przepis ten stanowi ogólną zasadę rozpoznawania przychodów w przypadku aportów do spółek kapitałowych. Zasadniczo nie ma na gruncie tego przepisu znaczenia, co stanowi przedmiot takiego wkładu. Art. 12 ust. 1 pkt 7 ustanawia więc zasadę ogólną, która następnie ulega modyfikacjom w dalszych przepisach Ustawy o CIT w zależności od tego co stanowi przedmiot aportu do spółki, tj. czy są to udziały, przedsiębiorstwo czy jego zorganizowana część. Przepis art. 12 ust. 1 pkt 8bb jest więc normą szczególną w stosunku do normy ogólnej zawartej w art. 12 ust. 1 pkt 7. Powyższy sposób rozumowania odpowiada regule kolizyjnej stosowanej w wykładni prawa Lex specialis derogat legi generali, zgodnie z którą prawo o większym stopniu szczegółowości należy stosować przed prawem ogólniejszym. Innymi słowy norma prawna mniej ogólna (bardziej szczegółowa) ma pierwszeństwo w zastosowaniu nad kolidującą z nią normą prawną bardziej ogólną (mniej szczegółową).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym jest w części prawidłowe, a w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT” lub „updop”):

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8bb updop,

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 8bc ustawy o CIT:

Zgodnie z art. 12 ust. 4d updop:

Jak stanowi art. 12 ust. 11 ustawy o CIT,

Jak wynika z art. 12 ust. 12 updop,

Zgodnie z art. 12 ust. 13 ustawy o CIT,

Treść art. 12 ust. 14 ww. ustawy wskazuje natomiast, że:

Z treści wniosku wspólnego wynika, że Zainteresowany będący stroną postępowania (Zainteresowany 1) jest polskim rezydentem podatkowym, pełniącym bezpośrednio lub pośrednio funkcje holdingowe w stosunku do większości polskich spółek z Grupy Kapitałowej. Kontroluje spółki zgromadzone wokół trzech obszarów zainteresowania w zakresie technologii ochrony środowisk: surowce, woda, energia. Zainteresowany posiada 100% udziałów w Spółce Akcyjnej (Zainteresowany niebędący stroną postępowania, dalej: Zainteresowany 2). Zainteresowany 2 prowadzi aktywną działalność gospodarczą z zakresu gospodarki odpadami oraz jest podmiotem kontrolującym spółki prowadzące działalność operacyjną oraz spółki realizujące nowe projekty z zakresu gospodarki odpadami oraz energetyki. Od 2021 r. dokonywane są zmiany w organizacji Grupy Kapitałowej, mające na celu dyslokację części aktywów operacyjnych Zainteresowanego 2 niezwiązanych z działalnością holdingową i przypisanie ich do poszczególnych spółek z Grupy z uwzględnieniem pełnionych przez nie funkcji oraz synergii geograficznych.

Rozważane są kolejne etapy reorganizacji. Pierwszy etap reorganizacji zakłada podział Zainteresowanego 2 poprzez wydzielenie trzech zorganizowanych części przedsiębiorstwa. Każda z ZCP zostanie wydzielona do odrębnej, istniejącej już spółki, której lokalizacja geograficzna pokrywa się z obszarem działalności danego oddziału. Każda ze spółek, do której w wyniku podziału Zainteresowanego 2 trafi dotychczasowy oddział tej spółki, podwyższy swój kapitał zakładowy o wysokość odpowiadającą wartości rynkowej otrzymanych w ramach przejętego oddziału składników majątku. Majątek każdego z wydzielanych oddziałów zostanie wyceniony przed podziałem. Podwyższenie kapitałów zakładowych spowoduje konieczność wydania nowych udziałów. Nowo wyemitowane udziały w wartościach odpowiadających wartości otrzymanych składników majątku zostaną wydane jedynemu akcjonariuszowi Zainteresowanego 2, tj. Zainteresowanemu 1. Zainteresowany 1 jest jednocześnie 100% udziałowcem w spółkach do których będą wydzielane w drodze podziału zorganizowane części przedsiębiorstwa. W rezultacie podziału, Zainteresowany 1 zwiększy ilość udziałów posiadanych w spółkach do których zostaną wniesione ZCP. Będzie posiadał także dwa rodzaje udziałów w tych spółkach – „stare” udziały, objęte pierwotnie oraz udziały objęte w wyniku podziału Zainteresowanego 2. Następnie zostanie przeprowadzony drugi etap reorganizacji. Zakłada on aport udziałów jakie Zainteresowany 1 posiada obecnie oraz tych które obejmie w wyniku przeprowadzenia pierwszej reorganizacji do Zainteresowanego 2. W następstwie powyższych działań Zainteresowany 2 stanie się jedynym udziałowcem w trzech spółkach. W zamian wyda Zainteresowanemu 1 nowe akcje o wartości rynkowej odpowiadającej wartości rynkowej otrzymanych udziałów. W rezultacie tego kroku dojdzie do skupienia w ręku Zainteresowanego 2 udziałów w podmiotach zaangażowanych w gospodarkę odpadami, a więc do powstania „struktury parasolowej” w tym zakresie. Wartość nabytych przez Zainteresowanego 2 udziałów jaka będzie przez tę spółkę przyjęta dla celów podatkowych nie będzie wyższa niż wartość tych udziałów, jaka byłaby przyjęta przez Zainteresowanego 1, gdyby nie doszło do wymiany udziałów.

Celem reorganizacji, poza uporządkowaniem struktury grupy i poprawy efektywności zarządzania, jest przede wszystkim rozdzielenie zadań operacyjnych od zadań wspierających i działalności holdingowej, co podyktowane jest koniecznością ochrony majątku holdingu przed ryzykiem wynikającym z prowadzonej działalności operacyjnej oraz związanym z reglamentacją administracyjnoprawną i uczestnictwem w przetargach publicznych. Reorganizacje zostaną przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a głównym lub jednym z głównych celów nie będzie uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Podział i późniejszy aport udziałów zostaną przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Zainteresowany 1 posiada udziały w spółkach, do których zostaną wniesione ZCP od momentu ich założenia, tj. dokonał wpłaty na kapitał zakładowy tych spółek. Zatem posiadane udziały nie zostały nabyte w wyniku żadnej reorganizacji.

W opisanej we wniosku drugiej reorganizacji, na dzień wymiany udziałów, wartość rynkowa wydanych przez Zainteresowanego 2 akcji będzie odpowiadała wartości rynkowej otrzymanych od Zainteresowanego 1 udziałów w trzech spółkach, wraz z ewentualną zapłatą w gotówce, o ile taka będzie konieczna. Wartość rynkowa otrzymanych przez Zainteresowanego 1 od Zainteresowanego 2 akcji nie będzie przekraczała wartości rynkowej przedmiotu aportu, wraz z ewentualną zapłatą w gotówce, o ile taka będzie konieczna. Ewentualna zapłata w gotówce może wynikać wyłącznie z konieczności dokonania niezbędnego zaokrąglenia wartości do pełnej wartości jednej akcji.

Zgodnie z informacjami zawartymi we wniosku, Zainteresowany 2 w ramach drugiej reorganizacji nabędzie od Zainteresowanego 1 100% udziałów w trzech innych spółkach, a w zamian przekaże Zainteresowanemu 1 własne akcje oraz ewentualnie dokona zapłaty w gotówce, jednak w wysokości nie wyższej niż 10% wartości nominalnej własnych akcji. Wszystkie podmioty biorące udział w powyższej reorganizacji są polskimi rezydentami podatkowymi. Zainteresowany 1 i Zainteresowany 2 prowadzą działalność w formie prawnej określonej w Załączniku nr 3 do ustawy o CIT. Wnoszone do Zainteresowanego 2 udziały zostaną w całości przeznaczone na podwyższenie kapitału zakładowego, chyba że z przeliczenia wartości podwyższenia na udziały wyjdzie, że jakaś część podwyższenia nie sumuje się do wartości całego udziału – wtedy w niewielkim zakresie podwyższenie zostanie alokowane na kapitał zapasowy. Wartość nabywanych przez Zainteresowanego 2 udziałów zostanie przyjęta dla celów podatkowych w takiej samej wartości, w jakiej będzie to wynikało z ewidencji Zainteresowanego 1. Zbywane przez Zainteresowanego 1 udziały zostaną w części nabyte lub objęte w wyniku innej transakcji podziału spółki. Przepis art. 12 ust. 4d należy zawsze analizować łącznie z art. 12 ust. 11, ponieważ ust. 11 wprost referuje do ust. 4d wskazanego artykułu. Zgodnie z opisem sprawy, „nowe” udziały, które Zainteresowany 1 dopiero nabędzie w wyniku podziału Zainteresowanego 2 nie spełnią warunku określonego w art. 12 ust. 11 pkt 3 updop.

A zatem Państwa stanowisko dotyczące pytania nr 1, w zakresie uznania aportu udziałów w spółkach A., B. i C. przez Zainteresowanego 1 do Zainteresowanego 2 za wymianę udziałów, o której mowa w art. 12 ust. 4d ustawy o CIT w odniesieniu do:

•  tzw. „starych” udziałów, które Zainteresowany 1 posiadał od momentu założenia spółek A., B. i C. i które nie zostały nabyte w wyniku innej transakcji wymiany udziałów albo przydzielone wcześniej w wyniku łączenia lub podziału podmiotów – jest prawidłowe,
• tzw. „nowych” udziałów, które zostaną objęte w wyniku wniesienia ZCP do spółek A., B. i C. na skutek podziału Zainteresowanego 2 – jest nieprawidłowe.

Jak już wskazano powyżej, mając na uwadze opis sprawy, w wyniku planowanej drugiej reorganizacji, Zainteresowany 2 jako spółka nabywająca, uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółkach, których udziały będą nabywane – przedmiotem aportu będzie 100% udziałów w każdej ze spółek A., B. i C. Wszystkie spółki biorące udział w reorganizacji są podmiotami wymienionymi w załączniku nr 3 do ustawy o CIT. Zainteresowany 1 jest podatnikiem podatku dochodowego w Polsce i wnoszone przez tę spółkę udziały stanowią wkład niepieniężny przeznaczony w całości lub części na podwyższenie kapitału zakładowego Zainteresowanego 2. Posiadane w chwili obecnej przez Zainteresowanego 1 udziały w spółkach A., B. i C. nie zostały nabyte lub objęte w wyniku transakcji wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku łączenia lub podziału podmiotów. Wartość nabywanych przez Zainteresowanego 1 akcji w Zainteresowanym 2, która zostanie przyjęta dla celów podatkowych nie będzie wyższa niż wartość zbywanych przez Zainteresowanego 1 udziałów w spółkach A., B. i C., jaka byłaby przyjęta dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do wymiany udziałów.

A zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1, warunki neutralności podatkowej wymiany udziałów, o której mowa w art. 12 ust. 4d Ustawy o CIT w zw. z art. 12 ust. 11 Ustawy o CIT nie zostaną spełnione w zakresie dotyczącym udziałów, jakie Zainteresowany 1 obejmie w spółkach A., B. i C. w rezultacie wydzielenia do nich zorganizowanych części przedsiębiorstwa z Zainteresowanego 2.

Zatem skutki podatkowe planowanej drugiej reorganizacji, po stronie Zainteresowanego 2 będą wynikiem zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 8bb updop. Zgodnie z tym przepisem, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności w spółce nabywającej wartość rynkowa udziałów (akcji) przekazanych przez wspólnika tej spółce nabywającej przy wymianie udziałów w części przekraczającej wartość rynkową wydanych w zamian przez tę spółkę udziałów (akcji) wraz z zapłatą w gotówce, ustalona na dzień wymiany udziałów.

Zainteresowany 2 będzie zatem zobowiązany do rozpoznania przychodu w wysokości wartości rynkowej udziałów w spółkach A., B. i C. przekazanych jej przez Zainteresowanego 1, w części przekraczającej wartość rynkową wydanych w zamian przez Zainteresowanego 2 akcji wraz z zapłatą w gotówce, ustalonej na dzień wymiany udziałów.

Zgodnie z przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego, wartość udziałów w spółkach A., B. i C. przed ich aportem do Zainteresowanego 2 zostaną wycenione, a w wyniku aportu kapitał zakładowy (oraz ewentualnie zapasowy) Zainteresowanego 2 zostanie podwyższony o wartość rynkową wnoszonych udziałów. W konsekwencji akcje wydane przez Zainteresowanego 2 na rzecz Zainteresowanego 1 będą odpowiadały wartości rynkowej aportowanych udziałów, zatem w analizowanej sprawie, po stronie Zainteresowanego 2 nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu.

Mając na uwadze powyższe, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Zainteresowany 1 w zamian za wniesione aportem udziały w spółkach A., B. i C. do Zainteresowanego 2, obejmie nowe akcje w jego podwyższonym kapitale (zakładowym oraz ewentualnie zapasowym).

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8bc, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności u wspólnika wartość rynkowa udziałów (akcji) przekazanych temu wspólnikowi przez spółkę nabywającą przy wymianie udziałów wraz z zapłatą w gotówce w części przekraczającej wartość rynkową otrzymanych w zamian od wspólnika udziałów (akcji), ustalona na dzień wymiany udziałów.

W analizowanej sprawie, przychodem podlegającym opodatkowaniu u Zainteresowanego 1 będzie wartość rynkowa przekazanych mu przez Zainteresowanego 2 akcji wraz z zapłatą w gotówce w części przekraczającej wartość rynkową przekazanych do Zainteresowanego 2 udziałów w spółkach A., B. i C. Zgodnie jednak z przedstawionym opisem sprawy, podwyższenie kapitału Zainteresowanego 2 będzie odpowiadało w swojej wartości rynkowej, wartości przekazanych do tej spółki udziałów w A., B. i C. Zatem wartość nowo wyemitowanych przez Zainteresowanego 2 akcji będzie równa wartości rynkowej otrzymanego aportu.

W takim przypadku nie dojdzie do powstania nadwyżki, o której mowa w art. 12 ust. 1 pkt 8bc updop, zatem należy stwierdzić, że Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje